Osiem projektów systemowych rozwiązań dla rolnictwa

Minister Annie Gembickiej podczas konferencji prasowej towarzyszył poseł Jarosław Sachajko.

– Wspólnie pracowaliśmy nad tymi projektami. Uważam, że rolnictwu potrzebne jest takie ponadpartyjne porozumienie. Nasza współpraca jest dowodem na to, że potrafimy wypracowywać w ten sposób dobre rozwiązania ponad partyjnymi podziałami – podkreśliła szefowa resortu rolnictwa.

Samowystarczalność żywieniowa i opłacalność produkcji rolniczej

Minister zaznaczyła, że obecnie jako Polska przodujemy w Unii Europejskiej, jeśli chodzi o samowystarczalność. Nie da się jednak tego utrzymać bez zwiększenia opłacalności w polskim rolnictwie.

– Dla mnie to jest oczywiste: produkcja rolna po prostu ma się opłacać, jeśli rolnicy mają ją kontynuować. A tego przecież chcemy. Chcemy, żeby Polska była bezpieczna żywnościowo – powiedziała Anna Gembicka i dodała, że w tym celu należy wzmocnić polskie rolnictwo, szczególnie w obliczu konkurencji z Ukrainą.

Minister przypomniała, że w ostatnich miesiącach rząd uruchomił wiele programów i rozwiązań doraźnych, takich jak dopłaty.

– Zdajemy sobie sprawę, że musimy wprowadzić rozwiązania systemowe, bo dopłaty takimi nie są – zaznaczyła szefowa resortu rolnictwa.

Zaprezentowane propozycje systemowych rozwiązań

Podczas konferencji prasowej minister Anna Gembicka i poseł Jarosław Sachajko zaprezentowali następujące propozycje systemowych rozwiązań:

1. Ustawa o sprzedaży detalicznej produktów lokalnych – „Lokalna półka”.
2. Ustawa o zmianie ustawy o paszach.
3. Zmiana Ustawy o Funduszu Ochrony Rolnictwa.
4. Ustawa o zmianie ustawy o związkach zawodowych rolników indywidualnych oraz zmianie ustawy o społeczno-zawodowych organizacjach rolników.
5. Ustawa o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi.
6. Ustawa o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii – opłacalność uprawy konopi włóknistych.
7. Ustawa o rekompensatach za szkody wyrządzone przez ptaki.
8. Projekt ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników.

Projekt „Lokalna półka”

– Chcemy zapewnić konsumentom łatwy dostęp do polskich, lokalnych produktów. Dlatego proponujemy wprowadzenie „Lokalnej półki” w sklepach. To maksymalne skrócenie drogi transportowania produktów od pola do stołu. Dzięki temu pomijamy pośredników, a cały zysk trafi do polskiego rolnika – powiedziała minister Anna Gembicka

Najważniejsze rozwiązania zawarte w tym projekcie to:

• Zapewnienie konsumentom dostępu do lokalnych, polskich produktów.
• Skrócenie łańcucha dostaw żywności. Przyczyni się do większej odporności dostaw na kryzysy oraz zapewni bezpieczeństwo żywnościowe na poziomie lokalnym.
• Zapewnienie w jednostkach handlu detalicznego sprzedaży produktów lokalnych takich jak: owoce i warzywa, mięso i produkty mięsne, mleko i produkty mleczne oraz pieczywo, nie mniej niż 2/3 danej kategorii produktu rolno-spożywczego w danym roku:

• w pierwszej kolejności w ramach powiatu i powiatów przyległych;
• w drugiej kolejności w ramach województwa i województw do niego przyległych;
• w trzeciej kolejności w ramach województw przyległych do województw przyległych.

• Zobowiązanie sprzedawców żywności do prowadzenia w jednostce handlu detalicznego lub hurtowego o powierzchni sprzedaży powyżej 250 m² kampanii edukacyjno-informacyjnych w zakresie produktów lokalnych co najmniej raz w roku;
• Umieszczanie na produktach lokalnych grafiki przedstawiającej flagę Rzeczpospolitej Polskiej.

Ustawa o paszach

Projekt ustawy o zmianie ustawy o paszach ma na celu zagwarantowanie rolnikom rynku zbytu dla polskiego białka do produkcji pasz oraz sukcesywne zwiększanie suwerenności białkowej kraju.

– W myśl tej ustawy firmy paszowe będą musiały kupować polskie białko. Wprowadzanie tego rozwiązania będzie stopniowe, rozłożone na kilka lat, aby z jednej strony rolnicy przekonywali się do tego, że opłaca się produkować polskie białko, a z drugiej strony – żeby firmy paszowe pobudowały łańcuchy produkcyjne, w których białko będą kupować od polskich rolników – poinformował poseł Jarosław Sachajko.

Dzięki tej ustawie polscy rolnicy będą mieli pewność, że firmy paszowe kupią od nich białko.

– Nie powtórzy się sytuacja sprzed kilku lat: kiedy rząd wprowadził dopłaty do roślin białkowych, rolnicy zaczęli je produkować, a firmy paszowe nie chciały tego od nich kupić. Teraz będą miały obowiązek to zrobić – podkreślił poseł Sachajko.

Zmiana Ustawy o Funduszu Ochrony Rolnictwa

Zaproponowane zmiany to gwarancja rekompensat producentom rolnym będącym członkami spółdzielni za sprzedane produkty rolne spółdzielni w przypadku, gdy podmiot skupujący te produkty od spółdzielni stał się niewypłacalny.

