Odpowiadając na wystąpienie Zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych, realizujące wniosek zgłoszony na VII Posiedzeniu Krajowej Rady Izb Rolniczych w dniu 24 marca 2021 r., w sprawie konieczności wprowadzenia zmian w systemie emerytur rolniczych Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przedstawiło następujące wyjaśnienia:
„Zgodnie z podstawową zasadą określoną wart. 33 ust. 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. z 2021 r. poz. 266), w razie zbiegu prawa do emerytury lub renty przysługującej na podstawie ustawy z prawem do emerytury lub renty z innego ubezpieczenia społecznego, uprawnionemu wypłaca się jedno wybrane przez niego świadczenie.
Z powyższego przepisu wynika, że w razie zbiegu prawa do świadczeń emerytalnych rentowych z ZUS oraz z KRUS, do wypłaty przysługuje jedno wybrane świadczenie. Takie rozwiązanie obowiązywało od wejścia w życie obecnie obowiązującej ustawy.
Wyjątek od tej zasady, obecnie dotyczy osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r., a więc tych, które objęte zostały reformą powszechnego systemu emerytalnego realizowanego przez ZUS i wprowadzoną od dnia 1 stycznia 1999 r. W myśl zasad na jakich została przeprowadzona reforma emerytalna w powszechnym systemie ubezpieczeń społecznych, osobom urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r., emerytura przysługuje po osiągnięciu wieku emerytalnego, bez względu na długość posiadanego stażu ubezpieczeniowego. Wysokość tej emerytury uzależniona jest wyłącznie od wysokości opłaconych składek ubezpieczeniowych w okresie aktywności zawodowej oraz od długości dalszego trwania życia dla osób w wieku przejścia na emeryturę, a staż ubezpieczeniowy ma jedynie znaczenie przy podwyższaniu świadczenia do wysokości najniższej emerytury, jeżeli zgromadzone składki nie gwarantują tej kwoty.
W związku z powyższym, osoba posiadająca okresy ubezpieczenia zarówno w rolnym, jak i powszechnym systemie ubezpieczeń społecznych, czyli tzw. "dwuzawodowiec", urodzona po dniu 31 grudnia 1948 r., za okresy podlegania ubezpieczeniu w powszechnym systemie ubezpieczeń społecznych, bez względu na ich długość, otrzyma po osiągnięciu wieku emerytalnego świadczenie emerytalne z ZUS, w wysokości odpowiadającej opłaconym składkom w tamtym systemie. Nie było w związku z tym uzasadnienia do dalszego zaliczania okresu ubezpieczenia w systemie powszechnym przy ustalaniu prawa i wysokości emerytury rolniczej. Bowiem na podstawie tych samych okresów ubezpieczeniowych, nie można pobierać kilku świadczeń z różnych systemów ubezpieczeniowych.
Zatem emerytura rolnicza, tylko dla osób objętych reformą powszechnego systemu emerytalnego (urodzonych po 31 grudnia 1948 r.) ustalana jest wyłącznie za okresy ubezpieczenia i opłacania składek w systemie rolnym. Emerytury rolnicze nie zostały zreformowane w ten sposób, dlatego prawo do emerytury rolniczej, w stosunku do wszystkich ubezpieczonych niezależnie od daty urodzenia przysługuje po osiągnięciu wieku emerytalnego i uzależnione jest od posiadania co najmniej 25 lat ubezpieczenia rolnego. Z tą różnicą, że w stosunku do urodzonych po 31 grudnia 1948 r. nie ma możliwości zaliczania innych okresów ubezpieczenia do wymaganego okresu ubezpieczenia rolniczego, gdyż za okresy ubezpieczenia w systemie powszechnym (w ZUS) zostanie ustalone świadczenie niezależnie od ich długości i będzie ono adekwatne do wysokości odprowadzonych składek.
Jest to rozwiązanie bardzo korzystne w porównaniu do poprzednio obowiązujących regulacji.
Zasadniczo osoby o długim stażu emerytalnym zyskują najbardziej, a wynika to z tego, że w okresie prowadzenia działalności rolniczej i podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników (w KRUS) nie gromadziły kapitału w powszechnym systemie ubezpieczeń społecznych (w ZUS) i z tamtego systemu nie nabędą wystarczającego świadczenia. Z kolei osoby, które mają krótszy staż emerytalny rolniczy, zapewne zgromadziły odpowiedni kapitał w systemie powszechnym (w ZUS), skąd otrzymają zasadnicze świadczenie po osiągnięciu wieku emerytalnego. Dlatego z systemu rolnego (z KRUS) otrzymają zwiększenie do emerytury z ZUS, odpowiadające odprowadzanym składkom na ubezpieczenie społeczne rolników, gdyż celem przedmiotowego zwiększenia jest wszakże zrekompensowanie osobie uprawnionej do emerytury w systemie powszechnym rzeczywistych ciężarów, jakie ponosiła w przeszłości, podlegając ubezpieczeniu społecznemu rolników i opłacając z tego tytułu należne składki.
Zmiana obowiązujących rozwiązań wymagałaby bardzo pogłębionej analizy i szerokiej dyskusji społecznej. Jednakże lata obowiązywania tych przepisów pokazały, że tworzą one spójny system zabezpieczenia społecznego w naszym kraju.”
- Małgorzata Ramatowska
