W nawiązaniu do wystąpienia Zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych 19 kwietnia 2021 r. o skonstruowanie i zamieszczenie na stronie internetowej Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa wyszukiwarki, w której po wpisaniu nr partii produktu oraz nazwy handlowej, uzyskamy informacje o danym preparacie i zweryfikujemy autentyczność środka ochrony roślin i nawozu, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Ryszard Bartosik poinformował, że nie ma możliwości realizacji tej propozycji. Zdaniem resortu rolnictwa nie ma też takiej potrzeby ponieważ kupując środki ochrony roślin i nawozy u zaufanych dystrybutorów zyskujemy pewność zakupu legalnych wysokiej jakości środków do produkcji rolnej. Ponadto w razie wątpliwości można w indywidualnych przypadkach zasięgnąć informacji w PIORIN.
Pełną treść informacji MRiRW zamieszczamy poniżej:
„Zasady wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin zostały uregulowane w przepisach rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009 z dnia 21 października 2009 r. dotyczącego wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin i uchylającego dyrektywy Rady 79/117/EWG i 91/414/EWG (Dz. Urz. UE L 309 z 24.11.2009 r. str. l, ze zm.), rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 2017/625 z dnia 15 marca 2017 r. w sprawie kontroli urzędowych i innych czynności urzędowych ( ... ) (Dz. Urz. UE L 95 z 07.04.2017, str. 1, ze zm.), ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o środkach ochrony roślin (Dz. U. z 2020 r. poz. 2097) oraz ustawy z dnia 13 lutego 2020 r. o Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa (Dz. U. z 2021 r. poz. 147).
Stosownie do art. 28 ust. 1 rozporządzenia 1107/2009 środek ochrony roślin nie może być wprowadzany do obrotu ani stosowany, chyba że uzyskał zezwolenie w danym państwie członkowskim wydane zgodnie z tym rozporządzeniem.
Jednocześnie, zgodnie z art. 52 rozporządzenia 1107/2009, środek ochrony roślin, który uzyskał zezwolenie w jednym państwie członkowskim, może być wprowadzany do obrotu w innym państwie członkowskim, jeżeli skład tego środka ochrony roślin jest identyczny ze składem środka ochrony roślin, który uzyskał już zezwolenie na terytorium tego państwa członkowskiego. Dla takich preparatów wydawane jest pozwolenie na handel równoległy.
W świetle powyższych regulacji, uprzejmie informuję, że w Polsce mogą być wprowadzane do obrotu wyłącznie środki ochrony roślin, które posiadają stosowne zezwolenia na wprowadzanie do obrotu albo pozwolenia na handel równoległy.
Jednocześnie, stosownie do art. 21 ustawy o środkach ochrony roślin opakowania jednostkowe środków ochrony roślin wprowadzanych do obrotu:
1) są szczelnie zamknięte i nieuszkodzone;
2)są zaopatrzone w etykietę:
- zawierającą informacje określone w zezwoleniu na wprowadzanie środka ochrony roślin do obrotu lub pozwoleniu na handel równoległy,
- sporządzoną w języku polskim.
Wykaz środków ochrony roślin, które w drodze uzyskały zezwolenie na wprowadzanie do obrotu albo pozwolenie na handel równoległy jest udostępniony na stronie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi pod adresem: htps://www.gov.pl/web/rolnictwo/wyszukiwarka-srodkow-ochrony-roslin.
Dokonywanie sprzedaży tego rodzaju produktów w Polsce, zgodnie z art. 25 ust. 1 ustawy o środkach ochrony roślin stanowi działalność gospodarczą, która jest działalnością regulowaną w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców i wymaga wpisu do rejestru przedsiębiorców wykonujących działalność w tym zakresie.
Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa w ramach nadzoru nad wprowadzaniem do obrotu środków ochrony roślin prowadzi działania kontrolne zarówno w zarejestrowanych punktach zajmujących się dystrybucją środków ochrony roślin (sklepy, hurtownie), jak i w miejscach gdzie może być prowadzona niedozwolona sprzedaż środków ochrony roślin. Ważnym elementem realizowanego nadzoru w tym obszarze jest również kontrola składu oraz właściwości fizycznych i chemicznych środków ochrony roślin, w celu sprawdzenia, czy będące w obrocie środki ochrony roślin odpowiadają normom ustalonym w procesie ich rejestracji. W tym celu rokrocznie Inspekcja pobiera z obrotu ok. 310 próbek środków ochrony roślin, których analizę laboratoryjną przeprowadza Instytut Ochrony Roślin Państwowy Instytut Badawczy. Zadanie to jest finansowane przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi w ramach dotacji celowej.
