W dniu wczorajszym tj. 25 kwietnia br., Premier Donald Tusk podpisał rozporządzenie dotyczące pomocy dla producentów zbóż. Podpisany dokument praktycznie niczym się nie różni od projektu rozporządzenia, o którym pisaliśmy wcześniej. Oznacza to, że rząd po raz kolejny nie uwzględnił żadnych uwag środowisk rolniczych. Jako Wielkopolska Izba Rolnicza zwracaliśmy się z postulatami, aby pomoc rozszerzyć w zakresie kwalifikowanego okresu sprzedaży oraz zakresu pomocy włączając w nią pomoc do gryki oraz rzepaku. Prosiliśmy również o uwzględnienie sytuacji kiedy to rolnik sprzedał zboże do grupy producenckiej, której jest członkiem przed 1 stycznia 2024 r. a grupa sprzeda to zboże w okresie kwalifikującym się do pomocy. Kolejny nasz postulat dotyczył uwzględniania obrotu pomiędzy rolnikami ryczałtowcami, którzy nie są w stanie wystawić faktury. Również apelowaliśmy o dokonanie zmiany terminu, w jakim rolnicy mogli/mogą sprzedać zboże, aby otrzymać dopłaty. Naszym zdaniem rolnicy, którzy sprzedali zboże od lipca 2023 roku, powinni także zostać objęci dopłatą. Pomoc stanowi częściową rekompensatę strat, jakie polscy rolnicy ponoszą w wyniku decyzji Komisji Europejskiej o otwarciu granic dla towarów z Ukrainy. Ten niekontrolowany napływ zbóż zdestabilizował rynek na dwa lata a głosowanie w Parlamencie Europejskim, które w dniu 23 kwietnia przedłużyło bezcłowy obrót handlowy z Ukrainą powoduje, że ten rynek będzie dalej niestabilny. Pomoc dla rolników w takiej sytuacji jest niezbędna. Nie możemy być jedyną grupą zawodową, która ponosi koszty pomocy Ukrainie. Zdajemy sobie sprawę, że taka jednorazowa pomoc nie rozwiązuje problemu. Potrzebne są decyzje dalekosiężne polegające na przykład na maksymalnym wykorzystaniu zbóż i kukurydzy w kraju, na przykład poprzez program odbudowy trzody chlewnej czy program budowy biogazowni i destylarni rolniczych. O takie programy wnioskujemy również jako Wielkopolska Izba Rolnicza. Poniżej przedstawiamy ponownie szczegóły pomocy wynikające z podpisanego rozporządzenia.
Komu będzie przysługiwała pomoc?
O pomoc będzie mógł ubiegać się producent rolny:
- któremu został nadany numer identyfikacyjny w trybie przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności;
- będącemu mikroprzedsiębiorstwem, małym albo średnim przedsiębiorstwem w rozumieniu załącznika I do rozporządzenia 2022/2472;
- któremu zagraża utrata płynności finansowej w związku z ograniczeniami na rynku rolnym spowodowanymi agresją Federacji Rosyjskiej wobec Ukrainy;
- który w okresie od dnia 1 stycznia 2024 r. do dnia 31 maja 2024 r. dokonał sprzedaży pszenicy, żyta, jęczmienia, pszenżyta lub mieszanek zbożowych podmiotom prowadzącym działalność w zakresie obrotu, skupu lub przetwórstwa zbóż, jak również podmiotom skupującym zboża w związku z prowadzoną przez te podmioty produkcją zwierzęcą;
- który w 2023 r. złożył wniosek o przyznanie płatności bezpośrednich, o których mowa w ustawie z dnia 8 lutego 2023 r. o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027.
Kto nie otrzyma pomocy?
Rozporządzenie zakłada także sytuację, w której rolnik nie otrzyma dopłat do zbóż. Dotyczy to producenta rolnego:
1) który dokonał sprzedaży pszenicy, żyta, jęczmienia, pszenżyta lub mieszanek zbożowych podmiotom:
- prowadzącym działalność w zakresie obrotu, skupu lub przetwórstwa zbóż, lub
- podmiotom skupującym zboża w związku z prowadzoną przez te podmioty produkcją zwierzęcą
– którzy są współposiadaczami jego gospodarstwa;
2) będącemu jednocześnie podmiotem skupującym zboża w związku z prowadzoną przez ten podmiot produkcją zwierzęcą w odniesieniu do sprzedaży danego rodzaju zbóż, które zostały zakupione przez ten podmiot.
Co musi zawierać wniosek o pomoc?
Wniosek o pomoc zgodnie z projektowanymi przepisami będzie zawierał niezbędne dane identyfikacyjne producenta rolnego, w tym m. in.:
- imię i nazwisko, miejsce zamieszkania i adres albo nazwę, siedzibę i adres producenta rolnego ubiegającego się o pomoc;
- numer identyfikacyjny producenta rolnego nadany w trybie przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności;
- numer identyfikacyjny powszechnego elektronicznego systemu ewidencji ludności (numer PESEL) oraz numer identyfikacji podatkowej (NIP) producenta rolnego ubiegającego się o pomoc, jeżeli został nadany, a w przypadku osób fizycznych nieposiadających numeru PESEL – numer paszportu albo innego dokumentu stwierdzającego tożsamość.
