W dniach 16-17.12. odbyła się konferencja Komisji Europejskiej z cyklu The 2020 EU Agricultural Outlook. W tym roku konferencja była poświęcona zmianom jakie będą zachodziły w Unii Europejskiej w sektorze rolno-spożywczym związku z odbudową gospodarki po kryzysie epidemicznym oraz wdrażaniem zielonego ładu. Hasło przewodnie konferencji brzmiało „Next Generation EU Agriculture” - from the Covid crisis to green recovery. Można to przetłumaczyć jako „Rolnictwo Nowej Generacji” – od kryzysu Covidowego do zielonej odbudowy. Konferencja była dwudniowa i dotykała szeregu aspektów bieżącej sytuacji rolnictwa i jego przyszłości, również w kontekście nowej Wspólnej Polityki Rolnej i mechanizmów wsparcia dla rolników. W kolejnych artykułach z konferencji będziemy omawiali poszczególne zagadnienia i informacje prezentowane podczas konferencji. W tym artykule chcemy zatrzymać się na tym co powiedziała Ursula van der Leyen, Przewodnicząca Komisji Europejskiej. Pani Przewodnicząca otworzyła to wydarzenie i było to ważne i mocne wystąpienie. Wskazała ona na podjęcie przez Unię Europejską ambitnych celów klimatycznych i środowiskowych jako głównych czynników determinujących rozwój gospodarki unijnej oraz życia społecznego. Realizacja tych celów jest niezbędna ażeby zatrzymać katastrofalne zmiany klimatyczne i degradację środowiska naturalnego. Unia Europejska zadeklarowała osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 roku. Przewodnicząca wskazała, że wszyscy Europejczycy, solidarnie muszą wziąć odpowiedzialność za realizację tych celów, w innym przypadku grozi nam katastrofa klimatyczna, której skutki trudno nawet dzisiaj przewidzieć. Pani van der Leyen nawiązała do rolnictwa, które odpowiada za 10% emisji gazów cieplarnianych oraz znaczną degradację środowiska naturalnego i zmniejszenie bioróżnorodności. Przedstawiła ona kluczowe założenia wynikające z dwóch nowych strategii UE – „Bioróżnorodności” oraz „Od pola do stoła”, które muszą być zrealizowane do 2030 roku a ich realizacja i finansowanie musi leżec u podstaw nowej Wspólnej Polityki Rolnej. Przypomnijmy, że te strategie zakładają między innymi:
- objęcie 30% powierzchni ziemi i mórz większą ochroną zasobów naturalnych,
- odnowę zdegradowanych ekosystemów lądowych i wodnych w całej Europie poprzez: rozwój rolnictwa ekologicznego i bioróżnorodności terenów rolniczych, zatrzymanie i odwrócenie tendencji spadkowej populacji owadów zapylających, zniesienie regulacji rzek na łącznym odcinku 25 000 km, zredukowaniu wykorzystania pestycydów o 50% do roku 2030, posadzeniu 3 mld drzew do roku 2030,
- przeznaczanie 20 mld rocznie na zwiększanie bioróżnorodności z różnych źródeł unijnych, krajowych i prywatnych,
- postawienie Unii Europejskiej w roli światowego lidera w zakresie poprawy bioróżnorodności w skali globalnej.
- zapewnienie zdrowszej, zrównoważonej i dostępnej cenowo żywności,
- ograniczenie wpływu rolnictwa na zmiany klimatu,
- ochrona środowiska i bioróżnorodności,
- sprawiedliwy podział dochodów w łańcuchu spożywczym,
- rozwój rolnictwa ekologicznego.
- ograniczenie wykorzystanie pestycydów w rolnictwie: tych chemicznych o 50% do roku 2030 i tych najbardziej ryzykownych i szkodliwych o 50% do roku 2030 r.,
- ograniczenie straty składników pokarmowych o 50% i nawożenia o 20% do 2030 r.,
- ograniczenie o 50% sprzedaż antybiotyków stosowanych w chowie i hodowli zwierząt i ryb,
- rozwój rolnictwa ekologicznego do minimum 25% użytków rolnych w roku 2030,
- wdrożenie znakowania żywności w taki sposób, aby konsument mógł dokonywać racjonalnych wyborów produktów zdrowych i zrównoważonych,
- ograniczenie o 50% skali marnowania żywności na poziomie handlu detalicznego i konsumentów,
- przeznaczenie 10 mld euro na badania i rozwój, wsparte doradztwem rolniczym i budowaniem sieci partnerskich,
- promowanie transformacji w skali globalnej, m.in. poprzez współpracę z krajami trzecimi oraz wdrożenie jednakowych zasad znakowania żywności.
Pani Przewodnicząca mocno podkreśliła, że Komisja Europejska będzie wspierała rolników w realizacji tych założeń, poprzez dostęp do informacji, badania naukowe oraz wdrażanie innowacji i oczywiście środki finansowe w ramach I i II filaru WPR. Podkreśliła jednak, że szczególne wsparcie otrzymają ci rolnicy, którzy podejmą się ambitnych celów i będą robili więcej dla ochrony środowiska i klimatu aniżeli wynika to z ogólnych zasad obowiązujących już dzisiaj w ramach wzajemnej zgodności.
Co ważne Pani Ursula van der Leyen wskazała, że cały przemysł spożywczy oraz konsumenci będą musieli również, solidarnie włączyć się w realizację tych celów. Zostanie stworzony system znakowania żywności, który pozwoli konsumentowi wybierać te produkty, które jak najmniej szkodzą środowisku czy klimatowi oraz surowce do ich wytworzenia pochodzą z hodowli dobrostanowych.
Co to oznacza dla polskich rolników? Diabeł tkwi w szczegółach. Do końca roku ma być znany projekt polskiego planu strategicznego, który zastąpi PROW, i który ambitne cele środowiskowe i klimatyczne na przełożyć na konkretne działania i wsparcie dla rolników.
Ponieważ to co się dzieje obecnie w Europie i Polsce w zakresie planowanie przyszłej Nowej Wspólnej Polityki Rolnej będzie miało kluczowe znaczenie dla rozwoju gospodarstw rolnych postanowiliśmy o uruchomieniu nowej zakładki na naszej stronie internetowej „Nowa Wspólna Polityka Rolna” Będziemy tam umieszczali wszelkie informacje oraz nasze analizy szans i zagrożeń wynikających z nowych zasad, tak aby nasi rolnicy mieli dostęp do wiedzy oraz informacji planując działania w gospodarstwach rolnych. Mamy na przygotowanie się do tych zmian dwa lata, tyle bowiem będzie trwał okres przejściowy, w którym obowiązywać będą dotychczasowe reguły gry.
Z autorem można skontaktować się poprzez adres email: a.przepiora@wir.org.pl
