12 maja – Międzynarodowy Dzień Zdrowia Roślin

Cele ustanowienia Międzynarodowego Dnia Zdrowia Roślin

Ustanawiając ten dzień, ONZ dąży do podniesienia globalnej świadomości na temat tego, w jaki sposób ochrona zdrowia roślin może pomóc w:

• wyeliminowaniu głodu;
• zmniejszeniu ubóstwa;
• ochronie różnorodności biologicznej;
• pobudzaniu rozwoju gospodarczego.

Dzień ten jest kluczowym dziedzictwem Międzynarodowego Roku Zdrowia Roślin 2020.

Dlaczego to ważne?

Dbałość o zdrowie roślin ma szczególne znaczenie, ponieważ:

• Zarówno nasze zdrowie, jak i zdrowie naszej planety zależy od roślin.
• Rośliny stanowią 80 proc. żywności, którą jemy i produkują 98 proc. tlenu, którym oddychamy.
• Szkodniki i choroby roślin są odpowiedzialne za utratę nawet 40 proc. światowych upraw żywności oraz za straty handlowe w obrocie produktami rolnymi przekraczające 220 miliardów dolarów rocznie.

Na co wpływa zdrowie roślin?

Zdrowie roślin ma wpływ na bezpieczeństwo żywnościowe i rolnictwo. Zmiany klimatyczne i działalność człowieka wpływają również na zdrowie roślin, zmieniając ekosystemy i ograniczając różnorodność biologiczną, jednocześnie tworząc nowe nisze dla rozwoju szkodników.

Międzynarodowe podróże i handel powodują, że szkodniki i choroby pojawiają się w miejscach, w których wcześniej nie występowały. Zapewnienie zdrowia roślinom jest niezbędne dla życia na ziemi i każdy z nas ma do odegrania pewną rolę.

Działania dla zdrowia roślin

ONZ wskazuje, że dbanie o zdrowie roślin wiąże się z tym, że:

• Rządy, decydenci i prawodawcy muszą nadać priorytet zdrowiu i ochronie roślin: zapewniać zgodność z międzynarodowymi normami fitosanitarnymi, inwestować w innowacje w zakresie zdrowia roślin, badania i rozwój oraz wzmacniać krajową i regionalną ochronę roślin.
• Należy zachować ostrożność przy zakupach roślin i produktów roślinnych, zwłaszcza za pośrednictwem handlu na odległość, który omija regularne kontrole fitosanitarne. Ważne jest, aby kupować od renomowanych firm, które zapewniają międzynarodową certyfikację fitosanitarną dla bezpiecznego handlu roślinami i produktami roślinnymi.
• Rolnicy mogą zapobiegać rozprzestrzenianiu się szkodników, stosując wyłącznie certyfikowane nasiona i sadzonki wolne od szkodników oraz regularnie monitorując, kontrolując i zgłaszając występowanie nietypowych szkodników w swoich gospodarstwach.
• Rolnicy powinni stosować przyjazne dla środowiska praktyki ochrony przed szkodnikami – w tym oparte na metodach biologicznych, które nie szkodzą owadom zapylającym i wykorzystują pożyteczne owady i organizmy.
• Sektory transportu i handlu powinny wdrażać normy międzynarodowe, przestrzegać obowiązujących przepisów fitosanitarnych, przyczyniać się do ustanawiania norm Międzynarodowej Konwencji Ochrony Roślin.
• Ogół społeczeństwa powinien być świadomy zagrożeń związanych z transgranicznym przenoszeniem roślin i produktów roślinnych, które mogą być źródłem szkodników i chorób.

Rola edukacji

Dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym warto uświadamiać, że rośliny mogą chorować oraz co to oznacza dla bezpieczeństwa żywnościowego, różnorodności biologicznej, środowiska i naszej gospodarki.

Organizacje pozarządowe i instytucje współpracujące bezpośrednio z rolnikami mogą podnosić ich świadomość na temat najlepszych praktyk w zakresie zapobiegania szkodnikom i zapewniać im praktyczne wsparcie we wdrażaniu tych metod. Mogą koordynować działania różnych zainteresowanych stron w dziedzinie zdrowia roślin, zwłaszcza na szczeblu lokalnym.

Działania PIORiN

We wszystkie te działania włącza się Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa (PIORiN), która na co dzień stoi na straży zdrowia roślin.

Zadania realizowane przez PIORiN mają na celu:

• zmniejszenie zagrożenia ze strony organizmów szkodliwych;
• eliminację negatywnych skutków wynikających z wymiany handlowej i stosowania środków ochrony roślin;
• nadzór nad produkcją materiału siewnego w pełni spełniającego wymagania zdrowotne i jakościowe.

Zadania i cele Inspekcji osiągane są poprzez:

• prowadzenie działalności kontrolnej i diagnostycznej;
• szeroko zakrojoną działalność edukacyjną nakierowaną na podnoszenie wiedzy z zakresu ochrony roślin i nasiennictwa wśród producentów rolnych i przedsiębiorców działających w branży rolniczej.
• diagnostykę laboratoryjną, która jest ważnym obszarem działalności Inspekcji – laboratoria Inspekcji działają w oparciu o wdrożony system zarządzania jakością, a większość z nich uzyskała certyfikat akredytacji PCA na zgodność z normami międzynarodowymi; posiadanie akredytacji stanowi potwierdzenie, że usługi świadczone przez laboratorium reprezentują wysoki standard jakości, uzyskiwany poprzez stosowanie uznanych metod badawczych i nowoczesnego wyposażenia oraz kompetencje i bezstronność personelu, przy zapewnieniu stałej gotowości do współpracy z klientem.