Wzrost intensyfikacji produkcji rolniczej, specjalizacja, ograniczony dostęp do obornika w wielu gospodarstwach doprowadza do naruszenia bilansu próchnicy w glebie. Międzyplony, wprowadzone do zmianowania zapobiegają w okresie zimy wymywaniu składników pokarmowych z gleby, a przede wszystkim azotu i fosforu do wód gruntowych i zbiorników wodnych. Ma to duże znaczenie w ochronie środowiska naturalnego. Międzyplony odgrywają dużą rolę w ochronie gleby przed erozją wietrzną, uprawa ich spełnia rolę fitosanitarną, ograniczają występowanie chorób i szkodników roślin uprawnych. Siew międzyplonów korzystnie wpływa na zmniejszenie zachwaszczeni roślin uprawnych i w dużym stopniu ogranicza skutki niewłaściwego następstwa roślin zwiększając ich plony. Zauważono znaczny wpływ międzyplonów na poziom plonowania rośliny następczej tj. pszenicy ozimej, jęczmienia jarego, ziemniaków i buraków cukrowych.
Międzyplony możemy siać po żniwach jako poplon ścierniskowy lub jako poplon ozimy, można też stosować wsiewki poplonowe. Poprzez dobór roślin do uprawy w poplonach możemy przeciwdziałać degradacji gleby a także wzbogacać warstwę uprawną w azot i poprawić jej strukturę. Po dobrym poplonie pozostanie dużo materii organicznej, z której powstanie próchnica. Międzyplony spełniają także bardzo ważną funkcję środowiskową. Obecność międzyplonów w agroekosystemie ogranicza zanieczyszczenie wód składnikami mineralnymi, których źródłem jest gleba i aplikowane do niej nawozy mineralne oraz naturalne. Biogeny zanieczyszczają wody gruntowe i są przyczyną eutrofizacji. Rośliny pobierają składniki pokarmowe, a szczególnie labilny azot. Pozwala to na jego włączenie w glebową materię organiczny jesienią i zimą powrót do gleby po mineralizacji biomasy. Uprawa międzyplonów ogranicza również wymywanie innych składników mineralnych. Ochronne działanie roślinności polega na wiązaniu gleby przez system korzeniowy, rozpraszaniu i zatrzymywaniu części opadu, która zwiększa szorstkość podłoża, a zatem zmniejsza tempo odpływu wody, i ułatwia jej wsiąkanie w głąb gleby.
Jednocześnie w glebie pokrytej przez rośliny lub mulcz wolniej zachodzi proces mineralizacji materii organicznej i mniejsza jest emisja dwutlenku węgla do atmosfery. Obecność międzyplonów w uprawach, zmniejszając amplitudę temperatury gleby, może ograniczyć emisję gazów cieplarnianych, redukując skutki ocieplania klimatu. Rośliny międzyplonów są ogniwem ekologicznym dla wielu owadów, w tym zapylających oraz parazytoidów.
Dobór gatunków wchodzących w skład międzyplonu nie może być przypadkowy. Należy wziąć pod uwagę zarówno rodzaj gleby, termin siewu jak i długość okresu wegetacji danej rośliny.
Gatunki zalecane na gleby lekkie: łubin żółty, facelia błękitna, gorczyca biała, gryka.
Gatunki zalecane na gleby średnie: groch siewny i pastewny, rzodkiew oleista, słonecznik, gorczyca biała.
Gatunki zalecane na gleby ciężkie: rzepak, rzepik ozimy, bobik, wyka, rzepa ścierniskowa.
Należy również pamiętać, że zgodnie z obecnymi przepisami, rolnicy użytkujący powyżej 15 ha gruntów ornych mają obowiązek zapewnić minimum 5% powierzchni jako obszary proekologiczne (EFA). Jednym ze sposobów wywiązania się z tego obowiązku jest deklaracja uprawy międzyplonu ścierniskowego w którego skład wchodzi minimum dwa gatunki roślin.
Źródło Centrum Doradztwa Rolniczego http://cdr.gov.pl/
