19 czerwca w Instytucie Hodowli i Aklimatyzacji Roślin w Radzikowie odbyło się spotkanie Zarządu i Rady Ekspertów Polskiego Związku Producentów Roślin Zbożowych, w którym uczestniczyli rolnicy i producenci zbóż.
Celem seminarium, finansowanego ze środków Funduszu Promocji Ziarna Zbóż i Przetworów Zbożowych, była analiza bieżącej sytuacji na rynku zbóż, określenie aktualnych problemów i wyzwań, jakie stoją przed branżą. Zboża są bowiem jednym z głównych kierunków produkcji rolniczej w Polsce.
Otwierając spotkanie, przewodniczący Rady Ekspertów profesor Edward Arseniuk podkreślił rolę Związku w reprezentowaniu interesów rolników. Dodał, że Rada Ekspertów, której członkami są przedstawiciele instytutów naukowych, organizacji branżowych powstała właśnie po to, by służyć swoją wiedzą i doświadczeniem, pomagać w rozwiązywaniu codziennych problemów rolników i producentów zbóż.
Stanisław Kacperczyk, prezes Zarządu PZPRZ, powiedział, że 15 lat temu narodziła się idea utworzenia Związku jako organizacji branżowej integrującej rolników produkujących zboża. Organizacji, której głównym celem jest reprezentowanie ich interesów, zarówno na arenie krajowej, jak i unijnej.
"W minionych latach podejmowaliśmy wiele działań na rzecz rolników i interwencji u władz państwowych, samorządowych, organizacji gospodarczych i firm pracujących na rzecz rolnictwa. Domagaliśmy się stabilizacji na rynku zbóż". Prezes zwrócił także uwagę na problemy z zagospodarowaniem zbóż w sytuacji nadprodukcji, jak również na niską cenę skupu interwencyjnego nie spełniającego swojej funkcji.
Odnosząc się do aktualnej sytuacji w rolnictwie nadmienił, że długa zima spowodowała opóźnienia prac związanych z nawożeniem i zabiegami ochrony roślin. Opóźnione były siewy zbóż i kukurydzy, nadmierne opady deszczu powodowały i powodują liczne wymoknięcia i opóźnienia w pracach polowych. Zboża jare narażone na nadmiar opadów nie gwarantują zadawalających plonów. Obserwujemy olbrzymią presję chorób grzybowych i szkodników, a co się z tym wiąże - wyższe koszty ich zwalczania. Wielu rolnikom nie udało się wykonać wszystkich zabiegów związanych z ochroną, co może powodować, że będą niższe plony.
Prezes Kacperczyk dodał również, że przyszłością naszego rolnictwa są młodzi dobrze przygotowani następcy. Dlatego też Związek rozpoczął program wymiany młodych rolników z Polski i stanu Teksas w USA w ramach sześciotygodniowych staży. Celem wymiany jest poszerzenie wiedzy i zdobywanie przez młodych farmerów nowych doświadczeń.
Polski Związek Producentów Roślin Zbożowych wchodzi w skład Federacji Branżowych Związków Producentów Rolnych. Jej przewodniczący, Marian Sikora podkreślił, że Związek jest jedną z prężniej działających organizacji. Zarówno jeśli chodzi o reprezentowanie interesów rolników, jak również promocję przetworów zbożowych. Zaś przewodniczący sejmowej komisji rolnictwa i rozwoju wsi – poseł Jan Krzysztof Ardanowski, podkreślił, że w ciągu ostatnich 15 lat na polskim rynku zbóż wiele się zmieniło. Również dzięki inicjatywom i działaniom Polskiego Związku Producentów Roślin Zbożowych.
Dyrektor Biura Analiz i Programowania Agencji Rynku Rolnego – Marzena Trajer, przedstawiła aktualne dane na temat rynku zbóż w Polsce. „W naszym kraju uprawia się ponad 6 milionów hektarów zbóż określanych jako podstawowe (pszenica, żyto, pszenżyto, jęczmień, owies). Ponad 1/3 w strukturze zasiewów to pszenica. Polskie zboże charakteryzują się dobrą jakością, wysoką przydatnością technologiczną pod względem przemiałowym i wypiekowym. Spełniają także wymagania dotyczące bezpieczeństwa zdrowotnego, przez co są poszukiwane przez zagranicznych odbiorców”.
