Wstępna opinia Copa-Cogeca na temat nowego prawa zdrowia zwierząt

Copa-Cogeca z uwagą obserwowała prace nad przeglądem wspólnotowej polityki w zakresie zdrowia zwierząt (CAHP), a również brała aktywny udział w debacie, gdyż rolnicy i spółdzielnie rolnicze znajdują się w samym centrum propozycji. Rolnicy odgrywają ważną rolę regularnie monitorując zdrowie swoich zwierząt, w celu wykrycia pierwszych objawów choroby, co pozwala na podjęcie szybkich, odpowiednich działań.

 

 

 

Copa-Cogeca popiera cel Komisji polegający na uproszczeniu i wyjaśnieniu aktualnie obowiązujących przepisów w zakresie zdrowia zwierząt z zamiarem utworzenia podstaw prawnych opartych na zapobieganiu zagrożeniom przy równoczesnym tworzeniu zachęt dla podmiotów prywatnych.

Copa-Cogeca zawsze podkreślała, że trzeba uprościć przepisy UE, aby ograniczyć ryzyko wystąpienia chorób zwierząt w Unii Europejskiej i zapobiegać im, a także w celu usprawnienia komunikacji między głównymi stronami zainteresowanymi, opinią publiczną/ konsumentami i krajami trzecimi. Naszym zdaniem dalsza harmonizacja oraz lepsze zrozumienie i interpretacja zasad zdrowia zwierząt na szczeblu międzynarodowym (OIE) są konieczne, zwłaszcza w kontekście szczepionek i regionalizacji. Co więcej, Copa-Cogeca podkreślała, że europejscy rolnicy potrzebują systemu interwencji publicznej, na której można polegać oraz wsparcia dla sektora produkcji zwierzęcej, by ten był produktywny i ożywiony

Copa-Cogeca nie może jednak jeszcze poprzeć wszystkich wniosków ustawodawczych, gdyż wciąż brakuje im wielu szczegółów, więc trudno jest ocenić ich pełen wpływ na gospodarstwa.

Listy chorób
Copa-Cogeca jest zdania, że na chwilę obecną trudno jest oszacować skutki konkretnych zasad prewencji i kontroli poszczególnych chorób na szczeblu gospodarstwa, ponieważ lista chorób nie została jeszcze udostępniona. Z zasady, Copa-Cogeca uważa, że lista chorób powinna być elastyczna, aby można ją było aktualizować w razie potrzeby, przy pełnym zaangażowaniu państw członkowskich i odpowiednich stron zainteresowanych. 

Odpowiedzialność za zdrowie zwierząt i instrumenty biobezpieczeństwa 
Copa-Cogeca uważa, że rolnicy jako podmioty sektora spożywczego we wszystkich stadiach produkcji, przetwórstwa i dystrybucji, powinni być odpowiedzialni za przestrzeganie przepisów odnośnie zdrowia zwierząt, w zakresie działań znajdujących się pod ich kontrolą, oraz mieć możliwość sprawdzenia, czy wymagania te są przestrzegane.

Copa-Cogeca z zadowoleniem przyjęła wysiłki Komisji polegające na objęciu nowym prawem zdrowia zwierząt podstawowych instrumentów biobezpieczeństwa, dostępnych na szczeblu gospodarstwa. Jesteśmy przekonani, że  trzeba stworzyć ramy promujące korzyści wynikające z poprawy biobezpieczeństwa i podnoszące świadomość na szczeblu gospodarstwa.

Mimo iż jeszcze nie wszystkie szczegóły zostały dopracowane, Copa-Cogeca jest zdania, że należy zharmonizować wdrażanie podstawowych programów biobezpieczeństwa między państwami członkowskimi przy równoczesnym utrzymaniu wysokich norm zdrowotnych w całej Unii Europejskiej. Należy jednak pamiętać o różnicach w stanie zdrowia zwierząt i rozmieszczeniu chorób, występujących w poszczególnych krajach i regionach. Copa-Cogeca raczej nie poprze wyjątkowo konkretnych, ściśle określonych zasad. Raczej skłania się w stronę systemu biobezpieczeństwa opartego na wynikach, który będzie dostosowany do różnych systemów produkcji, gdzie być może już stosuje się dobrowolne systemy zapewniania jakości.

Copa-Cogeca chciałaby podkreślić, że cały łańcuch żywnościowy ponosi odpowiedzialność za biobezpieczeństwo i zapobieganie chorobom.  Wszyscy odgrywają ważną rolę w utrzymaniu dobrego zdrowia zwierząt, poczynając od rolników, lekarzy weterynarii, przewoźników, ubojni i innych, aż po konsumentów i podróżników na całym świecie. Również władze publiczne na szczeblu UE oraz państw członkowskich są odpowiedzialne za utrzymanie biobezpieczeństwa na granicach, podnoszenie świadomości i programy nadzoru.

