O sprawach europejskiego rolnictwa na posiedzeniu AGRIFISH

Najważniejszymi tematami posiedzenia w części poświęconej rolnictwu były: rozporządzenie o zrównoważonym stosowaniu środków ochrony roślin, wdrażanie nowej WPR oraz sytuacja na rynkach rolnych. W części poświęconej rybołówstwu ministrowie zatwierdzili konkluzje w sprawie nowych wytycznych strategicznych UE dotyczących akwakultury.

Priorytety prezydencji

Zostały zaprezentowane następujące priorytety prezydencji czeskiej, które będą realizowane w sektorach rolnictwa, leśnictwa i rybołówstwa:

• W zakresie spraw dotyczących rolnictwa prezydencja zajmie się m.in.: zapewnieniem bezpieczeństwa żywnościowego z punktu widzenia dostępności, cen i jakości żywności, projektem rozporządzenia w sprawie zrównoważonego zużycia pestycydów, propozycją legislacyjną w sprawie oznaczeń geograficznych oraz rolnymi aspektami handlowymi.
• W zakresie spraw dotyczących leśnictwa prezydencja planuje m.in.: zająć się aktualnymi wyzwaniami dla leśnictwa, skoncentrować się na zapobieganiu wylesianiu i promocji zalesiania oraz na wdrażaniu nowej Strategii Leśnej UE do 2030 r.
• W zakresie rybołówstwa priorytetami będą m.in.: przyjęcie konkluzji w sprawie akwakultury oraz negocjacje w sprawie uprawnień do połowów na rok 2023 dla Morza Śródziemnego, Morza Czarnego, Morza Bałtyckiego, Morza Północnego i Atlantyku.

Zrównoważone stosowanie środków ochrony roślin

Podczas dyskusji nad wnioskiem legislacyjnym KE ws. zrównoważonego stosowania środków ochrony roślin większość delegacji wyraziła następujące zastrzeżenia:

• dotyczące zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego oraz konkurencyjności unijnego rolnictwa;
• konieczność odniesienia się do rzeczywistej intensywności zużycia środków ochrony roślin na hektar przy obliczaniu potencjalnych poziomów redukcji;
• wątpliwości co do zgodności z zasadą subsydiarności.

Polska przekazała następujące informacje:

• Wiceminister Bartosik podkreślił, że Polska poważnie traktuje postulaty dotyczące ograniczania ryzyka związanego ze stosowaniem środków ochrony roślin oraz uniezależniania rolnictwa od chemicznych metod ochrony roślin.
• Zdaniem Polski przedstawiony przez Komisję projekt jest dalece rozczarowujący i w obecnym kształcie nie może zyskać poparcia.
• Wiceminister Bartosik zwrócił również uwagę na to, że KE w niewielkim stopniu uwzględniła uwagi zgłaszane przez większość państw członkowskich w odniesieniu do przeniesienia ambitnych celów redukcyjnych KE na poszczególne państwa.

– Proponowane w projekcie rozwiązania mogą mieć negatywny wpływ na bezpieczeństwo żywnościowe i konkurencyjność unijnego rolnictwa, a także prowadzić do zwiększenia uzależnienia unijnego systemu żywnościowego od importu żywności. Powyższe zagrożenia są szczególnie aktualne w kontekście zdarzeń zakłócających łańcuchy dostaw, jak pandemia COVID-19 i wojna w Ukrainie – stwierdził wiceminister Bartosik.

Wdrażanie nowej WPR – zatwierdzanie planów strategicznych

Komisja Europejska przekazała następujące informacje:

• W sprawie wdrażania nowej WPR – zatwierdzania planów strategicznych – KE zapewniła, że jej służby wykonują duży wysiłek, aby wszystkie plany strategiczne zostały zatwierdzone do końca bieżącego roku.
• Dotychczas 5 państw członkowskich (Polska, Portugalia, Dania, Francja i Hiszpania) zakończyło uzgodnienia z KE w zakresie swoich planów.
• KE wskazała, że pomimo kryzysu, oprócz bezpieczeństwa żywnościowego należy także zapewnić wkład w realizację celów Zielonego Ładu, w tym osiągnięcia neutralności klimatycznej i redukcji emisji gazów cieplarnianych.

Podczas dyskusji ministrowie podkreślali:

• Prace nad przygotowaniem do realizacji planów strategicznych przebiegają równolegle do prac nad samymi planami.
• Większość prawodawstwa krajowego znajduje się w fazie projektów, w trakcie procedury legislacyjnej, ponadto trwają prace nad dostosowaniem systemów IT agencji płatniczych.
• Prowadzone są także konsultacje oraz kampanie informacyjne dla interesariuszy.
• Wskazano na potrzebę pilnego zatwierdzenia planów, aby umożliwić rolnikom podejmowanie decyzji produkcyjnych w okresie jesiennym.
• Państwa członkowskie podkreśliły, że decyzja KE w zakresie derogacji dotyczącej norm GAEC 7 i GAEC 8 powinna koniecznie być podjęta jak najszybciej.

