W dniu 15 lutego br. rozpoczęła się Konferencja Ochrony Roślin – 63. Sesja Naukowa Instytutu Ochrony Roślin – Państwowego Instytutu Badawczego. Wielkopolska Izba Rolnicza objęła patronatem honorowym to wydarzenie. Po dwóch latach pandemii, konferencja spotkała się z dużym zainteresowaniem uczestników – zarejestrowało się aż 350 osób.
Uroczystego otwarcia konferencji dokonał Dyrektor Instytutu Ochrony Roślin - PIB dr hab. Roman Kierzek, prof. IOR-PIB. Program konferencji jest bardzo intensywny – w ciągu dwóch dni przedstawione zostaną 62 referaty i 99 posterów.
Wśród uczestników konferencji są przedstawiciele Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, z Sekretarzem Stanu Anną Gembicką na czele, a także przedstawiciele: uczelni wyższych, instytutów naukowych, instytucji obsługujących sektor rolny, doradztwa, PIORiN. Nie brakuje praktyków, którzy na co dzień zajmują się ochroną roślin. Obecni są także byli Dyrektorzy IOR-PIB: prof. dr hab. Stefan Pruszyński i prof. dr hab. Marek Mrówczyński. Prezesa Wielkopolskiej Izby Rolniczej Piotra Walkowskiego reprezentował Dyrektor Biura Grzegorz Wysocki.
Europejski Zielony Ład postawił przed ochroną roślin szereg wyzwań. Od 1 stycznia 2014 r. we wszystkich państwach Unii Europejskiej istnieje obowiązek stosowania integrowanej ochrony roślin, która obejmuje wykorzystanie wszystkich metod i sposobów ograniczających zagrożenia powodowane przez agrofagi. Wspólna Polityka Rolna na lata 2023–2027 (WRP) będzie wspierała wszystkie działania, które będą służyły wykorzystaniu w praktyce integrowanej ochrony roślin. W tym celu 25% wszystkich dopłat, które będą realizowane w ramach WPR musi być związane z różnymi ekoschematami. W dniu 31 sierpnia 2022 r. Unia Europejska zatwierdziła Polski Plan Strategiczny dla WPR na lata 2023–2027, który zawiera m.in. ekoschematy dotyczące produkcji roślinnej. Ekoschematy są odpowiedzią na wymogi Europejskiego Zielonego Ładu, który zakłada znaczną redukcję chemizacji przez ograniczenie stosowania substancji czynnych środków ochrony roślin (szczególnie tych o wysoko negatywnym wpływie na środowisko) oraz poziomu nawożenia. Niektóre z zawartych w nich wytycznych nadal są dyskusyjne, jak np. restrykcyjne gospodarowanie na obszarach wrażliwych, które w Polsce stanowią dużą powierzchnię. Z punktu widzenia uprawy zbóż i rzepaku jednym z głównych zadań związanych z prowadzeniem uprawy uwzględniającej ekoschematy jest integrowana produkcja roślin (IP), która w podstawowych założeniach pośrednio zawiera elementy ściśle związane z ekoschematami, jak choćby płodozmian, planowane i precyzyjne nawożenie czy stosowanie biologicznych środków ochrony roślin. Znajomość ekoschematów i związanych z nimi wyzwań dla rolnictwa stanowić będzie kluczowy element prawidłowego funkcjonowania gospodarstw rolnych i stosowanej w nich ochrony roślin rolniczych.
Co dalej z Europejskim Zielonym Ładem? Wraz z zaproponowanym przez Komisję Europejską w czerwcu 2022 r. projektem rozporządzenia, dotyczącym zrównoważonego stosowania środków ochrony roślin, założenia strategiczne przekształciły się w konkretne propozycje rozwiązań prawnych. Projekt wywołał ożywioną dyskusję wokół tematu: w jaki sposób zrealizować ambitne cele stawiane przez KE, w szczególności w zakresie zmniejszenia zużycia chemicznych środków ochrony roślin o 50% do 2030 r., ograniczenia stosowania najbardziej niebezpiecznych środków oraz zwiększenia powierzchni upraw ekologicznych, tak aby do 2030 r. stanowiły one 25% powierzchni gruntów rolnych Unii Europejskiej? Projekt spotkał się z wieloma krytycznymi uwagami ze strony większości państw członkowskich, zwłaszcza w kontekście dynamicznie zmieniającej się sytuacji międzynarodowej, spowodowanej głównie zbrojną napaścią Rosji na Ukrainę oraz sytuacją gospodarczą po pandemii koronawirusa. Czy w takiej sytuacji nadal jest możliwa realizacja celów Europejskiego Zielonego Ładu?
