Jak magazynować olej napędowy zgodnie z przepisami?

Czy rolnik może przechowywać olej napędowy w beczkach? Jakie normy muszą spełniać zbiorniki? Poniżej przedstawiamy odpowiedzi na podstawowe pytania i informacje jakich przepisów należy przestrzegać.

Co to są zbiorniki dwupłaszczowe – definicja

Zbiorniki dwupłaszczowe są to zbiorniki dwuścienne zrobione z dwóch  warstw stali lub tworzywa sztucznego z bardzo małą przestrzenią między nimi. Zbiorniki dwupłaszczowe składają się ze zbiornika wewnętrznego – właściwego, w którym magazynowany jest olej napędowy oraz płaszcza zewnętrznego, który musi pomieścić co najmniej 110% projektowej objętości oleju ze zbiornika wewnętrznego – właściwego. Rurociągi i zawory oraz wszelkiego rodzaju osprzęt (pompa, wąż, pistolet etc.) muszą być umieszczone w obrębie płaszcza zewnętrznego bądź w skonstruowanym systemie bezpieczeństwa gwarantującym nieprzenikanie oleju napędowego do gruntu.  

W wielu informacjach przekazywano, że od 1 stycznia 2017 r. miały zmienić się przepisy dotyczące magazynowania paliw. Jednak rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, określające jak należy przechowywać olej napędowy na własne potrzeby, wydane zostało już w czerwcu 2010 roku. Od tego czasu dopuszcza się jego przechowywanie w zbiorniku naziemnym dwupłaszczowym o pojemności do 5000 litrów.  Reasumując, już od 2010 roku wszystkie osoby i firmy przechowujące olej napędowy do własnego użytku powinny być w takie zbiorniki wyposażone.

SENT – co to takiego i jakie rodzi konsekwencje dla rolników

W marcu 2017 r. przyjęta została Ustawa o systemie monitorowania drogowego towarów. Składający się na nią tzw. pakiet przewozowy powoduje, że przesyłki towarów wrażliwych o objętości powyżej 500 litrów lub kilogramów, muszą zostać zgłoszone do rejestru zgłoszeń SENT (prowadzonego przez szefa Krajowej Administracji Skarbowej). Kary za niezgłoszenie przewozu przez podmiot wysyłający lub odbierający są ogromne i wynoszą 46% wartości netto przewożonego towaru, nie mniej jednak niż 20 tysięcy złotych.

System monitorowania drogowego towarów ma jeden cel – kontrolę dostaw, a tym samym walkę z szarą strefą, między innymi na rynku paliw. To właśnie dzięki systemowi monitorowania drogowego towarów wszystkie dostawy pozostają pod kontrolą i otwiera się droga na realną walkę z szarą strefa, a co za tym idzie, z nieuczciwą konkurencją. Daje to bezpieczeństwo i gwarancję, że kupione paliwo pochodzi ze sprawdzonego źródła.

System monitorowania drogowego przewozu towarów chroni tym samym zarówno dostawcę jak i odbiorcę – tłumaczy Dariusz Szczekocki, dyrektor ds. kluczowych klientów firmy Swimer z Torunia, największego polskiego producenta zbiorników na paliwo. 

Bazy paliwowe musiały w związku z tym na nowo opomiarować i zalegalizować swoje zbiorniki, handlujący paliwem musieli na nowo uzyskać koncesje.

Powyższe przepisy nie dotyczą jednak rolników będących ryczałtowcami. W konsekwencji tej informacji wielu rolników, choć od blisko siedmiu lat obowiązuje przepis dotyczący właściwego magazynowania paliwa kupionego na własne potrzeby, nie miało pewności czy ciąży na nich obowiązek przechowywania oleju napędowego w dwupłaszczowych zbiornikach.

W odpowiedzi na pismo KRIR z dnia 21 kwietnia 2017 r. do Ministra Rozwoju i Finansów, resort informuje, że "rolnik prowadzący działalność rolniczą, o ile nie prowadzi jednocześnie działalności gospodarczej nie może być uznany za podmiot odbierający, w rozumieniu ustawy o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów."

Powyższa informacja Ministra nie zezwoliła jednak na bezpośrednią dystrybucję paliwa do ciągnika czy samochodu osobowego, bo nie jest to zgodne z warunkami koncesji i z przepisami, które nakazują przechowywanie paliwa w zbiornikach spełniających wymogi  bezpieczeństwa. W efekcie, dostawcy paliwa nie mogą rolnikom dostarczać paliwa, jeśli ci nie mają takich zbiorników.

Zbiornik do przechowywania paliw płynnych klasy III – oleju napędowego  na potrzeby własne użytkownika, o którym mowa, należy sytuować z zachowaniem następujących odległości:

• 10m od budynków mieszkalnych i budynków użyteczności publicznej;
• 5m od innych obiektów budowlanych i od granicy działki sąsiedniej;
• 3m od linii energetycznej o napięciu znamionowym nieprzekraczającym 1kV;
• 5m od linii energetycznej powyżej 1kV, lecz nieprzekraczającej 15kV;
• 10m od linii energetycznej powyżej 15 kV, lecz nieprzekraczającej 30kV;
• 15m od linii powyżej 30 kV, lecz nieprzekraczającej 110 kV.

