Za nami dwa tygodnie nowego roku. Poprzedni rok był jednym z trudniejszych dla polskiego i europejskiego rolnictwa. Ubiegły rok zaczął się od fatalnej w skutkach próby wdrożenia Zielonego Ładu, a zakończył na umowie o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej (Mercosur). Szczegółowe podsumowanie ubiegłego roku w rolnictwie znajdą Państwo tutaj
Już od ponad 2 lat mamy do czynienia z wielkim kryzysem w rolnictwie. Kryzys ten bardzo często doprowadza do niewydolności finansowej gospodarstw rolnych, a co za tym idzie do ich upadku. Bardzo niskie ceny płodów rolnych, jak również bardzo wysokie koszty produkcji doprowadziły do spadku opłacalności produkcji rolnej wielu podstawowych kierunków produkcji.
Obecnie, w szczególności obserwujemy kolejną tragiczną sytuację na ryku trzody chlewnej. Ceny skupu spadają. a dodatkowo rolnicy ze stref objętych ograniczeniami ASF mają w ogóle trudności ze zbytem tuczników. Wielkopolska Izba Rolnicza wystosowała w tej sprawie kolejną interwencję. Więcej szczegółów znajdziecie Państwo tutaj
Stosunkowo dobra sytuacja cenowa panuje na rynku mleka oraz bydła mięsnego. Niższa podaż i rosnący popyt na produkty mleczarskie na rynku światowym stwarzają dobre perspektywy rozwoju branży w 2025 roku.
Na rynku zbóż panuje zastój. Ceny nieco rosną, ale jest im ciągle daleko do osiągnięcia progu opłacalności. Rolnicy ciągle wstrzymują się ze sprzedażą i opróżnianiem magazynów, co powoduje brak eksportu polskiego zboża.
W poniższej tabeli porównaliśmy wynik finansowy uzyskiwany z 1 ha podstawowych kierunków produkcji liczony w styczniu w latach 2022-2025:
|
2022 |
2023 |
2024 |
2025 |
Pszenica |
2868,64 |
697,25 |
-1114,92 |
196,91 |
Jęczmień jary |
1336,64 |
-942,85 |
-1684,92 |
-735,08 |
Kukurydza na ziarno |
1195,98 |
-1108,71 |
-2992,59 |
-3322,07 |
Rzepak |
6560,70 |
1034,02 |
-337,30 |
1141,23 |
Burak cukrowy |
2243,25 |
4067,95 |
3982,89 |
2985,25 |
Rynek zbóż
Porównując początek roku 2024 i 2025 pierwsze notowania cen zbóż wyglądały następująco (średnia cena w zł/t):
Zboże |
07.01.2024 |
05.01.2025 |
12.01.2025 |
Pszenica konsumpcyjna |
911 |
979 |
956 |
Pszenica paszowa |
873 |
912 |
920 |
Żyto konsumpcyjne |
644 |
700 |
711 |
Żyto paszowe |
642 |
694 |
684 |
Jęczmień paszowy |
754 |
810 |
797 |
Kukurydza |
818 |
847 |
854 |
Owies paszowy |
864 |
775 |
758 |
Pszenżyto paszowe |
747 |
801 |
806 |
Rzepak |
2025 |
2462 |
2449 |
Źródło: Zintegrowany System Rolniczej Informacji Rynkowej
Zauważalny jest wzrost prawie wszystkich cen oprócz owsa. Aktualnie w skupach panuje marazm. Ceny są na podobnym poziomie jak w grudniu. Nie zadowalają one rolników, więc Ci którzy mogą sobie na to pozwolić czekają ze sprzedażą.
