Głównymi zaletami siewu punktowego są: duża precyzja wykonanego zabiegu oraz zwiększenie plonu w stosunku do siewu rzędowego.
Rozpoczyna się okres zasiewów ozimin, które muszą być wykonane w odpowiednie stanowisko. Jedną z możliwości jego przygotowania jest uprawa płużna. Wymaga ona jednak stosunkowo najwięcej czasu. Dla jej prawidłowego wykonania potrzeba pługów wielokorpusowych, do których agregatujemy ciągniki o dużej mocy. Innym sposobem przygotowania pola pod kolejne zasiewy jest uprawa uproszczona (nazywana również bezpłużną lub siewem w mulcz), wykonywana agregatami o dużej szerokości roboczej. Do zalet tej metody zaliczamy dużą wydajność oraz mniejsze ugniatanie gleby. Te zalety powodują, że wiele gospodarstw o dużym areale preferuje właśnie taką uprawę.
Po przygotowaniu pola i wybraniu najlepszego okresu agrotechnicznego, rozpoczynamy siewy ozimin. Prawidłowo wykonany siew powinien gwarantować, że wszystkie ziarna zostały wysiane na jednakową głębokość, rozstaw rzędów na całym polu jest identyczny (co zapewnia wysianie zaplanowanej dawki na polu), a nasiona zostały równomiernie przykryte spulchnioną warstwą gleby, ułożoną w bruzdy, utwardzoną w celu zwiększania podsiąkania wody, co jest bardzo ważne w pierwszym etapie rozwoju roślin. Podłużna i poprzeczna nierówność wysiewu dla nasion zbóż wynosi do 3%, a dla nasion drobnych - 5%. Możliwość regulacji ilości wysiewu nasion zbóż powinna wynosić w granicach 50 – 300 kg/ha, a nasion drobnych w granicach 3-50 kg/ha. Wskaźnik uszkodzenia nasion zbóż powinien się mieścić w granicach 0,3%, a nasion drobnych - w granicach 1%. Oprócz wymienionych wymagań (które dotyczą siewu rzędowego), ważne jest również zapewnienie możliwości regulacji ilości nasion wysiewanych w rzędach (siew precyzyjny). Wszystkie te parametry muszą spełnić nowoczesne siewniki, które są sterowane komputerami pokładowymi.
W maszynach tych ustawienia programuje się z kabiny operatora. Dzięki temu możemy zamykać poszczególne sekcje wysiewające (w celu utworzenia ścieżek technologicznych), zagęszczać ilość wysiewanych ziaren w poszczególnych rzędach, wraz z wysiewem możemy również dozować nawozy sztuczne. Konstrukcje siewników umożliwiają użycie każdego rodzaju nasion, dotyczy to siewu rzędowego oraz precyzyjnego. Do zbóż stosowane są siewniki rzędowe mechaniczne i pneumatyczne, natomiast do siewu precyzyjnego siewniki mechaniczne i pneumatyczne podciśnieniowe oraz nadciśnieniowe.
Pierwotnie siew precyzyjny stosowany był do buraków oraz kukurydzy. Teraz możliwy jest również wysiew punktowy rzepaku. Według badań głównym powodem stosowania tej technologii jest zmniejszenie liczby roślin na 1 metrze kwadratowym (siew rzędowy w granicach 50 do 60 sztuk, natomiast przy siewie punktowym do 30 sztuk), co zapewnia lepsze warunki rozwojowe. Przy siewie punktowym rzepaku stosowane są rozstawy rzędów 35 cm, nasiona rozmieszczane są wtedy w rzędzie co 10 do 11 cm. Przy rozstawie 45 cm nasiona umieszczane są w rzędzie co 6 cm. Termin siewu punktowego pokrywa się z terminem siewu tradycyjnego (10.08 do 05.09), oczywiście do przeprowadzenia siewu punktowego potrzebny jest odpowiedni siewnik wyposażony w precyzyjne tarcze do wysiewu nasion rzepaku (tarcze wymieniane w zależności od rodzaju wysiewanych nasion). Według badań firmy Kverneland do najważniejszych zalet siewu punktowego rzepaku należy oszczędność nasion (ok. 1kg/ha), mniejsza podatność na wyleganie oraz większa przewiewność łanu (mniejsze natężenie chorób grzybowych ). Doświadczenia Kverneland wykazały uzyskanie polowej zdolności wschodów (przy siewie punktowym) na poziomie ponad 90%, natomiast przy zastosowaniu techniki siewu tradycyjnego wynosiła pomiędzy 60 do 80 %. Siewnikiem punktowym uzyskano tak wysoką zdolność wschodów ze względu na precyzyjne umieszczenie nasion na idealną głębokość.
