materiały zebrał i opracował T Szymańczak PZPRZ
I .SYTUACJA NA RYNKU KRAJOWYM
Na rynku w dalszym ciągu notuje się brak płynności w handlu zbożem. Na tym etapie sezonu nikt nie chce robić dużych zapasów surowca. Tak więc przetwórcy kupują ziarno na bieżąco, ale w małych ilościach, głównie na pokrycie potrzeb na kolejnych kilkanaście dni. Ponadto, prognozy bardzo dobrych zbiorów w Europie i związane z tym spadki cen ziarna na giełdach europejskich wywierają presję na ceny ziarna ze starych zbiorów.
Rynkowa podaż ziarna też nie jest duża. Większość mniejszych gospodarstw nie dysponuje już zapasami ziarna, ale niektóre większe gospodarstwa i podmioty handlowe ciągle mają zboże na stanach magazynowych.
W połowie minionego tygodnia, ceny płacone przez przetwórców za ziarno z dostawą do wytwórni/elewatorów kształtowały się następująco:
- pszenica konsumpcyjna – 750 - 780 PLN/t (w zależności od jakości ziarna);
- pszenica paszowa – 730 - 760 PLN/t;
- żyto konsumpcyjne - 600 - 630 PLN/t;
- żyto paszowe – 590 - 620 PLN/t;
- jęczmień paszowy – 680 -720 PLN/t;
- pszenżyto – 670 -720 PLN/t;
- kukurydza – 720 -750 PLN/t.
Wiele wskazuje na to, iż przynajmniej w pierwszych tygodniach kolejnego sezonu 2014/15 ceny ziarna będą kształtować się na niskich poziomach. Jest wysoce prawdopodobne, iż dzięki sprzyjającym warunkom pogodowym i dobrej kondycji zasiewów, tegoroczne zbiory zbóż w kraju mogą być rekordowo wysokie i przekroczyć 30 mln ton. Słabnące euro, prognozy bardzo wysokich zbiorów
nie tylko w Polsce, ale i w krajach ościennych powodują, iż zarówno przetwórcy jak i firmy handlowe obniżają ceny oferowane za ziarno z tegorocznych zbiorów.
W połowie minionego tygodnia, ceny oferowane przez przetwórców za ziarno z nowych zbiorów
z dostawą kształtowały się następująco:
- pszenica konsumpcyjna (12,5% białka) – 730 -740 PLN/t,
- pszenica paszowa – 650 - 720 PLN/t,
- żyto konsumpcyjne – 500 - 540 PLN/t,
- żyto paszowe – 480 - 520 PLN/t,
- pszenżyto – 590 - 620 PLN/t,
- jęczmień paszowy – 590 - 620 PLN/t.
Z kolei, ceny oferowane przez eksporterów za ziarno z nowych zbiorów z dostawą do portów
w sierpniu/wrześniu kształtowały się następująco:
- pszenica konsumpcyjna (12,5% białka) – 740-745 PLN/t,
- żyto konsumpcyjne – 560 PLN/t,
- żyto paszowe – 550 PLN/t,
- pszenżyto – 590 PLN/t,
- jęczmień paszowy – 590 PLN/t.
Eksporterzy kupują też ziarno z możliwością składowania i późniejszą dostawą do portów z dostawą do magazynów zlokalizowanych w głębi kraju, stosując odpowiednie korekty od powyższych poziomów cenowych.
II. CENY NA GIEŁDACH CBOT i MATIF
Na przestrzeni minionego tygodnia, ceny pszenicy na giełdzie w Chicago w dalszym ciągu zniżkowały, na co wpłynęły utrzymujące się prognozy wysokich zbiorów w skali świata oraz obawy
o konkurencyjność amerykańskiej pszenicy w eksporcie w świetle zapowiadanej obfitej produkcji tego zboża w Europie i krajach WNP. Według zaktualizowanych prognoz USDA, światowe zbiory pszenicy w nadchodzącym sezonie 2014/15 wyniosą około 702 mln ton i będą o 12,4 mln ton mniejsze od wielkości produkcji tego zboża w bieżącym sezonie. Należy jednak zaznaczyć, iż w porównaniu do majowej prognozy, USDA zwiększył wielkość globalnej produkcji pszenicy o 5 mln ton. USDA dokonał bowiem zwiększenia zbiorów pszenicy w UE-28 (o 1,4 mln ton do 146,3 mln ton), Indiach
(o 1,9 mln ton do 95,9 mln ton), Chinach (o 1 mln ton do 124 mln ton) oraz Rosji (o 1 mln ton do
53 mln ton). Wyższe zbiory w tych krajach zrekompensują spodziewany spadek produkcji pszenicy
w USA do 52,9 mln ton (o 0,6 mln ton mniej od majowej prognozy oraz o 5,1 mln ton mniej od wielkości zbiorów w 2013 roku). W piątek 13/06, na giełdzie w Chicago cena pszenicy SRW
w kontrakcie lipcowym 2014 spadła o 5,2% w stosunku do ceny sprzed tygodnia do 215,32 USD/t,
a w kontrakcie wrześniowym 2014 o 5,4% i wyniosła 219,14 USD/t.
