21 grudnia 2015 r. Zarząd KRIR przekazał resortowi rolnictwa uwagi samorządu rolniczego do „Programu działań Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi na lata 2015-2019”, zwracając m.in. uwagę, że przedstawione kierunki działań są oczekiwane przez rolników. Tematy i problemy zawarte w Programie wielokrotnie były podnoszone przez samorząd rolniczy, w związku z tym dokument przyjmujemy z uznaniem. W programie działań Ministra Rolnictwa znajdują się wnioskowane przez izby rolnicze problemy, jak chociażby dążenie do wyrównania dopłat obszarowych, nie wprowadzanie podatku dochodowego w rolnictwie oraz utrzymanie KRUS, a także działania wspierające stabilizacje i rozwój rynków rolnych a zwłaszcza rynek mięsa wieprzowego.
Jednak pilne ujednolicenie zasad działania Komisji Wojewódzkich szacujących straty, wymaga najpierw koniecznej zmiany metodyki ogłaszania suszy (z uwagi na niewłaściwe przepisy dotyczące procedury ogłaszania suszy, które oparte są na komunikatach IUNG-PIB, opierających się z kolei na niemiarodajnej sieci punktów pomiarowych rozmieszczonych na terenie kraju - 352 punktów na obszarze blisko 313 tys. km2).
Popieramy również podjętą w Programie ochronę polskiej ziemi w kontekście przywołanego w opracowaniu artykułu 345 Traktatu o funkcjonowaniu UE na mocy którego, państwa członkowskie zachowują suwerenność w kształtowaniu zasad prawa własności. Zwracamy jednak uwagę na konieczność przyjęcia przepisów, które uniemożliwią rozdysponowanie pozostałych gruntów z zasobów Agencji Nieruchomości Rolnych na rzecz byłych właścicieli i dzierżawców lub ich spadkobierców do czasu wejścia w życie nowej ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego. Problem ten dotyczy przede wszystkim Wielkopolski i Kujaw. Chcielibyśmy również zwrócić uwagę na kilka istotnych spraw dotyczących przepisów ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego. Przede wszystkim przepisy tej ustawy nie stanowią nt. spółek kapitałowych i przekazywaniu przez nich nieruchomości na podstawie przenoszenia lub sprzedaży udziałów – co jest koniczne. Przepisy ustawy ograniczają podział gospodarstwa rolnego. Powinny umożliwiać rolnikowi podział gospodarstwa na dzieci zamierzające prowadzić działalność rolniczą w wielkości minimum do średniej wielkości gospodarstwa w danym województwie. Dodatkowo wątpliwości budzą zamierzenia nadzorowania przez Agencję Nieruchomości Rolnych sprzedaży każdego gruntu rolnego, co nie jest w wielu przypadkach konieczne. Ustawa, mimo poprawek, nadal nie jest korzystna dla rolnika indywidualnego, z kolei zostawiając swobodę w obrocie nieruchomościami spółkom kapitałowym. Dlatego zwracamy się z wnioskiem o przeanalizowanie pod tym względem całej ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego. Proponujemy również, aby utrzymać na dotychczasowych zasadach prawo pierwokupu przez Agencję Nieruchomości Rolnych do działek o pow. 5,00 ha i więcej. Jesteśmy przeciwni powrotowi do korzystania z prawa pierwszeństwa przez ANR w zakupie działek o pow. 1,00 - 5,00 ha, gdyż bardzo utrudni to sprzedaż czy wymianę gruntów pomiędzy sąsiadami na rozwój i powiększenie tych gospodarstw, które chcą się rozwijać. W niektórych województwach ze względu na ograniczone możliwości zakupu gruntów z zasobów Agencji, istnieje duży problem z powiększaniem gospodarstw rolnych.
Bardzo ważnym i oczekiwanym tematem jest wsparcie systemu ubezpieczeń rolnych w rolnictwie. Samorząd rolniczy proponuje jak największe wykorzystanie istniejących struktur Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych TUW do tworzenia sieci Samorządowych Towarzystw Ubezpieczeń Wzajemnych zaproponowanych w załączonym dokumencie. Zdaniem przedstawicieli samorządu rolniczego jest to zasadne tym bardziej , że od 1 stycznia 2016 roku do naszego porządku prawnego wejdą przepisy dyrektywy 2009/138/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 listopada 2009 r. w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej – Wypłacalność II ( Dz. Urz. UE L335 z 17 grudnia 2009 r., s.1).
