Kryzys na wielu rynkach rolnych nadal trwa. Ceny skupu płodów rolnych wróciły do stanów sprzed pandemii COVID oraz agresji Rosji na Ukrainę, podczas gdy ceny środków produkcji, w tym nawozów, środków ochrony roślin oraz energii pozostają na bardzo wysokim poziomie. Powoduje to zdecydowany spadek opłacalności większości kierunków produkcji rolnej oraz brak perspektyw na szybką poprawę tej sytuacji. Płynność finansowa gospodarstw rolnych jest zagrożona i tylko w niewielkim stopniu podtrzymywana przez dopłaty rządowe, które finalnie, ze względu na zasady przyznawania, dostępne są niestety dla niedużej grupy rolników.
Rynek zbóż, rzepaku i kukurydzy
Tragiczna sytuacja na rynku zbóż, rzepaku i kukurydzy nadal trwa i wynika z nadmiaru zboża, który jest nadal wynikiem niekontrolowanego napływu zboża z Ukrainy na rynek unijny, po zniesieniu ceł przez Komisję Europejską. Zakończyły się żniwa kukurydziane – podsumowanie tegorocznych żniw znajdą Państwo tutaj
Nadal ceny zbóż pozostają na bardzo niskim poziomie przy stale rosnących kosztach produkcji. Według aktualnych (jak i wcześniejszych) kalkulacji prowadzonych przez WIR opłacalność produkcji wszystkich zbóż jest ujemna – rolnicy muszą „dokładać” do każdego hektara. Sytuacją finansową nieco ratują dopłaty rządowe. Wielkopolska Izba Rolnicza z zadowoleniem przyjęła informację przekazaną przez Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi - Anną Gembicką o planowanych dopłatach dla producentów kukurydzy, zwłaszcza, że jako Izba o to wnioskowaliśmy na początku listopada br. Niestety zaproponowana pomoc po raz kolejny podzieli rolników, gdyż stawki pomocy będą zróżnicowane w zależności od województwa. Według zapowiadanej pomocy wielkopolscy producenci kukurydzy otrzymają dopłatę w wysokości 500 zł na 1 ha upraw kukurydzy. Zdaniem Wielkopolskiej Izby Rolniczej zaproponowana stawka jest zdecydowanie za niska i nadal nie pozwala na pokrycie kosztów produkcji.
Aktualnie wielu rolników zwraca uwagę na ograniczone możliwości sprzedaży zbóż paszowych. Wiele skupów nie ma żadnych ofert dla rolników w tym zakresie. Całe środowisko rolnicze czeka na ruchy cenowe w górę. Jednakże jak wskazuje dr Juliusz Urban z Top-Agrar, jeśli ceny pójdą w górę to być może na bardzo krótki okres czasu ponieważ wszyscy będą wtedy próbować wyprzedać swoje magazyny. Trzeba zatem uważnie obserwować rynek i szybko reagować. Niewielkie wzrosty notuje jedynie pszenica konsumpcyjna, chociaż w jej eksporcie nie pomaga mocna obecnie złotówka.
Poniżej prezentujemy wykresy obrazujące ceny wybranych zbóż od początku 2023 roku:
Ceny pszenicy konsumpcyjnej w okresie styczeń-grudzień 2023:
Ceny żyta w okresie styczeń-grudzień 2023:
Cena rzepaku w okresie styczeń-grudzień 2023:
Rynek trzody chlewnej
Na rynku trzody chlewnej pojawiają się lekki spadki cen w skupach. Ceny skupu żywca krążą wokół 7,30 zł/kg. Sytuację producentów ratuje tanie zboże oraz cykl zamknięty. Jeśli ktoś kupuje prosięta czy warchlaki to rachunek ekonomiczny zamyka mu się na zero. Pomimo spadku produkcji żywca we wszystkich, poza Hiszpanią, krajach UE, nadal mamy nadwyżkę podaży nad popytem wynikającą z braku eksportu wieprzowiny do Chin. Cenę duszą również zachowania sieci detalicznych oraz tucz nakładczy, w ramach którego produkuje się już około 60% żywca w Polsce, co z kolei nie daje wielkich szans na podwyższenie ceny w skupie dla niezależnych producentów. Polska pozostaje importerem netto mięsa wieprzowego, co pozwala na odbudowę pogłowia. Potrzebny do tego byłby kompleksowy program. Wiele organizacji branżowych pracuje nad takim programem w ramach zespołu powołanego przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Jego wersja, która powstała do tej pory skupia się głównie na tanich źródłach finansowania inwestycji, co zdaniem WIR jest niewystarczające aby nakłonić hodowców do powrotu do tej produkcji.