Z kolei, na giełdzie w Kansas City, cena pszenicy HRW w kontrakcie lipcowym 2014 spadła o 3,0% do 262,06 USD/t, a w kontrakcie wrześniowym 2014 o 3,4% i wyniosła 262,86 USD/t.
W analizowanym tygodniu, ceny pszenicy na MATIFie także osłabły. Utrzymująca się dobra kondycja upraw i rosnące prognozy zbiorów pszenicy w UE-28, a także nieuchronnie zbliżające się zbiory wywierają dalszą presję na ceny pszenicy na giełdzie w Paryżu. W bieżącym tygodniu, prognozy zbiorów pszenicy w UE-28 zwiększył USDA, a także MDA CropCast, która obecnie przewiduje je na poziomie o 2,9 mln ton wyższym od poprzedniej prognozy. Z kolei, w porównaniu do ocen z maja br., niemieckie Stowarzyszenie Spółdzielców Rolnych zwiększyło prognozy zbiorów pszenicy
w Niemczech o 0,6 mln ton do 25,5 mln ton. Taki poziom zbiorów były o 1,9% większy
od wielkości zbiorów osiągniętych w 2013 roku. W piątek 13/06, cena pszenicy w kontrakcie najbliższym (listopad 2014) na MATIFie wyniosła 187,25 EUR/t i była o 3,0% niższa w stosunku
do ceny sprzed tygodnia, a w kontrakcie styczniowym 2015 spadła o 2,8% i wyniosła 188,00 EUR/t.
W analizowanym tygodniu, notowania cen soi na giełdzie w Chicago zniżkowały trzeci tydzień
z rzędu. Pomimo mocno uszczuplonej podaży soi ze starych zbiorów na rynku amerykańskim, inwestorzy zaczynają coraz częściej zwracać uwagę na spodziewane rekordowo wysokie zbiory soi
w USA w bieżącym roku. Wskazywany przez USDA “ciężki” bilans soi kolejnym sezonie 2014/15 wywarł presję na jej cenach na giełdzie w Chicago. W piątek 13/06, cena soi na giełdzie w Chicago
w kontrakcie najbliższym (lipiec 2014) wyniosła 523,82 USD/t i była o 2,2% niższa niż przedtygodniem. Z kolei, cena soi z terminem realizacji w sierpniu 2014 roku spadła o 2,3% do poziomu 503,17 USD/t.
Na przestrzeni analizowanego tygodnia, cena rzepaku na MATIFie wzrosły. Pomimo spodziewanych rekordowo wysokich zbiorów rzepaku w UE-28 na poziomie około 22 mln ton, notowany
w ostatnich dniach wzrost cen ropy naftowej w związku z rosnącym napięciem politycznym w Iraku wsparł ceny rzepaku na giełdzie paryskiej. W piątek 13/06 cena rzepaku w kontrakcie najbliższym (sierpień 2014) wyniosła 351,25 EUR/t i była o 2,0% niższa niż przed tygodniem, podczas gdy cena rzepaku w kontrakcie listopadowym 2014 wyniosła 355,00 EUR/t i była o 2,2% niższa w stosunku
do ceny sprzed tygodnia.
Analiza opracowana przez Sparks Polska, Izbę Zbożowo-Paszową
Ceny zbóż na giełdach światowych 16.06.2014 r.
Inwestorzy finansowi sprzedają kontrakty zbożowe w Chicago
W piątek na zamknięciu przeważały niewielkie wzrosty na giełdowym rynku zbóż, głównie za sprawą realizacji zysków z krótkich pozycji przez część inwestorów. Jednak w skali całego tygodnia spadały wyceny giełdowych kontraktów zbożowych.