Zastosowanie w siewnikach Kverneland przednich i tylnych kółek dociskowych pozwala na wytworzenie właściwego mikroklimatu dla wschodów, nawet w warunkach suchych. Ponadto przy siewie punktowym rośliny nie konkurują ze sobą, dlatego jesienią rzepak nie ma skłonności do wybujałości. W poszukiwaniu gospodarstwa, które sieje rzepak punktowo, dotarłem do Gospodarstwa Rolnego w Bronowie (powiat pleszewski). Właściciel Mikołaj Ranecki podkreśla, że jego gospodarstwo znajduje się pod opieką firmy Lantmannen SW Seed (gospodarstwo w Bronowie należy do pięciu w Polsce, które od trzech lat znajdują się pod fachowa opieką doradcy szwedzkiej firmy w zakresie uprawy pszenżyta, pszenicy i rzepaku). Firma istnieje od ok. 100 lat, na rynku polskim wprowadza swoje odmiany pszenicy (charakteryzujące się dużą mrozoodpornością), pszenżyta oraz rzepaku. Doradca terenowy Marcin Kołwa zwracał uwagę, że dobrze przygotowana do zimy roślina rzepaku to taka, która spełnia zasadę trzech ósemek: 8 liści, 8 cm korzeń oraz 0,8 cm grubość szyjki korzeniowej. - Obecnie największym problemem przy uprawie rzepaku jest kiła rzepakowa, aby zmniejszyć ryzyko jej występowania, próbujemy opóźniać termin siewu oraz stosować płodozmian w cyklu czteroletnim. Zbyt późny siew stwarza jednak ryzyko przemarznięcia słabo rozwiniętych roślin – twierdzi doradca. Zarówno on, jak i właściciel gospodarstwa do głównych zalet siewu punktowego rzepaku zaliczyli dużą precyzję wykonanego zabiegu oraz zwiększenie plonu w stosunku do siewu rzędowego.
W zeszłym roku gospodarstwo w Bronowie uprawiało 33 ha rzepaku wysianego punktowo (odmiana Mascara - nowa odmiana zarejestrowana w Polsce w 2012 roku, charakteryzuje się dobrym wigorem jesiennym oraz ponadprzeciętnym przezimowaniem, zalecana na terenie całego kraju) oraz 62 ha rzepaku wysianego rzędowo (odmiana Vision, odporna na wszelkie choroby rzepaku, dlatego bardzo stabilna w plonowaniu, bardzo dobra zdolność do regeneracji po zimie, wpisana na niemiecką listę odmian roślin uprawnych z najlepszymi wynikami i Triniti, odmiana wczesnokwitnąca, rekomendowana na opóźnione terminy siewu). Tegoroczny wysiew obejmuje podobny areał i został zakończony 31 sierpnia.
Pan Mikołaj podkreśla, że zachowanie terminowości wysiewu oraz ogromną jego precyzję zawdzięcza sprzętowi, który posiada jego gospodarstwo. Siew rzędowy realizowany jest zestawem Fendt 920 Vario połączonym z agregatem uprawowosiewnym (składającym się z brony aktywnej, wału zębatego oraz siewnika rzędowego, pneumatycznego). Amazone Airstar Profi, natomiast siew punktowy realizowany jest osiemnastorzędowym siewnikiem Kverneland Monopil SE. Maszyna wyposażona jest w elektryczny napęd aparatu wysiewającego. Najważniejszą cechą tego siewnika jest jednakowa głębokość wysiewu oraz dokładne przykrycie nasion. W maszynie Kverneland prędkość obrotowa tarcz wysiewających jest dokładnie dopasowana do prędkości jazdy (dzięki temu nasiona posiadają zerową prędkość względną odkładania nasion), nisko umiejscowiony aparat wysiewający wyrzuca nasiona z wysokości maksymalnie 3 cm. Sekcje wysiewające wyposażone w koła dociskowe typu Monoflex (zbudowane ze stalowej rolki ogumionej) równomiernie dociskają nasiona na wszystkich rodzajach gleb. Firma Kverneland do głównych zalet siewników Monopil SE zalicza: możliwość bezstopniowej regulacji odstępów między ziarnami od 12,5 do 25 cm, możliwość zwiększenia wysiewu przy rzędach przylegających do ścieżek technologicznych, zamykanie połowy szerokości roboczej, możliwość niezależnego wyłączenia sekcji (idealne rozwiązanie przy obsiewaniu klinów pola) oraz stałą kontrolę wysiewu (elektronika na bieżąco monitoruje wszystkie funkcje wysiewu poszczególnych sekcji). Całość czynności kontrolnych i pomiarowych dokonywana jest z kabiny operatora ciągnika. Składanie i rozkładanie ramy siewnika odbywa się przy wykorzystaniu kontroli elektrohydraulicznej także z kabiny operatora. Pracą osiemnastorzędowego siewnika steruje jeden terminal Tellus IsoMatch (najnowszy, uniwersalny terminal, opracowany przez Kverneland Group). Współpracuje on z maszynami zgodnymi ze standardami ISOBUS (z tym terminalem może obecnie współpracować około 50 różnych maszyn Kverneland). Łatwy w obsłudze ekran dotykowy pozwala śledzić wydajność i regulować parametry maszyny lub narzędzia (jednocześnie możemy śledzić prace dwóch narzędzi) oraz ciągnika. Terminal jest wielofunkcyjny, ergonomiczny i łatwy w obsłudze. Zwracał na to uwagę operator maszyny pracującej w Bronowie, podkreślał również, że wszystko można wyregulować, nie wychodząc z kabiny ciągnika. - Siewnik Kverneland to doskonała maszyna do pracy w gospodarstwach wielkoobszarowych - podkreślał pan Mikołaj. Duża wydajność i niezawodność pozwalają na szybkie i terminowe zakończenie wszelkich siewów w gospodarstwie własnym, wystarcza jeszcze czasu, żeby wykonywać prace usługowe!
Wojciech Rębiasz
ZSPP CKU w Marszewie