Ceny skupu tucznika (netto) w wadze żywej w Polsce w latach 2021-2023r.:
Rynek mleka
Okres spadków cen skupu mleka zatrzymał się. Niektóre mleczarnie zaczęły stopniowo te ceny podnosić. Widoczne jest natomiast bardzo duże zróżnicowanie cen skupu, które wynika z kondycji ekonomicznej danej spółdzielni czy prywatnego podmiotu skupowego. Ceny mieszczą się w widełkach 1,60-2,00 zł/litr mleka surowego. Te wyższe ceny płacą największe i najsilniejsze podmioty, które obecnie przechwytują dostawców z innych spółdzielni, gdzie ceny skupu są dużo niższe. Wyzwaniem dla wielu podmiotów są wysokie ceny gazu i energii, których zapłacenie zostawia mniejszy margines finansowy dla rolników. Dodatkowo sieci detaliczne wywierają ciągłą presję na ceny produktów mleczarskich.
Rynek warzyw i owoców
Choć w bieżącym roku Polska wyeksportowała więcej owoców i warzyw, sytuacja na rynku nie jest kolorowa. Wciąż powracające problemy wymagają wdrożenia rozwiązań systemowych, a nie cyklicznych, doraźnych programów pomocowych.
Mimo wysokich cen w sklepach, wielu może zdziwić się ile faktycznie trafia do producenta. Tendencje są różne, ale raczej spadkowe. Królowymi spadków cen w bieżącym roku są marchew i cebula, czego nie widać zupełnie na półce sklepowej. A sezon na krajową cebulę trwa w najlepsze…
Warunki pogodowe w aktualnym roku niestety nie oszczędziły producentów i napotkali oni wiele problemów. Jednakże, udało się zebrać plon. Część rolników nie ma możliwości przechowywania warzywa lub nie chce się tego podejmować z uwagi na niepewność wynikającą ze wspomnianych warunków. Cebula z polskich gospodarstw w dużej ilości trafia więc na lokalne rynki. Podaż polskiej cebuli jest wysoka. Początkowo towaru było na tyle dużo, że ceny dla rolników obniżyły się w bardzo znaczącym stopniu. Aktualnie sytuacja się ustabilizowała. Na rynku pojawia się jednak coraz większa ilość towaru z zagranicy. Początkowo sprowadzano go z Kazachstanu. Teraz pojawiają się pierwsze partie z Egiptu.
Aktualne ceny buraczków: powierzchnia uprawy buraczków w 2023 roku znacząco wzrosła. Zwiększyła się podaż tego warzywa na rynku. Wyższa ilość towaru odbiła się z kolei na cenach. Aktualne ceny na rynku hurtowym zamykają się w przedziale 0,70-1,10 zł za kilogram. Warto jednak zauważyć, że wyższy pułap cenowy odnosi się do buraczków podłużnych i tyczy się nieco mniejszych ilości.
Ziemniaki “ratują” sytuację. Irga, która jest obecnie trudno dostępna, zapewniała rolnikom ceny o 85% wyższe. W przypadku pozostałych odmian stawki wzrosły o 38,64%. Nieco mniejsze podwyżki zaobserwowano w przypadku kalafiorów, pomidorów, pietruszki, kapusty pekińskiej, papryki oraz porów.
Rokrocznie pojawiają się niemałe problemy ze zbytem owoców. W tym roku część owoców miękkich pozostała na polach, ponieważ – z uwagi na niskie ceny skupu – rolnikom nie opłacało się ich zbierać. W tym roku wielu producentów zaniechało zbioru malin czy porzeczek z uwagi na brak możliwości sprzedaży plonu. W terminie do dnia 31 października 2023 r. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa przyjmowała wnioski o udzielenie pomocy finansowej dla producenta rolnego będącego producentem malin.
Rynek bydła
Cenniki skupu bydła rzeźnego nie zmieniły się znacząco w stosunku do miesiąca poprzedniego. Jedynym wyjątkiem są krowy, których ceny dość wyraźnie spadły ponieważ obecnie do zakładów trafiają dosyć duże ich ilości, co może być spowodowane zmniejszającą się opłacalnością produkcji mleka i tym samym zmniejszania stad przez hodowców.
Na rynku ceny stabilizują się na stosunkowo wysokich poziomach. Tracą tylko wspomniane powyżej krowy.
Aktualne ceny skupu bydła w wadze żywej mieszczą się w przedziałach:
- Ceny byków: 8,80-14,00 (14,00) zł/kg, średnia: 11,14 zł/kg;
- Ceny jałówek: 5,30-13,00 (14,00) zł/kg, średnia: 10,72 zł/kg;
- Ceny krów: 4,00-10,00 zł/kg, średnia: 7,58 zł/kg.
Natomiast, ceny skupu bydła rzeźnego na WBC:
- Ceny byków: 18,20-21,50 zł/kg, średnia: 19,70 zł/kg;
- Ceny jałówek: 16,80-22,00 zł/kg, średnia: 19,84 zł/kg;
- Ceny krów: 13,00- 18,50 zł/kg, średnia: 15,59 zł/kg.
(źródło notowań cenowych: cenyrolnicze.pl)
Opracowanie:
Kaja Walkowska
Magdalena Kołodziejek
Andrzej Przepióra
Aleksander Poznański
Źródło
Wielkopolska Izba Rolnicza
http://www.wir.org.pl/