Polska przekazała następujące informacje:

• Wiceminister Bartosik podkreślił, że celem Polski jest jak najszybsze uzyskanie zatwierdzenia planu strategicznego.
• Od przekazania przez Komisję w końcu marca br. szczegółowych uwag do złożonego przez Polskę projektu prowadzono intensywne prace nad uwzględnieniem uwag Komisji w ostatecznej wersji planu.

– Ważne jest, aby w procedurze formalnego zatwierdzania planu uwzględnić wszelkie ustalenia poczynione w negocjacjach roboczych. Liczymy, że uda się osiągnąć nasz cel, tak aby móc jak najszybciej przygotować rolników i administrację do wdrożenia planu – stwierdził wiceminister Bartosik.

Sytuacja na rynkach rolnych

Komisja Europejska przekazała następujące informacje:

• W ramach punktu o sytuacji rynkowej, w szczególności po inwazji na Ukrainę, Komisja omówiła aktualną sytuację na rynkach rolnych.
• KE poinformowała, że wg aktualnych prognoz krótkoterminowych zbiory zbóż w UE wyniosą 286,4 mln ton, tj. o 7 mln mniej niż przed rokiem.
• Korekta w dół wynika z wpływu suszy, jednak nadal jest to ilość zbóż na poziomie średniej z 5 lat.
• UE będzie w stanie zwiększyć eksport i przyczynić się do częściowego pokrycia światowego deficytu zbóż.
• Wyzwaniem pozostaje zwiększenie transportu zbóż z Ukrainy – nadal istnieją problemy administracyjne i zatory na granicach.
• KE zaznaczyła, że dane cenowe nie pokazują negatywnego wpływu zwiększonego importu kukurydzy z UA do Polski, Rumunii i Węgier. Ceny w tych krajach notują podobne trendy jak w pozostałych państwach członkowskich. KE na bieżąco monitoruje jednak sytuację.
• Za czynniki negatywnie rzutujące na stabilność rynków rolnych KE uznała także wysoką inflację oraz niepewność co do dostępności gazu w okresie zimowym.
• Nadal negatywny wpływ na marże rolników mają wysokie koszty produkcji, w tym ceny nawozów.

Podczas dyskusji ministrowie przekazali następujące informacje:

• Część delegacji informowała o wpływie suszy na mniejsze niż przewidywano wcześniej zbiory zbóż.
• Powtórzono informacje o utrzymujących się wysokich kosztach, które skutkują niską opłacalnością produkcji, szczególnie w sektorze zwierzęcym.
• Z tego względu ten właśnie sektor był głównym celem wsparcia w ramach pakietu pomocy przyjętego przez KE, w szczególności w ramach pomocy nadzwyczajnej z art. 219 rozporządzenia 1308/2013. Państwa członkowskie. wspierały też m.in. sektor owoców i warzyw.
• Ministrowie podkreślili znaczenie zwiększenia wywozu zbóż z Ukrainy, dostrzegając rolę korytarzy solidarnościowych.

Polska przekazała następujące informacje:

• Wiceminister Bartosik stwierdził, że w sezonie 2021–2022 wpływ wojny w Ukrainie na polski rynek zbóż przejawiał się we wzroście cen i pewnych zakłóceniach w handlu zagranicznym.
• W sezonie 2022–2023 wpływ wojny na polski rynek zbóż może być większy.
• Polska odnotowuje znacząco zwiększony przywóz zbóż, głównie kukurydzy z Ukrainy. Powoduje to coraz większy niepokój wśród rolników, w opinii których destabilizuje to krajowy rynek zbóż.
• Obawy te są potęgowane liberalizacją importu produktów rolnych do Unii Europejskiej oraz perspektywą wysokich kosztów produkcji także w kolejnym roku gospodarczym.
• Istnieje też obawa o dostępność wystarczającej powierzchni magazynowej dla przechowywania krajowego ziarna z tegorocznych zbiorów.

– Dlatego niezbędne są działania, także ze strony Unii Europejskiej, aby wywożone z Ukrainy zboże trafiało do krajów z deficytem zbóż, a nie pozostawało w krajach graniczących z Ukrainą, stanowiąc konkurencję dla unijnego ziarna – podkreślił wiceminister Bartosik.

• W kwestii globalnego bezpieczeństwa żywnościowego Polska podjęła szereg działań, dotyczących zapewnienia płynnej obsługi przewozów towarów rolno-spożywczych przez granicę polsko-ukraińską oraz uproszczenia procedur kontrolnych. Służy temu między innymi powołanie Międzyresortowego Zespołu ds. Transportu Produktów Rolnych i Spożywczych z Ukrainy.
• Tym niemniej konieczne jest wsparcie Komisji Europejskiej na rzecz zwiększenia możliwości przewozu produktów rolnych z Ukrainy przez Polskę. Pismo w tej sprawie zostało skierowane na początku lipca do trzech komisarzy Unii Europejskiej.

Wiceminister Bartosik poinformował również, że Polska wdrożyła m.in. nadzwyczajną pomoc dostosowawczą dla producentów jabłek deserowych i producentów świń, na mocy rozporządzenia o wspólnej organizacji rynków.