Trzoda chlewna
Ceny skupu tucznika netto uzyskane 06.01.2025 r. z ubojni, zakładów mięsnych oraz innych źródeł krajowych wynoszą od 5,10 do 6,30 zł/kg w wadze żywej, a na wbc w klasie E: 7,20- 8,20 zł/kg. W porównaniu z ostatnim notowaniem 2024r. (30.12.2024 r.) ceny minimalna i maksymalna spadły odpowiednio o 0,10 zł/kg i 0,70 zł/kg. Średnia cena w wadze żywej wynosi aktualnie 5,64 zł/kg (na podstawie 41 cenników firmowych), co oznacza, że w odstępie tygodnia stawka spadła o 0,09 zł/kg. W analogicznym okresie ubiegłego roku (08.01.2024) za żywiec wieprzowy w skupach płacono przeciętnie 6,78 zł/kg. Przed miesiącem (09.12.2024) tuczniki w wadze żywej były wyceniane średnio na 5,85 zł/kg.
Średnia cena wystawiana za E klasę (na bazie 22 cenników firmowych) wynosi 7,56 zł/kg, co oznacza spadek o 0,07 zł/kg od ostatniego notowania z grudnia. Przed rokiem (08.01.2024) obowiązywała przeciętna stawka 8,81 zł/kg. Przed miesiącem (09.12.2024 r.) świnie rzeźne w klasie E wbc wyceniano na 7,76 zł/kg.
Ceny macior w skupach oscylują w przedziale 3,00-4,30 zł/kg (średnia 3,56 zł/kg na podstawie informacji z 28 firm, przy stawce 3,62 zł/kg odnotowanej przed tygodniem) (Źródło: cenyrolnicze.pl)
Rolnicy hodujący świnie są załamani niskimi i ciągle spadającymi cenami – produkcja jest nieopłacalna ani w cyklu zamkniętym ani w otwartym. Dochodzą do tego problemy ze sprzedażą świń, które w niektórych przypadkach ważą od 150 do 170 kg.
Ceny oferowane przez skupy w ostatnich tygodniach przedstawiają się następująco:
Zdaniem eksperta Polsus powodem spadków cen w Polsce jest wzrost ubojów świń o 1,1 mln sztuk, co przełożyło się na zwiększenie produkcji o 1,9% w okresie styczeń-sierpień 2024. Zwiększona produkcja tłumaczy kolejki do zakładów ze świniami czekającymi na ubój. Dane wskazują także na zwiększony import warchlaka z Danii w ostatnim roku (mamy wynik drugi za Niemcami), co potwierdza tezę o zwiększonej produkcji w naszym kraju. Do tego dochodzą obawy dotyczące spadku eksportu unijnej wieprzowiny do krajów trzecich.
Jak informuje ekspert Bartosz Czerniak z Polsus, coraz więcej zakładów przechodzi na nowy sposób rozliczania półtusz. Do tej pory podstawą rozliczenia była mięsność na poziomie 56%. Obecnie poziom ten wzrósł do poziomu 57%. Oznacza to, że każda tusza poniżej tego poziomu będzie traktowana jako ta gorsza, a więc tańsza. Na fakturze cena za świnie może spaść o około 8%. Jest to zaskakujące, ponieważ mięso o dużej mięsności, posiadające mniej tłuszczu śródmięśniowego jest gorsze pod względem kulinarnym, a więc gorsze dla konsumenta. Ta zmiana będzie trwalsza w negatywnych skutkach, aniżeli zawirowania cenowe na rynku - zaznacza. (Źródło: tygodnik-rolniczy.pl)
Rynek mleka
Rok 2025 na rynku mleka wchodzi w fazę stabilizacji, z obiecującymi prognozami ale również z licznymi wyzwaniami, które mogą wpłynąć na dalszy rozwój sektora. Prognozy wskazują na dalszy wzrost cen w Polsce, stabilizację rynku w Europie oraz zmieniające się realia na rynku globalnym. Przyjrzyjmy się szczegółowo czynnikom, które będą kształtować rynek mleka w nadchodzących miesiącach.
Rynki mleka na świecie w 2025 roku rozpoczynają rok z dość stabilnymi cenami, które wynikają z odbudowującego się popytu oraz rosnącej produkcji. Szczególnie w krajach rozwijających się, takich jak Nowa Zelandia, USA czy Australia, produkcja mleka zwiększa się, chociaż w drugiej połowie 2024 roku wzrost był dopiero widoczny. W miarę jak produkcja w krajach rozwiniętych (w tym w Europie) systematycznie maleje, rynek globalny staje się coraz bardziej zdominowany przez kraje rozwijające się.