Tydzień minął pod znakiem publikacji bardzo dobrych amerykańskich prognoz USDA dla światowego rynku zbóż i oleistych (11-06). Giełda w Chicago, gdzie przeceny były większe ciągnęła w dół kontrakty na Matif. Liderem spadków była pszenica notowana na CBoT, seria najbliższa potaniała
w tygodniu ponad 5%, podczas gdy na Matif analogiczny kontrakt stracił 3%. Presja na spadki cen pszenicy jest większa niż w przypadku kukurydzy z uwagi na zbliżające się zbiory pszenicy i odległy termin, gdy mówimy o kukurydzy. Odległy termin niesie ze sobą znaczne ryzyko pogodowe
i możliwość pogarszania się prognoz.
Kukurydza w Chicago potaniała w minionym tygodniu blisko 3%, a analogiczny kontrakt w Paryżu stracił w tym czasie nieco ponad 1%. Trwające od ponad miesiąca przeceny zbóż w Chicago w dużej części wynikają ze sprzedaży kontraktów przez fundusze hedgingowe. Inwestorzy ci grali na zwyżki cen zbóż w okresie od lutego do 8 maja, a w ostatnich tygodniach odsprzedają kontrakty, zamykając długie pozycje.
Potwierdza to piątkowy tygodniowy raport CFTC na temat zmian otwartych pozycji na 10-06.2014.
Raport pokazuje, że nadal fundusze spekulacyjne sprzedawały (netto) kontrakty futures na pszenicę, kukurydzę i soję na CBoT. Co ciekawe w przypadku pszenicy doszło do odwrócenia pozycji
Kukurydza w Chicago potaniała w minionym tygodniu blisko 3%, a analogiczny kontrakt w Paryżu stracił w tym czasie nieco ponad 1%. Trwające od ponad miesiąca przeceny zbóż w Chicago w dużej części wynikają ze sprzedaży kontraktów przez fundusze hedgingowe. Inwestorzy ci grali na zwyżki cen zbóż w okresie od lutego do 8 maja, a w ostatnich tygodniach odsprzedają kontrakty, zamykając długie pozycje.
Potwierdza to piątkowy tygodniowy raport CFTC na temat zmian otwartych pozycji na 10-06.2014.
Raport pokazuje, że nadal fundusze spekulacyjne sprzedawały (netto) kontrakty futures na pszenicę, kukurydzę i soję na CBoT. Co ciekawe w przypadku pszenicy doszło do odwrócenia pozycji
z długiej (gra na wzrosty) na krótką (gra na spadki). W przypadku kukurydzy i soi grupa ta posiada nadal (mimo odsprzedaży znacznej ilości kontraktów) niebezpiecznie długą pozycję netto. Niebezpiecznie długą, ponieważ przy bardzo dobrych danych fundamentalnych spekulanci będą nadal odsprzedawać kontrakty (zamykać długie pozycje) a następnie mogą kontynuować sprzedaż, aby grać tym razem na spadki (tak jak na pszenicy).
Zmiany tygodniowe w otwartych pozycja na CBoT (dotyczy inwestorów spekulacyjnych):
Pszenica: -28 172 kontrakty; pozycja krótka netto: 27 135 kontraktów;
Kukurydza: -27 724 kontrakty; pozycja długa netto: 146 436 kontraktów;
Soja: -24 007 kontraktów; pozycja długa netto: 80 143 kontrakty. Jest to najmniejsza długa pozycja netto od tygodnia 30 lipca 2013
Zmiany notowań w minionym tygodniu (zamknięcie z piątku 6-06 do zamknięcia 13.06.2014:
Matif - pszenica (listopad 14): -3,0% (-5,75 euro/t); 187,25 eur/t;
Matif - kukurydza (sierpień 14): -1,1% (-2,0 euro/t); 176,5 eur/t;
CBoT – pszenica (lipiec 14): -5,2% (-11,8 usd/t); 215,4 usd/t;
CBoT – kukurydza (lipiec 14): -2,6% (-4,7 usd/t); 176,0 usd/t;
CBoT – soja (lipiec 14): -2,2% (-11,5 usd/t); 524,1 usd/t;
Matif – rzepak (sierpień 14): 2,0% (+7,0 euro/t); 351,25 eur/t;
Winnipeg – canola (lipiec 14): +0,1% (+0,5 cad/t); 463,5 cad/t.
