W ramach realizacji międzynarodowego projektu FERTINNOWA - Innowacyjne techniki zrównoważonego wykorzystania wody w uprawach, Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Oddział w Radomiu przeprowadziło ogólnopolskie badanie dotyczące systemów nawadniania / fertygacji wśród Polskich rolników.
Ta inwentaryzacja praktyk jest częścią europejskiego działania, które ma na celu zgromadzenie informacji dotyczących zastosowań technologicznych oraz barier społeczno-gospodarczych występujących wśród rolników stosujących nawadnianie / fertygację w swoich gospodarstwach.
Projekt FERTINNOWA, realizowany w ramach programu Horyzont2020, przez 23 partnerów z 9 krajów UE jest platformą wymiany wiedzy dotycząca oceny istniejących i nowych technologii w zakresie fertygacji mająca na celu upowszechnienie innowacyjnych technologii i najlepszych praktyk.
Działania w ramach projektu obejmują:
Faza 1: Gromadzenie wiedzy na temat obecnej sytuacji producentów rolnych. Ocena potrzeb i trudności
Faza 2: Poszukiwanie rozwiązań poprzez wymianę wiedzy i technologii
Faza 3: Pokonywanie barier i rozwój współpracy pomiędzy wiedzą a wdrażaniem działań do praktyki
W 2017 roku zostało przeprowadzonych ponad 80 kwestionariuszy w całej Polsce z hodowcami, którzy w swoich gospodarstwach stosuję techniki nawadniania oraz fertygacji. Kwestionariusz dotyczyły takich zagadnień jak:
- system gospodarowania oraz system upraw w gospodarstwie,
- źródła wody (technologia, zarządzanie, ochrona),
- optymalizacja efektywności wykorzystania wody,
- minimalizowanie wpływu ze względu na wody odpływowe / emisję ścieków,
- aspekty społeczno-gospodarcze oraz prawne.
Poniżej przedstawione zostaną wyniki badania przeprowadzonego w Polsce. Więcej informacji na temat projektu, kwestionariuszy oraz ich wyników dla całej Europy dostępnych na stronie internetowej projektu: www.fertinnowa.com
Jak wynika z badania znaczna część rolników prowadzących nawadnianie / ferrtygację w swoich gospodarstwach korzysta z jednego podstawowego źródła wody (80%), około 15% korzysta z dwóch niezależnych źródeł wody. Niewielki odsetek rolników korzysta z 3 źródeł wody. Sytuacja taka typowa jest dla krajów regionu środkowo-wschodniej Europy, podobnie jak dla krajów Europy południowej. Natomiast w krajach w krajach Europu północno-zachodniej powszechne jest wykorzystywanie wody z 2 lub więcej źródeł.
Jakie jest zatem źródło wody wykorzystywanej do nawadniania / fertygacji przez rolników. W Polsce głównym źródłem są wody gruntowe. W niewielkim stopniu polscy rolnicy korzystają z wody deszczowej, wody wodociągowej, wód powierzchniowych, wody pochodzącej z recyklingu. W większości krajów Europy wody gruntowe stanowią podstawowe źródło dla nawadniania / fertygacji. W krajach Europy zachodniej spory odsetek stanowi woda deszczowa oraz uzdatniania woda pochodząca z recyklingu (najczęściej ze szklarni).
Powszechną praktyką w krajach Europy północno-zachodniej jest posiadanie przez rolników zbiorników do magazynowania wody. W krajach Europy południowej oraz środkowo-wschodniej (w tym w Polsce) średnio połowa z rolników posiada dodatkowo takie zbiorniki.
Wśród problemów jakie występują w związku z magazynowaniem wody Polscy rolnicy wskazali problem występowania alg / wykwitów w zbiornikach wodnych, utrudniający im codzienne korzystanie z wody oraz wpływający niekorzystnie na jakość tej wody. Problem alg jest również powszechny w innych krajach Europy, w szczególności w Hiszpanii, Belgii, Holandii. Kolejnym problemem wśród Polskich rolników jest nadmierna ewaporacja ze zbiorników wody, niewystarczająca / brak powierzchni do magazynowania czy akumulacja szkodliwych substancji wpływająca na pogorszenie się jakości wody. Podobne problemy można zauważyć we wszystkich krajach europejskich.
W kwestii samego systemu nawadniania / fertygacji (stosowania, montażu, utrzymania systemu) Polscy rolnicy zauważyli następujące problemy:
- duża czasochłonność, wysokie nakłady pracy (głownie związane z utrzymaniem sprawności systemu),
- mniejsza efektywność manualnego systemu w porównaniu z tym zautomatyzowanym (jednakże automatyczny system wiąże się z dużymi nakładami finansowymi),
- niska jakość wody (często wynikająca z wykwitów alg, akumulacji szkodliwych substancji),
- kwestie sanitarne związane z magazynowaniem oraz utrzymanie system do nawodnień / fertygacji.
Szczegółowe informacje dostępne na stronie: www.fertinnowa.com
Źródło
Centrum Doradztwa Rolniczego
http://cdr.gov.pl/
