Każdy hodowca krów mlecznych zdaje sobie sprawę, iż bez odpowiedniego żywienia nie jest możliwe uzyskanie zadowalającej wydajności. Chcąc osiągnąć jak najlepsze rezultaty zarówno pod względem ilości wyprodukowanego mleka, jak i zdrowotności krów, warto zasięgnąć opinii eksperta.
Doradztwo żywieniowe PFHBiPM
Usługi doradztwa żywieniowego, oprócz firm zajmujących się dystrybucją pasz, oferuje również Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka. Mogą z niej skorzystać rolnicy, których stada są objęte oceną wartości użytkowej bydła mlecznego.
W Regionie Oceny Poznań, obejmującym swym zasięgiem województwa dolnośląskie, opolskie, lubuskie, śląskie i wielkopolskie, takich stad jest 4.280, w całej Polsce - 19.239. - Kierujemy tę ofertę do hodowców z nami związanymi, zależy nam, aby osiągali jak najlepsze efekty. Nie jesteśmy firmą paszową, która wraz z doradztwem, komponując dawkę żywieniową, oferuje własne pasze czy premiksy. Po prostu pomagamy hodowcom osiągnąć optymalne efekty produkcji – przyznaje Piotr Funka, główny specjalista ds. doradztwa PFHBiPM.
Istotna jest ocena prawidłowego żywienia wszystkich grup utrzymywanych w stadzie
W ramach doradztwa gospodarstwo rolnika jest wizytowane przez specjalistę w dziedzinie żywienia. Przyjęty jest ogólny schemat wykonania usługi, jednak każdy doradca ma swój system.
- Ja w pierwszej kolejności zajmuję się oceną organoleptyczną paszy. Oceniam jej jakość i parametry. Później analizuję warunki utrzymania krów, zarządzanie stadem, dobrostan. Czy krowy będące na uwięzi mają otwarte koryta, czy jest grupowanie krów, jak wygląda dostęp do wody? Czy są pielęgnowane racice? Staram się ocenić wszystkie grupy utrzymywane w danej oborze, począwszy od krów zasuszonych, jałówek, po cielęta, bo to one stanowią przyszłość stada. Jednocześnie rozmawiam z rolnikiem po to, by zdiagnozować występujące problemy, czy to z rozrodem, z zacieleniami, z komórkami somatycznymi. Pytam, czy były zdiagnozowane choroby metaboliczne: kwasica, ketoza - wyjaśnia Piotr Funka. Następnie doradca analizuje wyniki oceny mleka przeprowadzane w ocenianych stadach przez PFHBiPM. Ile stado produkuje mleka, jakie ma ono parametry, skład. - Analizując skład mleka, można wnioskować, czy są ketozy, kwasice, skręty trawieńca itd. A sprawdzając poziom mocznika, jestem w stanie ocenić, czy dobrze jest zbilansowane żywienie - przyznaje specjalista. Wizyta kończy się ustaleniem dawki pokarmowej. Częstotliwość, jak i konieczność kolejnych wizyt w danym gospodarstwie, zależy zarówno od rolnika i problemów, jakie napotyka w swoim stadzie.
Sita paszowe i kałowe - jednym z narzędzi pracy doradcy
W trakcie wizyty doradca wykorzystuje m.in. sita kałowe i paszowe. Sita kałowe pokazują stopień strawiania pasz objętościowych i treściwych. - To badanie kału przeprowadza się w oborach, gdzie stosuje się grupowanie krów, najczęściej u sztuk krótko po wycieleniu, gdyż to w tej grupie pojawia się najwięcej problemów z trawieniem.
(…) Taka ocena pozwala również pokazać uszkodzenie sprzętu do przygotowywania pasz, np. mieszalnika oraz prawidłowe wykonanie paszy. Przykładowo, jeśli w paszy znajdzie się zbyt dużo zanieczyszczeń, popiołu, na sitach kałowych to od razu wyjdzie. Nie wykonuję tej analizy w oborach, gdzie nie ma grupowania, bo wtedy często jest tak, że koło siebie stoją krowy z różnych grup laktacyjnych i to po prostu nie ma sensu, bo zawsze jedna drugiej coś podje. Z drugiej strony taka sytuacja nie powinna mieć miejsca i to od razu podkreślam na pierwszej wizycie - zaznacza Piotr Funka.