W opinii Marcina Muchy – Dyrektora Polskiego Stowarzyszenia Ochrony Roślin, producenci środków ochrony roślin z dystansem zapatrują się na Europejski Zielony Ład w zaproponowanym przez KE kształcie. Z jednej strony założenia Zielonego Ładu są szczytne:
- zapewnienie zdrowej, przystępnej cenowi i zrównoważonej żywności,
- przeciwdziałanie zmianom klimatycznym,
- ochrona środowiska i zachowanie różnorodności biologicznej,
-sprawiedliwy zwrot ekonomiczny w łańcuchu żywnościowym.
- rozwój rolnictwa ekologicznego.
Któż by tego nie chciał? Propozycja Komisji Europejskiej jest niemal idealna, ale problem jest z realizacją tych celów. Ułomność propozycji KE polega na tym, że formułując bardzo ambitne cele, nie zapewnia odpowiednich narzędzi do ich realizacji.
Z jednej strony lekiem na całe zło mają być prawnie wiążące cele redukcyjne dla państw członkowskich. Propozycja ta kwestionuje jednak dotychczasowe dokonania nauki i obecny stan regulacyjny, w tym także to, że wiele substancji aktywnych już wycofano z użycia i rolnicy mają coraz większy problem z dostępem do odpowiednich środków ochrony roślin. Gdy nałoży się na to obecny stan gospodarki pocovidowej, funkcjonującej dodatkowo w cieniu konfliktu zbrojnego w Ukrainie, to wydaje się, że wdrażanie Zielonego Ładu jest pójściem pod prąd zdrowemu rozsądkowi.
Co więc możemy zrobić? Z jednej strony nie możemy się obrażać na rzeczywistość, bo proces już się rozpoczął. Z drugiej strony nie możemy też być obojętni na wyzwania Zielonego Ładu, bo wymagają tego decydenci i opinia publiczna. W opinii Dyrektora Polskiego Stowarzyszenia Ochrony Roślin należy kontynuować proces zbliżania się do nowoczesnego rolnictwa. Tutaj kluczowe zagadnienia, to:
- ochrona roślin prowadzona w zrównoważony sposób,
- dalsza edukacja,
- Integrowana Ochrona Roślin,
- innowacyjne rozwiązania techniczne,
- precyzyjne rolnictwo.
Racjonalne podejście i nauka są po stronie ochrony roślin. Musi ona być jednak prowadzona w sposób zrównoważony. Potrzebna jest także ciągła edukacja w temacie ochrony roślin. Cele Zielonego Ładu zostaną osiągnięte nie przez redukcję substancji aktywnych, a przez właściwe stosowanie środków ochrony roślin.
Branża producentów środków ochrony roślin zobowiązała się, aby do 2023 roku podjąć pewne działania dla zrównoważonego rozwoju i nowoczesnego rolnictwa w zakresie:
- innowacji i inwestycji,
- gospodarki o obiegu zamkniętym,
- ochrony ludzi i środowiska.
Działania te są prowadzone niezależnie od europejskiego Zielonego Ładu i finansowane ze środków własnych branży.
Na zakończenie sesji wprowadzającej rozstrzygnięto konkurs plastyczny, który był skierowany do uczniów szkół rolniczych pt. „Rolnictwo ekologiczne – twoje pole do popisu”. Na konkurs nadesłano kilkadziesiąt prac w formie plakatów, z których komisja wyłoniła te najlepsze. Ponadto uczestnicy konferencji mogli oddać swój głos na wybraną pracę w kategorii „Głos publiczności”. Wśród nadesłanych prac nie zabrakło tych z wielkopolskich szkół: Zespołu Szkół Rolniczych w Grabonogu, Zespołu Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Marszewie oraz Zespołu Szkół Rolniczych w Środzie Wlkp.
Opracowanie i foto: Grzegorz Wysocki
Streszczenia wystąpień i posterów dostępne są tutaj
Źródło
Wielkopolska Izba Rolnicza
http://www.wir.org.pl/