Kolejnymi prelegentami w panelu tematycznym poświęconym ocenie bieżącej sytuacji na rynku zbóż byli: profesor Jerzy Grabiński i mgr inż. Tadeusz Szymańczak. Profesor Grabiński opowiedział o swojej aktywności na arenie europejskiej i o działaniach Copa Cogeca. „Co najmniej dwa razy do roku jestem w Brukseli, uczestnicząc najpierw w obradach grupy roboczej, a następnie w spotkaniach z przedstawicielami Komisji Europejskiej. Aby skutecznie rozwiązywać problemy na rynku zbóż nie wolno posługiwać się hasłami. Należy stale dyskutować z instytucjami z krajów Wspólnoty i wspólnie dochodzić do odpowiednich rozwiązań.”
Z kolei mgr inż. Tadeusz Szymańczak zaprezentował aktualny stan upraw zbóż, zasygnalizował problemy wynikające z sytuacji klimatycznej i nadmiernych opadów deszczu. Podkreślił, że wiosenne obserwacje nie napawają optymizmem. Ale dobra współpraca nauki z praktyką jest w stanie pomóc rolnikom w ich codziennej pracy.
Podczas spotkania poruszono również temat Funduszy Promocji Żywności, administrowanych przez Agencję Rynku Rolnego. Piotr Doligalski opisał działania Związku finansowane z Funduszu Promocji Ziarna Zbóż i Przetworów Zbożowych. „Związek od początku funkcjonowania Funduszy prowadzi akcje promujące wśród konsumentów spożycie pieczywa z pełnego ziarna. Szkolimy także producentów zbóż i piekarzy.”
Panel dyskusyjny
Ostatnią częścią spotkania był panel dyskusyjny, prowadzony przez wiceprezesa Zarządu Związku – Tadeusza Solarskiego. Rozmawiano między innymi o zmianach w rolnictwie, dużej modernizacji, jaka nastąpiła w polskich gospodarstwach. W dyskusji panelowej zabierało głos wielu rolników.
Alfred Kieloch z województwa dolnośląskiego zwrócił uwagę na konieczność poszerzenia współpracy jak największego grona rolników z Polskim Związkiem Producentów Roślin Zbożowych. „Istnieje realne pogorszenie opłacalności produkcji zbóż oraz możliwości zbytu z powodu ciągłego spadku pogłowia zwierząt zwłaszcza trzody chlewnej. Konieczne jest poszukiwanie rynku zbytu poza granicami naszego kraju. Stąd ważne jest, by rolnicy tworzyli między sobą centra skupowe, jak to robią rolnicy francuscy. Należą oni do różnych spółdzielń w ramach których rozwiązują różne problemy produkcyjne i rynkowe. W naszym przypadku konieczne jest, by te zagadnienia były szczególną troską w przyszłym działaniu Związku.”
Tadeusz Szymańczak - rolnik z województwa mazowieckiego nawiązał do ostatnich intensywnych opadów deszczów. „Bardzo liczne podtopienia pól z uprawami wskazuje na duże zaniedbania w zakresie odprowadzenia wód burzowych. Praktycznie przestał działać system rowów melioracyjnych.” Apelował, by w kraju znalazły się środki na przywrócenie normalnego funkcjonowania całej infrastruktury melioracyjnej. Anomalia klimatyczne coraz bardziej dają się we znaki mieszkańców wsi z powodu niewłaściwej gospodarki wodnej. Jeśli w tym zakresie nie podejmie się zdecydowanych działań to coraz większe straty ponosić będą rolnicy. Zwrócił również uwagę na znaczenie porejestrowego doświadczalnictwa terenowego. Rejonizacja odmian poszczególnych gatunków zbóż ma tu kolosalne znaczenie. To było widoczne po ubiegłorocznej zimie. Apelował do Związku, by wyniki badań PDEO były szeroko dostępne dla rolników.
