W sezonie 2014/2015 odnotowano rekordowe zbiory zbóż. Duża podaż ziarna na rynku krajowym przyczyniła się jednak do dalszego spadku cen.
Polski Związek Producentów Roślin Zbożowych zorganizował spotkanie Rady Ekspertów „Rynek zbóż – stan obecny i perspektywy”. Wydarzenie sfinansowane z Funduszu Promocji Ziarna Zbóż i Przetworów Zbożowych miało na celu omówienie aktualnej sytuacji rynkowej oraz możliwości zapobiegania problemom.
Stanisław Kacperczyk, prezes PZPRZ przedstawił podstawowe problemy, z jakimi stykają się rolnicy w bieżącym sezonie. „W wielu rejonach Polski były korzystne warunki pogodowe, które wpłynęły na wielkość tegorocznych plonów zbóż. Według mojej oceny były to wręcz plony rekordowe, niestety nie można tego samego powiedzieć o jakości zboża. Były rejony dotknięte suszą oraz rejony, gdzie nadmierne opady sprawiły, że zboża były zbierane jesienią lub wręcz ich zbiór był niemożliwy. W konsekwencji mamy do czynienia z wysoką podażą zboża, co spowodowało spadek jego ceny, a słabe parametry (szczególnie białka) są dodatkowym powodem wykorzystywanym przez nabywców do obniżenia ceny. Aktualne ceny, mimo wysokich plonów, według analiz Związku nie zawsze rekompensują koszty produkcji.”
Prezes Związku podkreślił również, że Polska jest trzecim producentem zbóż w UE (po Niemczech i Francji). „Nasza nadwyżka w produkcji zboża sięga kilku milionów ton, natomiast jeśli chodzi o infrastrukturę do przechowywania zboża oraz bazę eksportową to wciąż pozostajemy daleko w tyle za europejską czołówką. W konsekwencji nie wykorzystujemy potencjału produkcyjnego” – zaznaczył Stanisław Kacperczyk.
W ocenie Związku wykorzystanie tego potencjału bez wsparcia ze strony rządu i bez ogólnokrajowego planu działania nie jest możliwe. Ta sytuacja w powiązaniu z ryzykiem napływu taniego zboża z Ukrainy powoduje, że konieczne jest podjęcie szybkich działań zmierzających do poprawy infrastruktury eksportowej, w szczególności poprzez rozbudowę bazy portowej do przeładunku zboża umożliwiającej szybki załadunek dużych statków. To zadanie powinno być potraktowane przez polski rząd jako priorytetowe.
„Związek stara się przeciwdziałać niekorzystnej sytuacji. Od 2010 r. prowadzimy działania, m.in. w ramach Funduszu Promocji Ziarna Zbóż i Przetworów Zbożowych, których celem jest stabilizacja rynku zbożowego. Zależy nam na umocnieniu bezpieczeństwa żywnościowego kraju przy równoczesnym zabezpieczeniu producentów rolnych i konsumentów przed dokuczliwymi wahaniami cen zbóż, mąki i pieczywa. Chcemy także kształtować konsumpcję pieczywa i produktów z całego ziarna.”
Zastępca dyrektora Departamentu Rynków Rolnych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi Marian Borek przedstawił gościom prawne uwarunkowania rynku zbóż, które obowiązują w latach 2014-2020.
Marek Wojtkiewicz, kierownik Działu Analiz Ekonomicznych Agencji Rynku Rolnego poinformował, iż w okresie trzech miesięcy sezonu 2014-2015 skup zbóż był znacznie większy niż w analogicznym okresie ub.r.. Według GUS wyniósł 3,7 mln ton. „W tym czasie skupiono 2,3 mln t pszenicy (wzrost o 45%), 481 tys. t jęczmienia (o 28% więcej), 341 tys. t żyta (spadek o 16%).” Dodał również, że eksport z Polski w okresie lipiec-sierpień wyniósł 697 tys. ton, a w jego strukturze dominowała pszenica (wysyłana głównie do Arabii Saudyjskiej, Niemiec, Algierii i Hiszpanii) i żyto (głównie do Niemiec). W tym okresie saldo handlu zbożami i przetworami zbożowymi było dodatnie i wyniosło 180 mln euro.