Należy jednak zauważyć, że zarówno przepisy unijne jak i krajowe nie dają podstaw, aby podmioty, które wprowadzają do obrotu środki ochrony roślin zgłaszały inspekcji informacje o ich dystrybucji z podaniem numerów partii, jej wielkości, terminu przydatności. Stąd nie jest możliwe zweryfikowanie autentyczności środka ochrony roślin lub nawozu poprzez stronę internetową Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Szczegółowe dane dotyczące wprowadzanych do obrotu partii środków ochrony roślin posiadają posiadacze zezwoleń i weryfikacja oryginalności preparatów może ewentualnie odbywać się za ich pośrednictwem.
Aby ustrzec się przed ryzykiem nabycia podrobionych lub nie legalnych środków ochrony roślin, należy zatem pamiętać, że oryginalne produkty można zakupić wyłącznie sklepach i hurtowniach wpisanych do rejestrów właściwych wojewódzkich inspektorów ochrony roślin i nasiennictwa. Przy zakupie środków ochrony roślin należy również zwracać uwagę na opakowania tych produktów, w szczególności czy posiadają one trwale przytwierdzoną etykietę w języku polskim. Jednocześnie nabywca dokonując zakupu środków ochrony roślin powinien zawsze żądać od sprzedawcy dowodu zakupu w postaci paragonu lub faktury.
Bezwzględnie nie należy kupować środków ochrony z niezarejestrowanych punktów sprzedaży i nieznanych kanałów dystrybucji, jak np. od obwoźnych sprzedawców zachęcających do kupna niską ceną. Nielegalne jest także sprowadzanie środków ochrony roślin zza granicy bez zezwolenia albo pozwolenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
W przypadku wątpliwości związanych z oryginalnością środków ochrony roślin ich nabywca powinien skontaktować się z właściwym oddziałem Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Dane kontaktowe są dostępne na stronie internetowej: www.piorin.gov. pl.
Wprowadzanie do obrotu nawozów w Polsce regulują: rozporządzenie (WE) nr 2003/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z 13 października 2003 r. w sprawie nawozów (Dz. U. L 304 z 21.11.2003, s. I, ze zm.), ustawa z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu (Dz. U. z 2021 r. poz. 76), a także rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/515 z dnia 19 marca 2019 r. w sprawie wzajemnego uznawania towarów zgodnie z prawem wprowadzonych do obrotu w innym państwie członkowskim oraz uchylającego rozporządzenie (WE) nr 764/2008 (Dz. U. L 91 z 29.03.2019, s. 1). Rozporządzenie 2003/2003 obejmuje wprowadzanie do obrotu nawozów oznaczonych znakiem "NAWÓZ WE", a więc nawozów nieorganicznych, których typy określone zostały w załączniku l do tego rozporządzenia, a w przypadku pozostałych nawozów, tj. nawozów mineralnych innych niż oznaczone jako "NAWÓZ WE", nawozów organicznych i nawozów organiczno-mineralnych wprowadzanie do obrotu regulowane jest przez ustawę o nawozach i' nawożeniu oraz rozporządzenie 2019/515 w przypadku gdy takie nawozy dopuszczone zostały do obrotu w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej.
W przypadku nawozów oznaczonych znakiem "NAWÓZ WE", jeśli nawóz taki spełnia wymagania dla danego typu nawozu ma zapewniony swobodny obrót we Wspólnocie, bez konieczności rejestracji tych nawozów. W przypadku nawozów innych niż nawozy oznaczone znakiem "NAWÓZ WE", producent lub importer zobowiązany jest do uzyskania pozwolenia na wprowadzenie do obrotu, które wydawane jest w drodze decyzji przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Wykaz nawozów dopuszczonych do obrotu jest ogólnodostępny i opublikowany na stronie internetowej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Zatem, przed wyborem odpowiedniego nawozu innego niż nawóz oznaczony znakiem "NAWÓZ WE" rolnik może zidentyfikować, czy nawóz taki został dopuszczony do obrotu przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Niemniej jednak, do obrotu można także wprowadzać nawozy, które zostały zgodnie z prawem wprowadzone do obrotu w innym państwie członkowskim, mając na uwadze zasadę wzajemnego uznawania, o czym mowa w rozporządzeniu 2019/515, bez obowiązku uzyskania pozwolenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Wówczas taki nawóz powinien być oznakowany w języku polskim i w swoim oznakowaniu zawierać wszelkie niezbędne informacje, które pozwolą na identyfikację przez rolnika jego właściwości nawożących.