– Proponowana zmiana w ustawie o Funduszu Ochrony Rolnictwa umożliwi wypłacanie rekompensat z tytułu braku zapłaty za produkty rolne podmiotom skupującym, które stały się niewypłacalne, producentom rolnym będącym członkami spółdzielni również w przypadku, gdy spółdzielnia jest wierzycielem tego podmiotu – poinformowała minister Gembicka.

Aktualne przepisy umożliwiają wypłatę rekompensat wyłącznie wtedy, gdy producent rolny jest indywidualnie wymieniony na liście wierzytelności. Planowana zmiana umożliwi włączenie rozszerzonej listy wierzycieli wraz ze spółdzielnią również jej członków, którym spółdzielnia nie uregulowała należności na dostarczone produkty rolne.

W 2023 r. Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa wypłacił rekompensaty z tytułu braku zapłaty za sprzedane produkty rolne podmiotom skupującym, które stały się niewypłacalne w 2022 r. w łącznej kwocie 17,06 mln zł. W 2024 r. producenci rolni mogą składać wnioski do KOWR o rekompensatę z tytułu braku zapłaty za sprzedane produkty rolne podmiotom skupującym, które stały się niewypłacalne w 2023 r.

Związki zawodowe i organizacje rolnicze – zgłaszanie kandydatów na radców rolnych

Proponowane zmiany zakładają:

• partycypację związków zawodowych rolników oraz związków branżowych rolników w wyborze radców rolnych w polskich placówkach dyplomatycznych za granicą;
• możliwość zgłaszania do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi swoich kandydatur.

Radcy rolni współpracują z przedstawicielami administracji kraju, w którym przebywają i reprezentują sprawy MRiRW za granicą, co ma wpływ na relacje międzynarodowe w obszarze rolnictwa i obszarów wiejskich. W przypadku wyboru przez MRiRW osoby spośród kandydatów zgłoszonych przez organizacje rolnicze, Szef Służby Zagranicznej powoła tę osobę na radcę rolnego w placówce dyplomatycznej.

Przeciwdziałanie nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej

Proponowane zmiany w ustawie o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi zakładają:

• zapewnienie rolnikom możliwości sprzedaży produktów za cenę nie niższą niż koszty produkcji;
• publikację przez Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej rocznych zestawień kosztów produkcji produktów rolnych z podziałem terytorialnym.

Ustawa o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii

Proponowane zmiany zakładają zwiększenie opłacalności przetwarzania konopi włóknistych w przemyśle.

W dawnej ustawie dozwolona była bardzo niska zawartość THC (substancji narkotycznej) w konopiach – równa 0,2 proc. W obowiązującej ustawie dozwolona zawartość THC została podwyższona do 0,3 proc. Ponadto wprowadzono w niej szereg ułatwień dla rolników przy produkcji konopi włóknistych – np. brak konieczności zwracania się do wójta o zgodę na produkcję, a zamiast tego obowiązek zgłoszenia do Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (KOWR), czy możliwość przetwarzania i sprzedaży konopi włóknistych przez rolników.

– W myśl proponowanych zmian w tej ustawie rolnik będzie mógł, bez występowania o zgodę, także wytwarzać i sprzedawać produkty z produkowanych przez siebie konopi włóknistych, jeśli w konopiach tych nie ma więcej niż 0,3 proc. THC – poinformował poseł Jarosław Sachajko.

Ustawa o rekompensatach za szkody wyrządzone przez ptaki

Projekt ustawy zakłada wypłatę rekompensat za szkody wyrządzone przez:

• łabędzie, gęsi lub żurawie – w uprawach na gruntach ornych;
• kormorana – na gruntach pod stawami rybnymi.

Zostaną określone ryczałtowe stawki rekompensat w przeliczeniu na hektar powierzchni objętej szkodą (w przypadku łabędzi, gęsi lub żurawi) lub z uwzględnieniem liczby par lęgowych w koloniach oraz liczebności populacji pozalęgowej (w przypadku kormoranów).

– Uważam, że takie rozwiązanie jest potrzebne, chroniące rolników. Będziemy chcieli, aby ten projekt wszedł jak najszybciej w życie, w celu objęcia rolników taką ochroną – powiedziała Anna Gembicka.

Ubezpieczenie społeczne rolników

Zaproponowane rozwiązania zakładają:

• dywersyfikację źródeł dochodu w rolnictwie dzięki możliwości: łączenia pracy w rolnictwie z pracą na etacie (do 3/4) i zwiększenia skali pozarolniczej działalności gospodarczej prowadzonej przez rolnika;
• wypłatę renty rolniczej w pełnej wysokości bez konieczności zaprzestawania działalności rolniczej prowadzonej wspólnie ze współmałżonkiem emerytem.

– Wprowadzenie tych rozwiązań wpłynie znacząco na wsparcie dochodów gospodarstw rolnych, a tym samym przyczyni się do wyrównania szans rozwojowych, ekonomicznych i społecznych – podkreślił poseł Jarosław Sachajko.

Spotkanie z organizacjami rolniczymi i branżowymi

Minister poinformowała o zaplanowanym na poniedziałek organizacjami rolniczymi i branżowymi, na którym będą omawiane zaprezentowane dziś projekty. Powstały one właśnie jako wynik wielu rozmów z rolnikami – zarówno protestującymi, jak i podczas konsultacji i rozmów z organizacjami rolniczymi i branżowymi.

– Teraz chcemy te zaproponowane projekty raz jeszcze przedyskutować z przedstawicielami rolników, żeby móc je jak najszybciej złożyć. Uważam, że jest to potrzebne rozwiązanie, chroniące rolników – powiedziała minister Anna Gembicka.

– Mam nadzieję, że to będzie początek dyskusji nad tym, jakie jeszcze rozwiązania należy wprowadzić – dodała minister.