W piątek 18 lutego 2022 r. odbyło się pod przewodnictwem Prezesa Piotra Walkowskiego kolejne posiedzenie Zespołu ds. stabilizacji rynku mięsa wieprzowego, działającego w ramach Porozumienia Rolniczego.
Spotkanie rozpoczęła analiza sytuacji na rynku trzody chlewnej zaprezentowana przez Panią Ewę Domańską z Departamentu Rynków Rolnych MRiRW oraz Pana Andrzeja Przepiórę, starszego specjalistę Wielkopolskiej Izby Rolniczej. Tą prezentację znajdziecie Państwo tutaj. Analiza rynku potwierdza bardzo trudną sytuację producentów. Od długiego już czasu, ceny skupu znajdują się zdecydowanie poniżej kosztów produkcji. Na tym rynku od lat funkcjonują cykle cenowe, ale tym razem, okres niskich cen jest już bardzo długi, co powoduje realne straty gospodarstw trzodowych, analizowane nawet w perspektywie rocznej i uwzględniające wyższe ceny, które obowiązywały w maju 2021 r. Trudną sytuację swoich gospodarstw potwierdzili uczestniczący w posiedzeniu Zespołu rolnicy. Ich zdaniem, bez pomocy państwa, sektor trzodowy oparty o niezależne, rodzinne gospodarstwa przestanie wkrótce istnieć.
Przedstawiciel Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi przedstawił krótko instrumenty pomocy, które są w chwili obecnej dostępne dla rolników. Są to nieoprocentowane pożyczki, rekompensaty dla rolników produkujących w strefach ASF, refundacja kosztów bioasekuracji oraz dopłaty do loch w wysokości 1000 zł na każde 10 urodzonych prosiąt. W ponad dwuletniej historii pracy Zespołu temat wsparcia dla rolników produkujących trzodę chlewną pojawiał się wielokrotnie. Członkowie Zespołu wskazywali na konieczność wprowadzenia stabilnego mechanizmu wsparcia. Takim wydaje się być, wprowadzona właśnie dopłata do loch. Jak wyjaśniło MRiRW jest ona jednak możliwa w ramach pomocy COVID-owej akceptowanej przez Komisję Europejską do czerwca br. Członkowie Zespołu zwrócili uwagę, że należy podjąć pracę nad kontynuacją takiego wsparcia w dłuższej perspektywie czasu. Ministerstwo zapowiedziało również, że budżet na to działanie nie będzie ograniczony oraz jeśli cena tuczników nie wzrośnie, to będzie ono kontynuowane.
Dyskusja dotyczyła również dopłaty do dobrostanu loch oraz tuczników. To jest narzędzie akceptowane i promowane przez Komisję Europejską i może stanowić furtkę dla poprawy stabilności finansowej gospodarstw rolnych. Rolnicy podkreślili, że należy dokonać zmian w tym działaniu, tak aby było ono bardziej dostępne dla rolników. Chodzi przede wszystkim o możliwość utrzymywania loch w systemie jarzmowym oraz o stosowanie dopłaty dobrostanowej do tuczników, bez względu na to od jakich loch pochodzą. W chwili obecnej z dopłat do dobrostanu zwierząt korzystają głównie producenci bydła. Jak wyjaśniło MRiRW wynika to wyłącznie z liczby złożonych wniosków a nie z limitów dla poszczególnych gatunków zwierząt. Rolnicy wskazali również na konieczność uruchomienia działania na sfinansowanie inwestycji związanych z poprawą dobrostanu loch i tuczników.
Zdaniem członków Zespołu konieczne jest utrzymanie rekompensat za obniżony dochód dla rolników produkujących w strefach ASF. Według pierwotnych zapowiedzi MRiRW takie wsparcie miało obowiązywać do 2023 roku. Na podstawie tych zapowiedzi, wielu rolników kontynuuje produkcję wieprzowiny. Niestety jak słyszymy, ze względu na zmianę przepisów, może ono skończyć się na roku 2021. Pomimo spadku cen, różnice w cenie skupu w strefie i poza nią nadal występują. W wyniku interwencji Wielkopolskiej Izby Rolniczej, Komisja Europejska przyznała, że hodowcom ze stref należy się rekompensata, ponieważ dzięki nakładaniu obszarów z ograniczeniami, handel wieprzowiną z pozostałych regionów UE może odbywać się swobodnie. Przedstawiciel MRiRW przekazał, że podjęto już kroki w kierunku przywrócenia możliwości stosowania rekompensat również w 2022 roku.
Podczas posiedzenia Zespołu omówiono również planowaną pomoc w ramach Krajowego Planu Odbudowy. Przedstawiciel MRiRW zapowiedział, że w ramach tego instrumentu wspierane będzie wdrażanie technologii cyfrowych w rolnictwie oraz przetwórstwo rolno-spożywcze prowadzone na poziomie gospodarstwa rolnego oraz przez małe i średnie zakłady przetwórcze. Rolnicy zwrócili uwagę na konieczność powiązania przetwórstwa z zakupem surowca od polskich producentów świń. W chwili obecnej mamy bardzo dużo sygnałów od rolników, którzy nie mogą sprzedać tuczników ponieważ zakłady przetwórcze sprowadzają tanie elementy wieprzowe z innych krajów członkowskich. Takie tuczniki przerastają, tracą na wartości oraz generują dodatkowe koszty, które znacząco pogarszają i tak już bardzo kruchą płynność finansową rolników.
W ostatniej części spotkania omówiono kwestie kontynuacji walki z ASF. Przedstawiciel Głównego Lekarza Weterynarii wskazał, że podobnie jak w roku ubiegłym walka z ASF koncentrować się będzie na poszukiwaniu i usuwaniu z terenu padłych dzików, które stanowią największy rezerwuar choroby. Znacząco zwiększony zostanie odstrzał sanitarny dzików. Rozporządzenie w tej sprawie będzie wkrótce opublikowane.
Podsumowując spotkanie, Pan Prezes Walkowski wskazał na bardzo istotny dorobek Zespołu w postaci analizy sytuacji sektora i rolników oraz propozycji konkretnych rozwiązań kierowanych do instytucji rządowych. Nie wszystkie propozycje udaje się realizować ze względu na ograniczenia możliwości stosowania niektórych instrumentów pomocy, na poziomie Komisji Europejskiej. Wdrażana pomoc do loch, która była przedmiotem poprzedniego posiedzenia Zespołu pokazuje jednak, że warto cierpliwie zgłaszać dobre pomysły i jednoczyć wiele środowisk producentów wokół tych idei. W tym posiedzeniu Zespołu, na zaproszenie Przewodniczącego, udział brali między innymi, Pan Grzegorz Majchrzak, Prezes Wielkopolskiego Stowarzyszenia Producentów Trzody Chlewnej, Pan Bogusław Prałat, przedstawiciel Polskiego Związku Niezależnych Producentów Świń czy też reprezentanci Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego, który to region jest ciągle czołowym producentem trzody chlewnej w kraju.
