Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi wprowadziło na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej „Program mający na celu wczesne wykrycie zakażeń wirusem wywołującym afrykański pomór świń i poszerzenie wiedzy na temat tej choroby oraz jej zwalczania” na rok 2021 r. Niestety na jego realizację rząd chce przeznaczyć mniej środków niż w ubiegłym roku. W 2020 r. zaplanowano wydatkować na ten cel 133 192 467,85 zł, natomiast w bieżącym roku jest to kwota 129 432 694,19 zł.
Program obejmuje działania nakierowane na zwalczanie oraz zapobieganie rozprzestrzenianiu się wirusa ASF, w tym:
1) badania laboratoryjne świń, dzików i świniodzików w kierunku ASF przeprowadzane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (w tym pobieranie i transport próbek do badań od żywych i martwych zwierząt),
2) zwrot w postaci ryczałtu kosztów pozyskiwania dzików w ramach odstrzału sanitarnego na całym obszarze Polski,
3) zwrot w postaci ryczałtu kosztów pozyskiwania dzików odstrzelonych na obszarze wolnym, z wyjątkiem dorosłych samic dzików (powyżej 24. miesiąca życia),
4) ubój lub zabicie świń na obszarze zagrożenia, obszarze objętym ograniczeniami lub obszarze ochronnym, w przypadku wystąpienia ASF u dzików (na podstawie art. 44 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt),
5) działania powiatowego lekarza weterynarii - po otrzymaniu zawiadomienia o podejrzeniu wystąpienia ASF,
6) przeprowadzanie przez powiatowego lekarza weterynarii kontroli gospodarstw w zakresie spełniania wymagań związanych z bioasekuracją na obszarze Polski,
7) zwrot kosztów transportu i unieszkodliwienia padłych dzików pozyskanych w ramach zorganizowanych przeszukiwań terenów znajdujących się w obszarze ochronnym, obszarze objętym ograniczeniami oraz obszarze zagrożenia, a także znalezionych na gruntach należących do osób fizycznych na całym terytorium Polski,
8) finansowanie unieszkodliwiania pozyskanych w ramach polowań tusz dzików, które nie mogą zostać zagospodarowane przez myśliwych, na terytorium Polski,
9) finansowanie unieszkodliwiania wszystkich tusz dzików pozyskanych w ramach odstrzału sanitarnego na obszarze ochronnym, obszarze objętym ograniczeniami oraz obszarze zagrożenia,
10) wypłatę środków uprawnionym osobom za zgłoszenie znalezienia zwłok dzików padłych na terytorium Polski,
11) wzmocnienie środków bioasekuracji na drogowych przejściach granicznych z Federacją Rosyjską, Białorusią i Ukrainą,
12) dofinansowanie odłowu dzików zgodnie z art. 45 ust. 1 pkt 8g albo art. 46 ust. 3 pkt 8h ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, a także uśmiercenia oraz transportu, unieszkodliwiania zwłok odłowionych i uśmierconych dzików oraz obsługę i utrzymanie w dobrym stanie technicznym odłowni żywołownych na obszarach: ochronnych, objętych ograniczeniami oraz zagrożenia,
13) finansowanie zbudowania i umieszczenia w terenie odłowni żywołownych do odłowu dzików,
14) finansowanie usług pomocnych przy zwalczaniu ASF u dzików oraz świń, w tym wykorzystanie bezzałogowych statków powietrznych lub fotopułapek służących do ustalania miejsc bytowania dzików,
15) dofinansowanie organizowanych w ramach nakazów powiatowych lekarzy weterynarii oraz wojewódzkich centrów zarządzania kryzysowego akcji poszukiwania padłych dzików,
16) prowadzenie przez Inspekcję Weterynaryjną kampanii informacyjnej dla podmiotów:
- a) prowadzących działalność nadzorowaną związaną z produkcją żywności pochodzenia zwierzęcego i pasz, rolników, myśliwych, władz samorządowych, straży, inspekcji i innych służb oraz społeczeństwa,
- b) świadczących usługi z zakresu przewozu osób, w tym operatorów portów lotniczych i portów morskich, oraz dla operatorów biur podróży i podmiotów świadczących usługi pocztowe i kurierskie, mającej na celu przekazanie wiedzy na temat ASF,
17) wprowadzenie zakazu dokarmiania dzików na terytorium Polski.