Doradztwo rolnicze w obecnym stanie prawnym i faktycznym nie do końca spełnia oczekiwania rolników w zakresie doradzania w dywersyfikacji dochodów rolniczych. Zdaniem samorządu rolniczego doradztwo powinno podlegać bezpośrednio pod Ministra Rolnictwa, aby realizować w terenie doradztwo rolnicze zgodnie z wytycznymi Ministra Rolnictwa i według potrzeb rolników. Doradztwo powinno służyć rolnikom, a nie biurokracji, której jest obecnie za dużo. Doradcy rolni powinni pracować bezpośrednio z rolnikami tj. być przesunięci do pracy w teren z Oddziałów, a to można zrealizować poprzez zmianę struktury w ODR-ach. Proponuje się dla ODR- strukturę podobną do struktury w ARiMR, żeby była Centrala obejmująca nadzór nad wykonaniem zadań w terenie oraz prężne Powiatowe Zespoły Doradcze, gdzie doradcy są blisko rolnika. Samorząd rolniczy wnioskuje, aby Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi przekazał prowadzenie doradztwa rolniczego izbom rolniczym jako zadanie zlecone w zakresie administracji rządowej.
Samorząd rolniczy z zadowoleniem przyjmuje fakt, iż Rząd zamierza działać na rzecz polityki sprzyjającej młodym rolnikom, obejmującym lub tworzącym nowe gospodarstwa rolne, jednak uważamy, że oprócz środków w ramach I filara WPR, bardzo ważna jest dla młodych rolników możliwość korzystania także z II filara WPR, w którym PROW oferuje bardzo ważne działania dla młodych ludzi.
Do celów, dla których materiał jest w przygotowaniu, samorząd rolniczy odniesie się po przedstawieniu przez resort rolnictwa materiałów w tym zakresie, chociażby „Zwiększenie wsparcia finansowego z budżetu państwa na postęp biologiczny”, „Wprowadzenie znakowania produktów określające kraj pochodzenia surowca rolnego”, czy „Zmiany umowy o funduszach promocji produktów rolnych wobec ustaleń Nowej polityki promocji UE oraz konsolidacja funduszy promocji”.
Ponadto Krajowa Rada Izb Rolniczych przesłała dodatkowe propozycje do Programu działań Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi na lata 2015-2019:
- Wnosimy o pilną zmianę prawa łowieckiego, ustawy o ochronie przyrody i aktów wykonawczych (pomimo, że ustawy te nie podlegają bezpośrednio pod resort rolnictwa to są bardzo ważne dla prawidłowego prowadzenia gospodarstwa przez rolników) w taki sposób aby ograniczyć populacje zwierzyny łownej przede wszystkim dzików oraz zwierzyny objętej ochroną: bobry, krukowate, dzikie gęsi, żurawie oraz zmienić podejście do szacowania strat. Przy obecnie obowiązujących przepisach o wysokości odszkodowania decydują sami myśliwi. Samorząd rolniczy wielokrotnie postulował o szacowanie szkód przez niezależnych ekspertów, a nie myśliwych np. przez włączenie kół łowieckich w system ubezpieczeń, aby rolnik mógł otrzymać za coraz większe szkody wyrządzane przez zwierzynę w uprawach adekwatne odszkodowanie ustalone przez niezależnych rzeczoznawców a nie przedstawicieli kół.
- Ograniczenie barier w zalesianiu gruntów niskiej jakości położonych na obszarach Natura 2000.
- Wydanie przepisów wykonawczych do sprzedaży bezpośredniej z gospodarstw rolnych.
- Program owoce w szkole wprowadzać z początkiem roku szkolnego.
- Przyśpieszenie prac nad utworzeniem Funduszu Stabilizacji Dochodów w Rolnictwie.
- Wprowadzić obowiązek odbywania praktyk rolniczych w najlepszych gospodarstwach rolnych i powiązać je z programem nauczania w szkołach rolniczych.
- Katarzyna Kuznowicz