Warunki posadowienia zbiornika:

• płaska, wypoziomowana, równa i stabilna powierzchnia wykonana z niepalnego materiału;
• podstawa szersza i dłuższa co najmniej o 30 cm od samego urządzenia;
• grubość podstawy co najmniej 5 cm;
• brak konieczności ustalania stref zagrożenia wybuchem dla zbiorników przeznaczonych do magazynowania i wewnętrznej dystrybucji oleju napędowego;
• przedostawanie się czynników roboczych do otoczenia podczas napełniania (...) zbiorników powinno być ograniczone do bezpiecznego minimum – połączenie cysterny ze zbiornikiem w czasie napełniania powinno być szczelne.

Zbiornik takie należy zarejestrować w lokalnej jednostce Urzędu Dozoru Technicznego. Koszt rejestracji to 116 zł  za godzinę pracy inspektora UDT- zazwyczaj trwa to kilka godzin. Kontrola zewnętrzna dokonywana jest zazwyczaj w ruchu, raz na 2 lata.

Przy zgłaszaniu urządzenia do UDT należy posiadać: poświadczenie wytwórcy zbiornika – dokument poświadczający, że zbiornik ten został wykonany i zbadany zgodnie z dokumentacją techniczną oraz warunkami określonymi w uprawnieniu do wytwarzania, opis działania zbiornika wraz z danymi dotyczącymi osprzętu i źródeł zasilania, schemat połączeń ze współpracującymi urządzeniami, plan usytuowania zbiornika z uwzględnieniem rozmieszczenia sąsiadujących obiektów budowlanych i urządzeń oraz instrukcję eksploatacji zbiornika

Mniejszych zbiorników nie trzeba rejestrować?

Informacja taka pojawiają się być może z funkcjonowaniem także rozporządzenie ministra gospodarki  z 27 listopada 2014 roku, które zakłada, że zbiorniki do 2500 l włącznie nie podlegają kontrolom i rewizjom (objęte są uproszczoną formą dozoru), zaś zbiorniki powyżej 2500 l podlegają co dwa lata rewizji zewnętrznej. Dla urządzenia objętego formą dozoru technicznego uproszczonego nie wydaje się decyzji zezwalającej na jego eksploatację.

Jednak to, że Urząd Dozoru Technicznego zwalnia z rejestracji zbiornika do 2,5 m³ włącznie nie jest równoznaczne z nieprzestrzeganiem rozporządzenia MSWiA, czyli z konieczności magazynowania paliw w zbiornikach dwupłaszczowych. Obowiązek magazynowania istnieje niezależnie i nie został zniesiony. To, czy na samym zgłoszeniu kończą się formalności zależy od pojemności zbiornika.

Natomiast zbiorniki o pojemności powyżej 2,5 tys. l objęte są „ograniczonym” dozorem technicznym, co wiąże się z odpłatnym badaniem przeprowadzanym co dwa lata.

Na co zwrócić uwagę przy wyborze zbiornika

Szczególną uwagę  należy zwrócić na to kto jest producentem zbiornika, czy zbiornik ma odpowiednie atesty i certyfikaty, a także czy dokumentacja producenta jest zgodna z ostatecznym wyrobem. Napełnianie zbiornika powinno odbywać się z zachowaniem wszelkich norm ostrożności. Połączenie cysterny z tankowanym urządzeniem powinno być szczelne. Nie wolno napełniać zbiorników przez włazy rewizyjne i odpowietrzniki. Przy napełnianiu zbiornika nie trzeba wchodzić na drabinę,  a przyłącze napełniania powinno być na poziomie roboczym, zapewniając bezpieczeństwo i brak konieczności badań i szkoleń bhp dla osoby tankującej zbiornik (dostawcy). Właz rewizyjny powinien być tak skonstruowany, by umożliwiał sprawne czyszczenie zbiornika. Drugi płaszcz powinien zakrywać wszystkie przyłącza włącznie z przyłączem napełniania jak i układem dystrybucyjnym. Zbiornik powinien być wyposażony w urządzenie pomiarowe poziomu płynów. Warto zabezpieczyć pompę przed pracą na sucho i wyposażyć w czujnik niskiego poziomu. Całość urządzenia powinna być zamykana i chroniona przed niepowołanym użytkownikiem np. przed dziećmi.

Co jeżeli rolnik nie kupi atestowanego dwupłaszczowego zbiornika na własne potrzeby?

Pozostaje tankowanie na stacjach paliw wprost do zbiorników ciągników. Zaś za niezgodne z wymogami przechowywanie oleju napędowego grożą konsekwencje finansowe. Ceny atestowanych zbiorników rozpoczynają się od 4 tys. zł. (1500-litrowy zbiornik, dwupłaszczowy z podstawowym wyposażeniem w pompę, wąż, pistolet i licznik).

Więcej informacji o prawidłowym magazynowaniu paliw można obejrzeć pod linkiem: https://www.youtube.com/watch?v=3vTrmx8pULU