Hanna Grochowiecka z województwa kujawsko-pomorskiego ostro krytykowała brak nowelizacji ustawy o energii odnawialnej. Jako współwłaściciel biogazowni z braku zdrowego rynku świadectw pochodzenia energii z OZE. Ta inwestycja obecnie przynosi straty. Dotyczy to również wszystkich, którzy zainwestowali w produkcję energii odnawialnej z biomasy, chodzi tu również o produkcję brykietów i peletu.
Temu zagadnieniu były poświęcone inne wystąpienia między innymi Mariana Hadriana rolnika z województwa łódzkiego. Brak zainteresowania przetwórstwem ziarna zbóż i kukurydzy na bioetanol niesie zagrożenie dla spadku cen na zboże. Podobnie dotyczy to rzepaku. Doświadczenie lat ubiegłych wskazuje, że przy wyższej opłacalności rolnicy w większym zakresie inwestują w dobrą agrotechnikę, co pozwala na wydatne zwiększenie plonowania, daje odpowiedź, czy produkcja energii odnawialnych z biomasy niesie zagrożenie dla bezpieczeństwa żywnościowego. Ten mechanizm pokazuje wyraźnie, że nie ma obawy, że produkcja energii zmniejszy podaż surowców rolniczych na cele żywnościowe. „Z której strony nie podejść to rozwój produkcji energii odnawialnej podnosi automatycznie na wyższy poziom wielkość produkcji rolniczej, tym samym aktywizują się gospodarczo tereny wiejskie.”
Krzysztof Ardanowski poseł na Sejm RP – rolnik z województwa kujawsko-pomorskiego poparł wnioski Polskiego Związku Producentów Roślin Zbożowych domagające się konieczności rozbudowy infrastruktury portowej. Podkreślił konieczność budowy terminalu zbożowego w porcie północnym. „W obecnych czasach nie ma możliwości wchodzenia na rynki azjatyckie, arabskie i północnej Afryki bez szybkiego załadowania zbożem statków. Związek w tym temacie powinien twardo domagać się od Rządu by ta inwestycja mogła powstać jak najszybciej.” Posła niepokoją również zapowiedzi wycofania się ministerstwa rolnictwa z dofinansowania udziału polskich organizacji rolniczych w różnych gremiach związanych z rolnictwem w Unii Europejskiej.
Inni rolnicy, na przykład Piotr Bogdanowicz z województwa pomorskiego i Marian Hadrian z województwa łódzkiego wyrażali obawy związane z ciągłym wycofywaniem środków ochrony roślin. Stawia to rolników w bardzo niekorzystnej sytuacji, bowiem koszty produkcji zbóż wzrastają i coraz większe są problemy z jakością. Z góry można się spodziewać, że w stosunku do takich potentatów produkcji zbożowej jak: Chiny, Indie, Rosja, Ukraina, Stany Zjednoczone, Brazylia nie mamy szans konkurowania na rynkach światowych. Jesteśmy na przegranej pozycji. W tych krajach takich obostrzeń nie ma.
W innych wypowiedziach rolników zwracano się do Związku, by bardzo uważnie i zdecydowanie wpływał na decyzje związane z pozyskaniem i rozdysponowaniem środków finansowych na realizacje zadań na obszarach wiejskich w nowej perspektywie finansowej 2014-2020.
Stanisław Kacperczyk zasygnalizował problem braku możliwości dokonywania obiektywnej oceny jakościowej próbek zbóż. „Utrudniona dostępność do laboratoriów niezależnych uniemożliwia takie badanie. Rolnicy są zdani na ocenę jakościową odbiorcy, która nie zawsze jest obiektywna.” Prezes zwrócił uwagę na konieczność determinacji w zabiegach o umożliwienie rozbudowy zaplecza magazynowego, wszelkich inwestycji służących przygotowaniu zbóż do sprzedaży przy wsparciu z nowego rozdania środków z WPR na lata 2014-2020.
W trakcie spotkania w Radzikowie miało miejsce wręczenie odznaczeń honorowych „Zasłużony dla rolnictwa”, które otrzymali członkowie Polskiego Związku Producentów Roślin Zbożowych. Ponadto Zarząd Związku wręczył okolicznościowe dyplomy i podziękowania dla członków Rady Ekspertów i ludzi, którzy w sposób szczególny angażują się w działalność na rynku zbóż.
Prezes Zarządu
Stanisław Kacperczyk