Sita paszowe służą do oceny pocięcia TMR i kiszonki z kukurydzy, jak również kiszonki z lucerny. Oceniany jest stopień rozdrobnienia. Poprzez przesianie uzyskuje się poszczególne frakcje, pozwalające zanalizować proces wytwarzania paszy oraz prawidłową pracę maszyn, które ją wykonują np. wozu paszowego. – To, ile jest na sitach poszczególnych frakcji, ma wpływ na sposób wykorzystania, segregowania tej paszy przez krowy, co ma później odbicie w zbiorniku z mlekiem – podkreśla specjalista.
Badanie pasz - dużo istotnych informacji małym kosztem
Przed wizytą doradcy warto wykonać badanie pasz. Oferowane jest ono również rolnikom, których stada nie są pod oceną użytkowości. - Badanie składu pasz objętościowych pozwala na ustalenie optymalnej dawki pokarmowej – zaznacza Piotr Funka.
Wykonywane jest ono przy pomocy analizatora, do którego próby kalibracyjne są przygotowane przez kadrę naukowców z Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, na podstawie badań krajowych pasz. Są zestandaryzowane na polskie warunki, co gwarantuje wiarygodne i miarodajne wyniki analiz. Próbki pasz pobierane są przez pracowników terenowych np.: inspektorów nadzoru lub zootechników oceny. Transport odbywa się w opakowaniach o własnościach termoizolacyjnych. Do laboratorium trafiają do 36 godzin od pobrania lub od zakończenia mrożenia. Wyniki badań paszy przesyłane są hodowcom pocztą elektroniczną lub przesyłką listową. - W wynikach znajdujemy wszystkie istotne dla nas informacje na temat zbadanej paszy. Czy zbiór był wykonany na czas i we właściwy sposób? Czy były dobre warunki w czasie zbioru? Czy termin zbioru był właściwy, co przekłada się na odpowiednią ilość białka w paszy i czy jest ono dobrze przyswajalne przez krowy? Czy zachowany jest odpowiedni procent suchej masy itd... To wszystko przenosi się na to, czy pasza się dobrze kisi i przechowuje, a co za tym idzie, czy jest odpowiednio pobierana przez zwierzęta – podkreśla doradca żywieniowy.
Laboratorium Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka znajdujące się w Krotoszynie prowadzi usługowo badania następujących pasz:
kiszonka z kukurydzy, z traw, z lucerny i traw z motylkowymi,
kiszonka z ziaren kukurydzy,
TMR,
sianokiszonka z traw, sianokiszonka z lucerny,
siana,
ziarna zbóż i kukurydzy (w całości lub śruty),
śruta rzepakowa, śruta sojowa,
nasiona roślin strączkowych i słonecznika,
mieszanki/w nasion i śrut.
W paszach objętościowych oznaczane są następujące parametry:
włókno kwaśno – detergentowe ADF,
włókno neutralno – detergentowe NDF,
włókno surowe WS,
białko ogólne BO,
popiół surowy PS,
tłuszcz surowy TS,
sucha masa SM,
pH.
W ziarnach zbóż oznaczane są parametry:
białko ogólne BO,
popiół surowy PS,
skrobia,
tłuszcz surowy TS,
włókno surowe WS,
wilgotność. Szczegółowe informacje na temat badania pasz można uzyskać kontaktując się bezpośrednio z laboratorium w Krotoszynie:
Laboratorium w Krotoszynie, ul. Kobierska 7, 63-700 Krotoszyn, tel/fax 62 725 27 11, 62 725 32 31, lom_krotoszyn@pfhb.pl Doradcy żywieniowi Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka dla Regionu Oceny Poznań: Włodzimierz Cholewiński, w.cholewinski@pfhb.pl, tel. 698 628 052 (woj. wielkopolskie, lubuskie), Piotr Funka, p.funka@pfhb.pl, tel. 696 493 211 (woj. wielkopolskie, lubuskie, dolnośląskie), Tomasz Żorawowicz, t.zorawowicz@pfhb.pl, tel. 696 493 245 (opolskie, śląskie, dolnośląskie).
Magdalena Teodorczyk