W programie pojawia się kilka istotnych zmian, szczególnie ważnych z punktu widzenia myśliwych. Pierwsza z nich to wycofanie środków na zakup przez Inspekcję Weterynaryjną chłodni do obowiązkowego przetrzymywania tusz dzików, które zostały odstrzelone w strefach objętych unijnymi obostrzeniami w związku z ASF-em. Decyzja o wycofaniu współfinansowania zakupu chłodni musiała zostać wdrożona z uwagi na wytyczne Komisji Europejskiej, jednak jak tłumaczy resort rolnictwa myśliwi mogą na ten cel pozyskać środki z dotacji jaką PZŁ otrzymał z NFOŚiGW. Do 2021 roku koła łowieckie zostały zaopatrzone w 13200 takich urządzeń.
Kolejną zmianą wprowadzoną w odpowiedzi na wskazówki Ministerstwa Klimatu i Środowiska jest wstrzymanie płatności za odstrzał dorosłych loch, czyli samic dzika powyżej 24. miesiąca życia. W zamian za pozostałe dziki: warchlaki, przelatki i odyńce będzie przysługiwać kwota o 50 zł wyższa niż w poprzednim roku, a zatem 350 zł brutto. Płatność ta będzie dotyczyć zarówno stref czerwonej, niebieskiej i żółtej, jak i obszaru wolnego.
Od bieżącego roku powiatowi lub wojewódzcy lekarze weterynarii będą mieli możliwość finansowania usług wyszukiwania miejsc bytowania dzików lub poszukiwania padłych dzików z wykorzystaniem bezzałogowych statków powietrznych bądź fotopułapek, a także wyszkolonych zwierząt. O intensywne poszukiwania padłych dzików z użyciem specjalistycznego sprzętu Wielkopolska Izba Rolnicza wnioskowała m.in. już w 2019 w podjętym przez Walne Zgromadzenie WIR VI kadencji z dnia 6 grudnia.
Zgodnie z tegorocznym programem pojawiły się istotne zmiany mówiące o tym, kto może zostać dopuszczony do realizacji odstrzału sanitarnego. Wprowadzono następujący zapis: „dzierżawcy lub zarządcy obwodu łowieckiego mogą na wniosek zainteresowanego podmiotu dopuścić do wykonania odstrzału sanitarnego dzików każdego myśliwego będącego członkiem koła łowieckiego”.
Rozporządzenie nałożyło również nowe obowiązki sprawozdawcze na powiatowych lekarzy weterynarii. Muszą oni robić zestawienia pozyskania loszek przelatkowych i loch w pasie obszaru wolnego i ochronnego (strefa żółta) 50 km od granicy stref z obostrzeniami, a także gromadzić dokumentację pozwalającą ustalić, kiedy upływa 12 miesięcy od dnia ustanowienia obszaru objętego ograniczeniami (tj. strefy czerwonej, gdzie doszło do pojawu przypadku ASF-u u dzików).
Zarządcy i dzierżawcy obwodów łowieckich oraz dyrektorzy parków narodowych na obszarze zagrożenia (strefa niebieska) i obszarze objętym ograniczeniami (strefa czerwona) mają w obowiązku wykonanie sprawdzenia przynajmniej raz na kwartał, czy myśliwi rzetelnie dokumentują wykonywanie polowań na obszarach objętych obostrzeniami, z uwzględnieniem pozyskania warchlaków, przelatków (w rozbiciu na samce i samice) oraz odrębnie dorosłych samic i samców, gdyż dotychczas było to sformułowane ogólnikowo.
W przypadku, gdy Powiatowy lekarz weterynarii wyda rozkaz przeprowadzenia odłowu dzików, następnie ich uśmiercenia oraz transportu zwłok i unieszkodliwienia zwłok uśmierconych dzików, wykonawca otrzyma wyższą stawkę za odłów jednorazowo do 3 dzików -800 zł za dzika, jeśli będzie to przypadek odłowu jednorazowo powyżej 3 sztuk wówczas wykonawca otrzyma 700 zł brutto za dzika. W ubiegłym roku stawka ta niezależnie od ilości, niezależnie od płci i masy ciała zwierzęcia wynosiła 700 zł za dzika.
Opracowanie: Maria Schubert
Kontakt z autorem: wirostrz@wir.org.pl
Źródło
Wielkopolska Izba Rolnicza
http://www.wir.org.pl/