W Europie, w tym w Niemczech i Holandii, rynek mleka zmaga się z wyzwaniami związanymi z chorobą niebieskiego języka, która wpływa na zdrowie zwierząt i ich wydajność. Choroba ta obniża jakość mleka i zwiększa koszty hodowli, co przekłada się na problemy w produkcji. Wzrost cen cieląt hodowlanych w 2024 roku, w związku z mniejszą liczbą zdrowych zwierząt, może jeszcze bardziej wpłynąć na koszty i dostępność surowca w 2025 roku.
Pomimo wyzwań ceny produktów mleczarskich, takich jak masło, sery półtwarde czy odtłuszczone mleko w proszku, utrzymują się na wysokim poziomie. Eksperci wskazują jednak, że wysokie ceny mogą ograniczyć dalszy wzrost popytu na produkty mleczne, szczególnie w krajach rozwiniętych. Ceny masła mogą stanowić barierę dla dalszego wzrostu konsumpcji, podczas gdy stabilizacja globalnego handlu daje nadzieję na utrzymanie równowagi popytu i podaży.
Chiny, będące jednym z największych importerów produktów mleczarskich, również przechodzą przez zmiany. Choć produkcja mleka w Chinach rośnie, to zmniejszająca się liczba krów oraz trudne warunki pogodowe, takie jak upały, wpływają na tempo wzrostu. Pomimo tych trudności, dużym gospodarstwom udaje się zwiększyć produkcję, nadrabiając straty po mniejszych hodowcach. Jednak warunki te mogą wpłynąć na stabilność rynku mleka w tym regionie w 2025 roku.
W Polsce ceny skupu mleka w 2024 roku były zmienne, ale prognozy na rok 2025 sugerują dalszy wzrost. Średnia cena skupu w Polsce w styczniu 2024 roku wyniosła 207,09 zł/hl, co stanowi spadek o 15,7% w porównaniu z analogicznym okresem w 2023 roku. Analitycy przewidują, że ceny skupu w 2025 roku wzrosną do około 250 zł/hl pod koniec roku. Prognozy te wskazują na stabilny wzrost cen, co może sprzyjać rolnikom. Należy jednak pamiętać, że ceny skupu mogą się różnić w zależności od regionu, z wyższymi cenami w województwach wschodnich, jak Podlaskie w porównaniu do regionów zachodnich.
W 2025 roku rolnicy będą zmuszeni dostosować się do rosnących wymagań środowiskowych oraz zasad zrównoważonego rozwoju. Zwiększenie kosztów związanych z ochroną środowiska, może wpłynąć na wydajność produkcji. Choć niektóre zmiany mogą wiązać się z wyzwaniami, to również stworzą nowe możliwości na rynku, zwłaszcza dla producentów nastawionych na bardziej ekologiczne metody hodowli.
Rok 2025 na rynku mleka zapowiada się stabilnie, z szansami na dalszy wzrost cen skupu mleka, zarówno w Polsce, jak i w innych częściach Europy. Wzrost produkcji w krajach rozwijających się, wysokie ceny produktów mleczarskich oraz stabilizacja rynku globalnego mogą sprzyjać dalszym pozytywnym trendom. Niemniej jednak, wyzwania związane z chorobami w stadach, kosztami produkcji oraz wymogami środowiskowymi będą miały istotny wpływ na przyszłość sektora mleczarskiego.
Rolnicy będą musieli elastycznie reagować na zmiany, aby wykorzystać potencjał rynku w 2025 roku, a dalsza stabilność rynku będzie zależna od równowagi pomiędzy podażą, popytem oraz rosnącymi kosztami produkcji.
Opracowanie:
Ludmiła Kamińska
Dominika Kołacka
Andrzej Przepióra
Aleksander Poznański
Źródło
Wielkopolska Izba Rolnicza
http://www.wir.org.pl/