Co więcej, należy zagwarantować  spójność poszczególnych ram politycznych na szczeblu unijnym, takich jak zdrowie i dobrostan zwierząt, bioróżnorodność, handel i aspekty środowiskowe, aby wszyscy rolnicy mogli wypełnić swoje zobowiązania względem zdrowia zwierząt. 

Wszystkie odpowiednie narzędzia są konieczne do zapewnienia dobrego zdrowia zwierząt w Europie. Należą do nich dobra higiena, odpowiednie pasze oraz właściwe środowisko dla zwierząt oraz dobre zarządzanie. W dalszym ciągu potrzeba jednak leków weterynaryjnych do zwalczania niektórych, konkretnych chorób. Obejmuje to również drobne zastosowania i gatunki podrzędne. Konieczne są także nowe, inteligentne i skuteczne narzędzia leczenia zwierząt; opracowanie systemu wczesnego ostrzegania; dodatkowe narzędzia dostępne w gospodarstwie pozwalające na wczesną i szybką diagnozę oraz kontrolę chorób; oraz odporniejsze rasy. Copa-Cogeca uważa, że należy położyć większy nacisk na zdrowie i dobrostan zwierząt w nowych ramach programów badawczych HORYZONT 2020 oraz nowym Europejskim partnerstwie innowacji na rzecz wydajnego i zrównoważonego rolnictwa.

Copa-Cogeca popiera tworzenie dobrowolnych systemów zarządzania zdrowiem w gospodarstwach, w celu monitorowania, zarządzania i oceny problemów zdrowotnych w stadach oraz zapobiegania im. To narzędzie najlepszej praktyki wspomoże utrzymanie wysokiego statusu zdrowotnego zwierząt w gospodarstwie. Systemy te nie są systemami certyfikacji. Nie obejmują one również list kontrolnych. Wręcz przeciwnie, są to programy zarządzania dostosowane do potrzeb poszczególnych gospodarstw, dzięki którym rolnicy dowiedzą się, z jakimi kosztami wiąże się pojawienie się choroby, a także jak opracować plan działania na rzecz zarządzania zdrowiem. Dobrowolne systemy jakości stanowią część polityki na rzecz dobrego zdrowia zwierząt i jako takie powinny zostać poddane ocenie.

Podstawowa wiedza w zakresie zdrowia zwierząt
Copa-Cogeca z radością przyjęła propozycję Komisji, zgodnie z którą podmioty i osoby zawodowo zajmujące się zwierzętami będą musiały posiadać podstawową wiedzę na temat chorób zwierząt, zasad biobezpieczeństwa i związku między zdrowiem zwierząt a ich dobrostanem. Copa-Cogeca uważa, że należy uznać doświadczenia zebrane przez rolników przez lata pracy.

Wizyty kontrolujące zdrowie zwierząt
Copa-Cogeca zgadza się z zasadą wizyt weterynarzy, gdy to konieczne ze względu na konkretne zagrożenia wykryte w gospodarstwie. Obawia się jednak znaczenia przepisów zawartych we wnioskach ustawodawczych oraz kosztów i korzyści wynikających z tych wizyt. Należy zastosować tu zasadę ostrożności.

Zdaniem Copa-Cogeca państwa członkowskie i odpowiednie strony zainteresowane muszą zaangażować się w prace nad bardziej szczegółowymi zasadami opisującymi jakie rodzaje przedsiębiorstw będą podlegać wizytom, z jaką częstotliwością oraz co wizyty te będą obejmować.

Nadzór
Copa-Cogeca zgadza się, że należy wprowadzić skuteczniejsze i bardziej proporcjonalne programy nadzoru na szczeblu państw członkowskich. Ponadto, Copa-Cogeca uważa, że takie programy muszą zostać zatwierdzone przez Komisję Europejską, aby obejmowały skuteczne instrumenty.

Akty wykonawcze/ delegowane
Musimy pamiętać, że należy zapewnić zharmonizowane podejście na szczeblu unijnym równocześnie gwarantując dobrą sytuację zdrowotną zwierząt w niektórych państwach członkowskich. Jednolite wdrożenie podstawowych wymagań w zakresie zdrowia zwierząt w państwach członkowskich jest warunkiem koniecznym. Jednocześnie trzeba utrzymać status obszaru wolnego od choroby w poszczególnych regionach i krajach UE.

W przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowej należy umożliwić szybkie podejmowanie decyzji, zwłaszcza gdy trzeba podjąć nadzwyczajne kroki. Komisja Europejska powinna mieć możliwość podjęcia szybkich skutecznych działań, gdy to konieczne.

Równocześnie,  zdaniem Copa-Cogeca państwa członkowskie i odpowiednie strony zainteresowane muszą wziąć udział w dyskusjach nad konkretnymi szczegółami, które mogą wywrzeć wpływ na sytuację gospodarstw i gospodarkę państw członkowskich (np. biobezpieczeństwo). Dlatego też akt wykonawczy byłby lepszym rozwiązaniem niż akt delegowany.

Regionalizacja i enklawy
Copa-Cogeca jest zdania, że Komisja Europejska nie rozważyła jeszcze w pełni wszystkich narzędzi umożliwiających skuteczną kontrolę chorób w Europie. Domagamy się umożliwienia państwom członkowskim wdrożenia regionalizacji, która jest narzędziem pozwalającym na skuteczną kontrolę chorób oraz uznanie enklaw dla niektórych konkretnych chorób. Należy jednak upewnić się, że kryteria te są zgodne z wymogami OIE, co ułatwi ich uznawanie przez partnerów z krajów trzecich, a przez to usprawni wymianę handlową wewnątrz UE jak i z krajami trzecimi. Naszym zdaniem wszystkie strony zainteresowane powinny się zaangażować w opracowanie szczegółowych wymogów odnośnie praktycznego wdrażania tych narzędzi.

Plany awaryjne
W dalszym ciągu strony zainteresowane, jak np. organizacje rolnicze, nie angażują się oficjalnie w proces opracowywania planów awaryjnych i symulacji na szczeblu państw członkowskich na wypadek wystąpienia zarejestrowanych chorób. Wydaje się, że poziom zaangażowania różni się między państwami członkowskimi, a czasem nawet regionami. Rolnicy na pewno mają ważną rolę do odegrania w tym procesie. Przepisy w znacznym stopniu wpłyną na ich działalność i sposób życia. Zaangażowanie od samego początku pozwala na uzyskanie wsparcia przemysłu oraz opracowania praktycznych, możliwych do wdrożenia rozwiązań. Copa-Cogeca jest przekonana, że należy ustalić zestaw podstawowych zasad stosowanych w całej UE oraz że rolnicy powinni od samego początku zaangażować się w prace nad planami awaryjnymi.

Ogólne wymagania dotyczące wwozu zwierząt, materiału rozrodczego i produktów pochodzenia zwierzęcego do Unii Europejskiej
Copa-Cogeca w pełni zgadza się, że zwierzęta, materiał rozrodczy i produkty pochodzenia zwierzęcego wwożone do Unii Europejskiej muszą być zgodne z unijnymi przepisami. Jednakże inspekcje w krajach trzecich nie zawsze są nakazowe, jak te przeprowadzane w UE. Często brakuje inspekcji kontrolnych. Inspekcje przeprowadzane poza UE muszą mieć miejsce w gospodarstwie, a nie tylko w konkretnych zakładach eksportowych.

Wydatki na zdrowie i dobrostan zwierząt
 Copa-Cogeca popiera cele Komisji polegające na stopniowym wyeliminowaniu niektórych z zarejestrowanych chorób, występujących endemicznie w niektórych krajach Unii Europejskiej, poprzez wprowadzenie nowych dopłat do szczepionek, badań zwierząt oraz odszkodowań za ubój czy odstrzał zarażonych zwierząt.

Copa-Cogeca podkreśla, że należy objaśnić związek między propozycją w sprawie finansowania, a zwłaszcza poszczególnych poziomów finansowania, i sekcją dotyczącą wyznaczenia priorytetów i umieszczania chorób na liście zgodnie z nowym prawem zdrowia zwierząt.

Copa-Cogeca jest przekonana, że należy bardziej zharmonizować odszkodowania wypłacane w ramach Europejskiego funduszu weterynaryjnego za choroby z listy zarówno między państwami członkowskimi jak i w kontekście poszczególnych chorób. Należy zagwarantować skuteczniejsze metody zwalczania i kontroli chorób.

Copa-Cogeca nieustannie podkreśla, że należy poszerzyć nowy fundusz weterynaryjny, tak by obejmował on również straty wtórne, które na chwilę obecną pokrywane są przez rolników. Mówimy tu np. o stratach spowodowanych faktem, że nie znaleziono rynku zbytu na zaszczepione zwierzęta lub nawet rekompensacie za zastosowanie prewencyjnych instrumentów biobezpieczeństwa.