Dodatkowo do wniosku producent rolny będzie obowiązany dołączyć kopie faktur lub ich duplikaty potwierdzające sprzedaż pszenicy, żyta, jęczmienia, pszenżyta lub mieszanek zbożowych podmiotom prowadzącym działalność w zakresie obrotu, skupu lub przetwórstwa zbóż, jak również podmiotom skupującym zboża w związku z prowadzoną przez te podmioty produkcją zwierzęcą w okresie od dnia 1 stycznia 2024 r. do dnia 31 maja 2024 r.
Jak będzie liczona pomoc?
Zgodnie z projektowanymi przepisami wysokość pomocy nie może przekroczyć iloczynu stawki pomocy i powierzchni upraw pszenicy, żyta, jęczmienia, owsa, pszenżyta lub mieszanek zbożowych:
- deklarowanej przez producenta rolnego we wniosku o przyznanie płatności bezpośrednich, o których mowa w ustawie z dnia 8 lutego 2023 r. o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027;
- stanowiącej iloraz liczby ton pszenicy, żyta, jęczmienia, owsa, pszenżyta lub mieszanek zbożowych wynikającej z faktur, i liczby:
- a) 5,4 - w przypadku pszenicy,
- b) 3,7 – w przypadku żyta, jęczmienia, pszenżyta lub mieszanek zbożowych – jednak nie większej niż 300 ha.
Jakie są stawki pomocy?
Wysokość stawki pomocy w przypadku sprzedaży tych upraw w okresie od dnia:
- 1 stycznia do dnia 10 marca 2024 r. przez producentów rolnych, podmiotom prowadzącym działalność w zakresie obrotu zbożami, skupu lub przetwórstwa zbóż, jak również podmiotom skupującym zboża w związku z prowadzoną przez te podmioty produkcją zwierzęcą, proponuje się w wysokości:
a) 1 080 zł na 1 ha powierzchni upraw pszenicy,
b) 740 zł na 1 ha powierzchni upraw żyta, jęczmienia, pszenżyta lub mieszanek zbożowych;
- 11 marca 2024 r. do dnia 31 maja 2024 r. przez producentów rolnych, podmiotom prowadzącym działalność w zakresie obrotu zbożami, skupu lub przetwórstwa zbóż, jak również podmiotom skupującym zboża w związku z prowadzoną przez te podmioty produkcją zwierzęcą, proponuje się w wysokości:
a) 1 620 zł na 1 ha powierzchni upraw pszenicy,
b) 1 110 zł na 1 ha powierzchni upraw żyta, jęczmienia, pszenżyta lub mieszanek zbożowych.
Według przedstawionych powyżej wymogów wynika, że dopłatę jaką otrzyma rolnik można wyliczyć w następujący sposób:
PRZYKŁAD – pszenica:
Rolnik sprzedał 50 ton pszenicy i dysponuje fakturą, zatem:
50t/ 5,4= 9,26 - to jest ilość ha kwalifikująca do dopłaty i nie może przekraczać powierzchni pszenicy z wniosku o przyznanie płatności bezpośrednich, ani 300 ha.
Wysokość dopłaty, jeżeli rolnik sprzedał pszenicę w okresie od 1 stycznia do 10 marca br. wynosi:
9,26 x 1080 zł= 10000,8 zł
Wysokość dopłaty, jeżeli rolnik sprzedał pszenicę w okresie od 11 marca do 31 maja br. wynosi:
9,26 x 1620 zł = 15 001,2 zł
PRZYKŁAD – żyto, jęczmień, pszenżyto, mieszanki zbożowe:
Rolnik sprzedał 50 ton żyta/jęczmienia/pszenżyta/mieszanek zbożowych, zatem:
50t/3,7= 13,51 – to jest ilość ha kwalifikująca do dopłaty i nie może przekraczać powierzchni żyta/jęczmienia/pszenżyta/mieszanek zbożowych z wniosku o przyznanie płatności bezpośrednich, ani 300 ha.
Wysokość dopłaty, jeżeli rolnik sprzedał żyto/jęczmień/pszenżyto/mieszanki zbożowe w okresie od 1 stycznia do 10 marca br. wynosi:
13,51 x 740 zł = 9 997,4 zł
Wysokość dopłaty, jeżeli rolnik sprzedał żyto/jęczmień/pszenżyto/mieszanki zbożowe w okresie od 11 marca do 31 maja br. wynosi:
13,51 x 1110 zł = 14 996,1 zł
W przypadku gdy o przyznanie pomocy będzie ubiegać się spółdzielnia produkcji rolnej albo spółdzielnia rolników, przy przyznawaniu tej pomocy danej spółdzielni maksymalny limit 300 ha ustala się, na jej wniosek, jako iloczyn tego limitu oraz liczby członków danej spółdzielni, jeżeli spółdzielnia ta poddała się lustracyjnemu badaniu, o którym mowa w art. 91 § 1 ustawy z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze, w ciągu ostatnich trzech lat poprzedzających rok złożenia wniosku.
Proponuje się również możliwość zastosowania współczynnika korygującego w przypadku, gdy ze złożonych wniosków, będzie wynikać, że zapotrzebowanie na pomoc przekroczy łącznie kwotę 2,1 mld zł. Współczynnik korygujący stanowił będzie wówczas iloraz kwoty 2,1 mld zł i kwoty równej zapotrzebowaniu na tę pomoc wynikającemu ze złożonych wniosków oraz jest ustalany z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku.
Pomoc będzie wypłacana na rachunek producenta rolnego wskazany w systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności.
Opracowanie:
Andrzej Przepióra
Aleksander Poznański
