W ubiegłą sobotę tj. 5 września 2020 r. na Wysoczyźnie Kaliskiej, a dokładniej w Nowych Skalmierzycach odbyło się III Wielopolskie Święto Soi, którego organizatorem była Wielkopolska Izba Rolnicza. Ze względu na obowiązującą pandemię impreza miała charakter okrojony. W wydarzeniu, którego patronem honorowym był Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi – Jan Krzysztof Ardanowski wzięło udział wielu przedstawicieli firm oraz instytucji, które działają w obszarze rolnictwa, rolnicy oraz przetwórcy. Obecne były władze Wielkopolskiej Izby Rolniczej z Panem Prezesem Piotrem Walkowskim oraz Zbigniewem Stajkowskim na czele, władze Województwa Wielkopolskiego, reprezentowane przez Pana Krzysztofa Grabowskiego, Wicemarszałka Województwa oraz przedstawiciele Powiatowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Spotkanie rozpoczął Pan Piotr Walkowski, który powitał wszystkich zebranych i wprowadził w tematykę uprawy soi w Polsce. Głos zabrał również Pan Krzysztof Grabowski, Wicemarszałek Województwa Wielkopolskiego, który wskazał na znaczenie innowacji w uprawie soi dla rozwoju wielkopolskiego rolnictwa. Następnie gospodarz całego wydarzenia – Pan Jan Chlasta oprowadził przybyłych po poletkach doświadczalnych i podzielił się swoimi bogatymi doświadczeniami związanymi z uprawą soi. Uczestnicy wydarzenia mogli podziwiać i zadawać pytania dotyczące upraw takich gatunków soi jak: „Petrina”, „Erica”, „Mayrika” czy „Viola” (łącznie na ponad 15 hektarach uprawianych jest siedemnaście odmian soi). W trakcie przeglądu plantacji omawiano, między innymi takie zagadnienia jak krzewienie się roślin w warunkach polskich, wysokość zawiązywania pierwszych strąków, termin dojrzewania. Zwrócono uwagę, że tegoroczna pogoda jest sprzyjająca dla tej rośliny i potencjalne plony z pewnością będą wynosić ponad 3,5 t, w zależności od odmiany. Dla porównania ubiegłoroczne plony soi w gospodarstwie Pana Jana wynosiły od 2,7 do 3,4 t/ha. Pewnym wyzwaniem może być termin dojrzewania roślin. Późne odmiany, które lepiej plonują pozostawiają stanowisko zbyt późno dla kolejnych zasiewów czy poplonów stosowanych przez rolników w ramach programów rolnośrodowiskowych. W tym roku plony będą dodatkowo opóźnione o około 3 tygodnie. Prezes Walkowski wskazał, że kwiecień, maj i częściowo czerwiec były stosunkowo chłodne, co wpłynęło na wolniejszą wegetację roślin soi. Uczestnicy spotkania wskazali, że dalsze prace nad genetyką poszczególnych odmian powinny iść w kierunku zwiększenia odległości zawiązywania się pierwszych strąków od ziemi. Zauważono bowiem, że na prezentowanych plantacjach najniżej położone strąki mogą pozostać na polu po zbiorze. Wymaga to też bardzo dobrego przygotowania i wyrównania stanowiska pod tę roślinę, przed jej wysiewem. Pan Jan Chlasta zaprezentował również poletko doświadczalne, na którym nie były stosowane żadne środki chwastobójcze a jedynie mechaniczne usuwanie chwastów poprzez wielokrotne bronowanie.
Po powrocie z poletek doświadczalnych przedstawiciele firmy Danko oraz Prograin-Zia przedstawili szczegółowo zalety swoich odmian soi. Firma Danko, w chwili obecnej posiada w swojej ofercie 3 własne odmiany soi i pracuje nad kolejnymi, które będą się różnić głównie wczesnością dojrzewania. Pani Marzena Koczerba przedstawiła stan uprawy soi w Czechach. Ze względu na duży rynek wewnętrzny uprawa soi w tym kraju jest bardzo rozwinięta i ma już długą historię. Średnie plony osiągane przez czeskich rolników sięgają 5-5,5 t/ha. Pani Marzena zwróciła uwagę na konieczność doboru odmiany do stanowiska oraz na technologię obróbki soi na rynek paszowy oraz spożywczy. Pan Zbigniew Stajkowski, członek Zarządu grupy producentów warzyw Chrobry sp. z o.o. przedstawił nowe produkty oferowane przez grupę – soję gotowaną w autoklawie. Produkt ten przeznaczony jest dla konsumentów, którzy coraz chętniej sięgają po soję, jako produkt wysokobiałkowy ale nie mają czasu na czasochłonne przygotowywanie jej do spożycia.
Warto zwrócić uwagę, że soja ma coraz większe znaczenie dla rynku spożywczego. Piotr Walkowski wskazał na jej różne zastosowania w kuchni oraz jako wypełniacz białkowy w branży mięsnej. Soja jest podstawowym źródłem białka dla vegan i wegetarian, których liczba w Europie znacząco rośnie. Rośnie również liczba obcokrajowców w Europie o korzeniach azjatyckich, dla których soja i sporządzone z niej tofu stanowią ważne składniki kuchni. Wzrost tego segmentu będzie wkrótce, podobnie jak w Czechach tworzył znaczący rynek wewnętrzny dla tej rośliny i otwierał nowe perspektywy dla europejskich producentów soi. Pan Stajkowski zwrócił uwagę na korzyści z współpracy producentów soi w ramach grup producenckich i wspólnych inwestycji, które mogą wzmocnić ich pozycję rynkową. Uczestnicy zwrócili uwagę na aspekt uprawy w Polsce soi NON-GMO. Jeśli memorandum na używanie w Europie soi GMO pochodzącej z Brazylii oraz USA nie zostanie przedłużone, znaczenie tych upraw znacząco wzrośnie. Rolnicy, na zasadzie pewnej analogii, zwrócili uwagę, że mało kto w Polsce wierzył w uprawę kukurydzy. Zmiany klimatu są jednak na tyle korzystne dla roślin ciepłolubnych, takich jak soja, że ich losy jej uprawy mogą się potoczyć podobnie. Z punktu widzenia rolnika, ważna jest ekonomika uprawy soi. Pan Jan Chlasta zaznaczył, że w warunkach jego gospodarstwa o opłacalności tej uprawy można mówić przy plonie powyżej 2,5 t/ha. Jeśli plony osiągają 3,5 t i więcej opłacalność soi zaczyna być lepsza od opłacalności produkcji zbóż czy kukurydzy. Ważnym aspektem ekonomiki uprawy soi są dopłaty do roślin strączkowych oraz stanowisko bogate w azot, które soja pozostawia. Soja znacząco poprawia właściwości fizyczne i chemiczne gleby. Wzmacnia również strukturę biologiczną gleby, przyczyniając się do zwiększenia w niej zawartości próchnicy. Pan Jan Chlasta poinformował, że po zbiorach soi, sporządzony zostanie szczegółowy raport dotyczący plonowania poszczególnych odmian. Uczestnicy spotkania mieli również okazję do degustacji potraw z soi, między innymi zupy przygotowanej na bazie soi przez Michała Pawliczuka i Piotra Cuprycha.
Jako Wielkopolska Izba Rolnicza bardzo dziękujemy wszystkim gościom oraz firmom partnerskim za udział w tym wydarzeniu.
