Jak wynika z danych Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej obszarowa uśredniona suma opadu atmosferycznego w styczniu 2023 r. wyniosła w Polsce 52,5 mm i była o 16,2 mm wyższa od normy dla tego miesiąca określonej na podstawie pomiarów w latach 1991-2020. Tak więc styczeń był miesiącem wilgotnym.
Opady w miesiącu styczniu 2023 r. wynosiły od poniżej 20 mm w okolicy Kłodzka do ponad 80 mm w południowo-wschodniej Polsce, a ich rozkład przestrzenny był silnie zróżnicowany. Na zdecydowanej większości obszaru kraju wysokości opadów przekroczyły normę wieloletnią (1991-2020) lub były do niej zbliżone. Opady poniżej normy wystąpiły na obszarze delty Wisły, części Niziny Śląskiej w okolicy Legnicy i Wrocławia oraz w całej Kotlinie Kłodzkiej, a także w okolicach Raciborza, Wielunia i Płocka.
Przestrzenny rozkład miesięcznej sumy opadów w styczniu 2023 r.
Należy jednak podkreślić, że wysokość opadów atmosferycznych w styczniu charakteryzuje się dużą zmiennością z roku na rok, ale widoczny jest trend wzrostowy. Od 1951 r. wysokość opadów w styczniu zwiększyła się o blisko 9,5 mm.
Suma opadów ma swoje odzwierciedlenie w stanach wód w rzekach Polski. Sytuacja wygląda lepiej aniżeli w roku temu. Poziom wód, w zdecydowanej większości polskich rzek na dzień 13 lutego, układał się w strefie wód górnych średnich, lokalnie wód górnych niskich, oraz lokalnie wód wysokich.
Stany wody w rzece Warcie kształtowały się w zdecydowanej większości w strefie wód górnych średnich oraz lokalnie niskich. Stan wody Warty w Poznaniu w dniu 13 lutego 2023 wynosił 278 cm, a przepływ 115 m3/s. Średni dopływ do zbiornika Jeziorsko w dniu 13 lutego wynosił 59,64 m3/s, a średni odpływ 50 m3/s. Pojemność aktualna zbiornika to 27,92 mln m3, rezerwa obecnie wynosi 174.12 m3.Takie stany dotyczące rzeki Warty dla stycznia nie odbiegają od norm.
Taka sytuacja przekłada się na uwilgotnienie gleb zarówno w wierzchniej warstwie jak i tych głębszych. Z map wynika, że wilgotność na prawie całym obszarze kraju jest zadowalająca, również w Wielkopolsce. W całym naszym województwie wilgotność gleby na głębokości 0-7 cm nie spada poniżej optymalnej. Podobnie ma się sytuacja w warstwach głębszych 7-28 cm, 28-100 cm. Jedynie wilgotność gleby w południowo zachodniej Wielkopolsce na granicy z województwami lubuskim i dolnośląskim na głębokości 100-258 cm nie jest zadowalająca i wynosi od ok. 35% do 40-45 %.
Powyższa mapa dotycząca wilgotności gleby tworzona jest przez EUMETSAT H-SAF (Satelitarne Centum Aplikacyjne dla Operacyjnej Hydrologii i Gospodarki Wodnej).
Natomiast jeśli chodzi o temperatury, to średnia temperatura powietrza w styczniu 2023 r. wyniosła w Polsce 2,9°C i była aż o 4,0 stopnia wyższa od średniej wieloletniej dla tego miesiąca (klimatologiczny okres normalny 1991-2020).
Tegoroczny styczeń należy zaliczyć do miesięcy ekstremalnie ciepłych. Najcieplejszym regionem Polski był Pas Wybrzeży i Pobrzeży Południowo-bałtyckich, gdzie średnia obszarowa temperatura powietrza (3,5°C) była o 3,2 stopnia wyższa od normy, a warunki termiczne sklasyfikowano jako anomalnie ciepłe. Zaś najchłodniejszym regionem były Karpaty – tam średnia temperatura powietrza wyniosła 2,0°C, a warunki termiczne sklasyfikowano jako ekstremalnie ciepłe.
Wartości średniej obszarowej temperatury powietrza oraz klasyfikacja termiczna w styczniu 2023 r. w poszczególnych regionach klimatycznych Polski.
Przestrzenne zróżnicowanie temperatury powietrza w styczniu pokazuje, że wartości średniej miesięcznej temperatury powietrza były na całym obszarze kraju dodatnie. Wartości ujemne wystąpiły tylko w szczytowych partiach pasm górskich (Kasprowy Wierch –4,9°C, Śnieżka –4,5°C), a także w Zakopanem (–0,4°C).
Najwyższą wartość temperatury powietrza (18,9°C) odnotowano 1 stycznia w Warszawie. Był to najcieplejszy dzień miesiąca odnotowany na niemalże we wszystkich stacjach meteorologicznych w Polsce. Najniższą temperaturę powietrza poza stacjami wysokogórskimi zanotowano 30 stycznia w Zakopanem (–9,9°C) oraz 6 stycznia w Suwałkach (–9,8°C). Na Śnieżce najchłodniej było 21 stycznia (–12,1°C), a na Kasprowym Wierchu 27 stycznia (–14,7°C).
Tak więc styczeń 2023 nie odbiegał od normy jeżeli chodzi o opady, ale był ekstremalnie ciepły jeśli patrzeć na średnie temperatury. Czy tak wysokie temperatury w styczniu w naszej szerokości geograficznej, z uwagi na zmiany zmian klimatyczne staną się normą?
Mając na uwadze styczniowe opady, apelujemy do rolników i spółek wodnych o podjęcie wszelkich działań mających na celu jak najdłuższe zatrzymanie wody w glebie. Wegetacja, z powodu wysokich jak na tę porę roku temperatur, już rusza. Niedługo rozpoczną się wiosenne prace polowe, w tym siewy, dlatego tak ważne jest dobre uwilgotnienie gleby. Wobec czego, podjęcie prac mających na celu zatrzymanie wody, z uwagi na postępujące zmiany klimatyczne i bardzo prawdopodobne niedobory opadów atmosferycznych w późniejszym czasie, powinno być priorytetem.
Opracowanie:
Marta Ceglarek
Źródło:W materiale wykorzystano opracowania i dane IMGW
Źródło
Wielkopolska Izba Rolnicza
http://www.wir.org.pl/
