Wścieklizna. Realne zagrożenie

12-04-2021

W 2021 roku na terenie naszego kraju w okresie od 15 stycznia do 26 marca stwierdzono 8 przypadków wścieklizny u zwierząt dzikich. Są nimi między innymi lisy padłe oraz poddane eutanazji oraz jeden padły żbik. Dwa przypadki dotyczą województwa podkarpackiego, pozostałe sześć wykryto w województwie mazowieckim. Główny Inspektorat Weterynarii wdrożył środki przewidziane w przypadku wystąpienia wścieklizny, określone w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 7 stycznia 2005 r. w sprawie zwalczania wścieklizny. Wokół miejsc znalezienia padłych zwierząt oraz wyłowionego lisa zostały wyznaczone obszary zagrożone chorobą.

Z czym mamy do czynienia?

Wścieklizna to zakaźna choroba wirusowa, jedna z najniebezpieczniejszych chorób odzwierzęcych. Dotyka centralnego układu nerwowego i są na nią wrażliwe wszystkie gatunki ssaków, również ludzie. Jest to choroba nieuleczalna i prawie zawsze śmiertelna, dlatego niebezpieczeństwo jest bardzo wysokie.

Wirus wścieklizny przenosi się głównie poprzez kontakt śliny zakażonego zwierzęcia z uszkodzoną skórą lub błoną śluzową, czyli mamy na myśli pogryzienie (zakażenie możliwe jest również m.in. drogą aerogenną, dospojówkową lub poprzez transplantację narządów).

Wścieklizna – objawy

Okres inkubacji wirusa jest różny, trwa od kilku dni do nawet 7 lat. Wiele zależy od dawki wprowadzonego wirusa do organizmu oraz od miejsca, które zostało zainfekowane. Przeważnie wynosi on jednak: u małych zwierząt (pies, kot, owca, koza, świnia) - od kilku do 90 dni; u dużych zwierząt (bydło, koniowate) - od kilku do 180 dni.

Występują dwie postacie choroba: cicha lub szałowa. Objawy są różne w zależności od gatunku:

• psy - występuje niepokój, nadmierna pobudliwość, włóczęgostwo, spożywanie niejadalnych przedmiotów, wzmożony popęd płciowy, agresja, ochrypłe szczekanie, ślinotok, opadanie żuchwy z wypadaniem języka, zez, niedowłady kończyn i inne porażenia;
• koty - odnotowuje się podobne objawy jak u psów, przy czym zwierzęta chowają się, uciekają, nieustannie miauczą, zachowują się agresywnie, a śmierć poprzedzona jest zwykle porażeniem kończyn;
• bydło - obserwuje się niestrawność i obniżone łaknienie, wzdęcie, zaparcie lub biegunkę, drgawki poszczególnych grup mięśni, ślinotok, parcie na przeszkody, ciągłe ryczenie, objawy podobne do rui, nienaturalne położenie głowy lub ogona, chwiejność i porażenia kończyn tylnych;
• świnie - występuje lękliwość, ochrypłe chrząkanie, kurczowe ruchy głowy i gryzienie ściółki;
• owce i kozy - odnotowuje się niepokój, wzmożony popęd płciowy, ochrypłe beczenie, nagle porażenia i upadki;
• konie -  obserwuje się wpadanie na ściany stajni, drgawki mięśniowe, objawy kolkowe i częste oddawanie moczu;
• zwierzęta dzikie - głównym objawem jest utrata wrodzonego lęku. Występuje także agresja przejawiająca się atakami na zwierzęta domowe, gospodarskie i ludzi. Dodatkowo, u nietoperzy obserwuje się utratę zdolności lotu, nadpobudliwość na dotyk i dźwięk, przewracanie się na grzbiet i aktywność dzienną niespotykaną u zdrowych osobników.

Należy nadmienić, że nie wszystkie objawy muszą wystąpić u każdego zwierzęcia zakażonego wirusem wścieklizny.

Uwzględniając, iż w Polsce rezerwuarem wirusa wścieklizny jest gatunek lisa rudego, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie przeprowadzania ochronnych szczepień lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie, na obszarach o największym ryzyku wystąpienia wścieklizny Inspekcja Weterynaryjna prowadzi szczepienia lisów wolno żyjących. 26 marca została zakończona kampania wiosenna, która została przeprowadzona na terenie powiatów: otwockiego, mińskiego oraz na terenie miasta stołecznego Warszawy. Polegała na ręcznym wyłożeniu przynęty zawierającej szczepionkę doustną przeciwko wściekliźnie dla lisów wolno żyjących.

Apelujemy o szczególną ostrożność

Bądźmy ostrożni, unikajmy kontaktu z dzikimi zwierzętami (lisami, nietoperzami, wiewiórkami, jeżami). Pamiętajmy również o naszych zwierzętach gospodarskich, które są w niebezpieczeństwie. Należy zwrócić uwagę, by pomieszczenia dla inwentarzu były szczelnie zamykane, szczególnie na noc. Bardzo ważne są szczepienia psów. Przypominamy, że zgodnie z art. 56 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, na terytorium Polski obowiązkowemu szczepieniu przeciwko wściekliźnie podlegają psy po ukończeniu 3 miesiąca życia. Posiadacze psów są zobowiązani zaszczepić psy przeciwko wściekliźnie w terminie 30 dni od dnia ukończenia przez psa trzeciego miesiąca życia, a następnie nie rzadziej niż co 12 miesięcy od dnia ostatniego szczepienia.

Na obszarach występowania wścieklizny zalecane są również szczepienia kotów, a także zwierząt gospodarskich, jeśli mogą mieć one kontakt z dzikimi zwierzętami, takimi jak: lis, jenot, kuna itp.

Źródła: dostępne u autora.

Kontakt z autorem: s.paluszkiewicz@wir.org.pl

Sylwia Paluszkiewicz

Źródło
Wielkopolska Izba Rolnicza
http://www.wir.org.pl/