Mgr inż. Tadeusz Szymańczak, rzecznik PZPRZ, poinformował o wewnętrznych uwarunkowaniach w produkcji zbóż. „Bardzo duży wpływ na dochody rolników mają ceny uzyskiwane ze sprzedaży płodów rolnych. W tym roku są one poniżej kosztów produkcji. Wpływ na to ma m.in. duży import zbóż z Ukrainy, wielkość światowej produkcji, która była wyjątkowo duża, a także kurs dolara i euro. Spadek cen powodują zwiększone plony pszenicy w tym sezonie. Nawet przy znacznym zużyciu ziarna na paszę nie będziemy w stanie skonsumować nadwyżki, co spowoduje moim zdaniem podwojenie nadwyżek i dalsze spadki cen.”
Produkty zbożowe – na zdrowie
W Polsce spożycie pieczywa spada od lat 90. i obecnie wynosi ok. 50 kg rocznie. Niepokojący jest również trend spadku jakości produktów zbożowych oraz wzrost konsumpcji pieczywa produkowanego z ciasta z głębokiego mrożenia. Polscy konsumenci spożywają wciąż za mało produktów zbożowych z całego ziarna. Krajowa produkcja takiego pieczywa nie przekracza 4%. Dla porównania w Niemczech to ponad 20% całej produkcji, w Szwecji i Norwegii ponad 15%.
„Produkty zbożowe z pełnego ziarna zbóż powinny na stałe zagościć w naszej diecie. Zaleca się konsumpcję 2-3 porcji wyrobów z pełnego ziarna dziennie” – informuje dietetyczka Justyna Marszałkowska-Jakubik z Centrum Dietetycznego Prolinea. I dodaje, że konsumpcja tych produktów przynosi wiele korzyści – m.in. chroni przed schorzeniami układu krążenia, cukrzycą czy nowotworami jelita grubego. Produkty zbożowe z całego ziarna bogate są w skrobię, która dostarcza wiele energii, błonnik poprawiający trawienie i zapewniający długotrwałe uczucie sytości (co jest szczególnie korzystne np. w okresie odchudzania) oraz bardzo pożyteczne składniki mineralne, witaminy z grupy B i tłuszcze.
Polski Związek Producentów Roślin Zbożowych w swoich kampaniach promocyjnych za cel stawia dotarcie do konsumentów z przekazem dotyczącym walorów zdrowotnych produktów z całego ziarna. Działania PZPRZ skierowane są również na edukację rolników, producentów zbóż i przetwórców na temat uwarunkowań produkcji wysokiej jakości wyrobów. Wszystkie te akcje sfinansowane są z Funduszu Promocji Ziarna Zbóż i Przetworów Zbożowych, którymi administruje Agencja Rynku Rolnego.
Zastępca dyrektora Biura Promocji Żywności ARR Witold Wierzbiński podczas konferencji prasowej przybliżył ideę funkcjonowania Funduszy Promocji. Dyrektor dodał, iż „w 2014 r. w ramach Funduszu Promocji Ziarna Zbóż i Przetworów Zbożowych organizacje branżowe zrealizowały ponad 20 kampanii o łącznej wartości ponad 3,5 mln zł. Łącznie od powstania Funduszy Promocji w 2009 roku wypłacono ponad 207 milionów złotych”.
Goście konferencji mogli również uczestniczyć w pokazie mąki różnego rodzaju przygotowanej przez Młyn Zbożowy „Bracia Górscy”.
Sfinansowano z Funduszy Promocji Ziarna Zbóż i Przetworów Zbożowych