Należy zaznaczyć, że w obowiązującym ustawodawstwie brak jest wymogu rejestracji podmiotów, które dystrybuują, produkują lub też oferują nawozy w punktach sprzedaży oraz informowania organów kontrolnych o każdej wyprodukowanej partii. Zakupu nawozów powinno się dokonywać w miejscach sprawdzonych, przy czym unikać należy nabywania nawozów, które w odniesieniu do innych nawozów tego samego typu oferowane są w dużo niższej cenie, albo też nawozów nieoznakowanych, co do których istnieje podejrzenie, że są niewiadomego pochodzenia. Każdorazowo bowiem, zgodnie z art. 9 ustawy o nawozach i nawożeniu -: wprowadzający do obrotu, a w przypadku art. 9 rozporządzenia 2003/2003 - producent zobowiązany jest do przedstawienia informacji identyfikujących dany nawóz na etykietach, opakowaniach lub też jeśli nawóz jest luzem w dokumentach towarzyszących, takich jak dane producenta, a także inne istotne informacje o nawozie, w tym jego parametry jakościowe oraz dane o składnikach pokarmowych. W przypadku nawozów oznakowanych znakiem "NAWÓZ WE" dodatkowo wymagane jest podanie typu takiego nawozu; a także masy i ewentualnie objętości w przypadku nawozów płynnych. W stosownych przypadkach producent może podać także m. in. odpowiednie instrukcje i opis handlowy nawozu oznaczonego znakiem "NAWÓZ WE". W przypadku nawozów wprowadzanych do obrotu zgodnie z ustawą o nawozach i nawożeniu wprowadzający do obrotu podaje dodatkowo informacje o masie nawozu oraz okresie przydatności do stosowania, a także odpowiednie instrukcje jak stosować oraz przechowywać dany nawóz. W przypadku nawozów nie ma wymogu podawania w oznakowaniu miejsca produkcji, kraju pochodzenia, czy też danych dystrybutora.
W tym miejscu należy zaznaczyć, że producent lub inny podmiot wprowadzający do obrotu nie ma obowiązku oznaczania nawozu numerem partii, wobec którego miałoby odbywać się skontrolowanie danego produktu poprzez stronę internetową Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Niemniej jednak, w większości przypadków producenci oraz wprowadzający do obrotu mając na uwadze bezpieczeństwo oraz dobrą praktykę produkcyjną umieszczają dane identyfikacyjne partii (takie jak data produkcji lub indywidualny kod), co umożliwia zweryfikowanie stosownych informacji dotyczących konkretnej partii nawozu. Co więcej, w przypadku nawozów oznaczonych .znakiem "NAWÓZ WE" podaje się określenie typu nawozu, natomiast brak jest wymogu wskazania nazwy handlowej nawozu - nadanie nazwy handlowej jest dobrowolnością. Przepisy ustawy o nawozach i nawożeniu wymagają natomiast podania nazwy handlowej nawozu, w przypadku jeśli ta została nadana, np. w przypadku gdy nazwę określono w decyzji Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi na wprowadzenie do obrotu.
Wobec powyższych informacji, sprawdzenia, czy dany nawóz może być w obrocie dokonuje się podczas działań kontrolnych przeprowadzanych przez wojewódzkie inspektoraty ochrony roślin i nasiennictwa. Powyższa weryfikacja polega na zidentyfikowaniu, czy nawozy wprowadzane są do obrotu zgodnie z obowiązującymi przepisami. Dodatkowo, podczas kontroli weryfikacji podlega spełnienie przez nawozy wymagań jakościowych oraz wymagań w zakresie dopuszczalnych wartości zanieczyszczeń.
Podsumowując, na chwilę obecną przepisy nie przewidują, aby producent lub inny podmiot wprowadzający nawóz do obrotu wykazywał informacje o każdej wyprodukowanej partii nawozu organom kontrolnym. Niemniej jednak, w celu identyfikacji, czy dany nawóz nie został podrobiony należy zweryfikować, czy w oznakowaniu zawiera odpowiednie informacje, takie jak dane producenta oraz dane o składnikach nawozowych. Co istotne, nie należy kupować nawozów, które oferowane są w dużo niższej cenie niż nawozy tego samego typu oraz pochodzących z nieznanych źródeł. Podobnie jak w przypadku środków ochrony roślin nabywca nawozów ma możliwość upewnienia się, za pośrednictwem Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa, że dany produkt jest bezpieczny.”
- Małgorzata Ramatowska