Notowania z piątku 13-06-2014
Giełda MATIF w Paryżu:
Pszenica listopad 14 (nowe zbiory) – zamknęła piątek spadkiem o 0,5 euro (-0,3%) do 187,25 eur/t.
Zmiany tygodniowe w otwartych pozycja na CBoT (dotyczy inwestorów spekulacyjnych):
Pszenica: -28 172 kontrakty; pozycja krótka netto: 27 135 kontraktów;
Kukurydza: -27 724 kontrakty; pozycja długa netto: 146 436 kontraktów;
Soja: -24 007 kontraktów; pozycja długa netto: 80 143 kontrakty. Jest to najmniejsza długa pozycja netto od tygodnia 30 lipca 2013
Zmiany notowań w minionym tygodniu (zamknięcie z piątku 6-06 do zamknięcia 13.06.2014:
Matif - pszenica (listopad 14): -3,0% (-5,75 euro/t); 187,25 eur/t;
Matif - kukurydza (sierpień 14): -1,1% (-2,0 euro/t); 176,5 eur/t;
CBoT – pszenica (lipiec 14): -5,2% (-11,8 usd/t); 215,4 usd/t;
CBoT – kukurydza (lipiec 14): -2,6% (-4,7 usd/t); 176,0 usd/t;
CBoT – soja (lipiec 14): -2,2% (-11,5 usd/t); 524,1 usd/t;
Matif – rzepak (sierpień 14): 2,0% (+7,0 euro/t); 351,25 eur/t;
Winnipeg – canola (lipiec 14): +0,1% (+0,5 cad/t); 463,5 cad/t.
Notowania z piątku 13-06-2014
Giełda MATIF w Paryżu:
Pszenica listopad 14 (nowe zbiory) – zamknęła piątek spadkiem o 0,5 euro (-0,3%) do 187,25 eur/t.
W ciągu całego tygodnia pszenica potaniała 5,75 eur/t (-3,0%).
Max.:15 -go kwietnia seria najbliższa zamknęła się ceną 221,25 eur/t - najwyżej od stycznia 2013 roku a dla serii najbliższej najwyżej od maja 2013.
Min.: 29-go stycznia seria listopadowa ustanowiła 4-miesięczne minimum na poziomie 181,75 euro/t (cena zamknięcia). Ubiegłoroczne minima serii najbliższej przypadają na poziomie 182,0 euro/t
Min.: 29-go stycznia seria listopadowa ustanowiła 4-miesięczne minimum na poziomie 181,75 euro/t (cena zamknięcia). Ubiegłoroczne minima serii najbliższej przypadają na poziomie 182,0 euro/t
(14-go sierpnia).
Kukurydza sierpień 14 – seria ta zamknęła dzień wzrostem o 0,25 euro do 176,5 eur/t.
W ciągu tygodnia seria ta potaniała o 2,0 eur/t (-1,1%).
Kukurydza sierpień 14 – seria ta zamknęła dzień wzrostem o 0,25 euro do 176,5 eur/t.
W ciągu tygodnia seria ta potaniała o 2,0 eur/t (-1,1%).
Max.: 16-go kwietnia kukurydza (seria czerwcowa) zamknęła sesję ceną 189,5 eur/t – najwyżej od czerwca 2013 roku.
Min. Ubiegłoroczne minima serii najbliższej (z listopada) przypadają na poziomie ok. 160 eur/t.
Giełda CBoT w Chicago:
Pszenica lipiec 14 – zyskała na wartości w piątek 0,3 usd/t (+0,1%), kończąc dzień na poziomie
Min. Ubiegłoroczne minima serii najbliższej (z listopada) przypadają na poziomie ok. 160 eur/t.
Giełda CBoT w Chicago:
Pszenica lipiec 14 – zyskała na wartości w piątek 0,3 usd/t (+0,1%), kończąc dzień na poziomie
215,4 usd/t (5,86 usd/buszel). W skali tygodnia seria ta straciła 5,2% (-11,8 usd/t).
Max.: 6-go maja seria najbliższa osiągnęła swoje ponad 10 - miesięczne maksimum z ceną zamknięcia 269,0 usd/t (7,316 usd/buszel).
Min.: 29-go stycznia przypadło ponad 3,5 letnie minimum na poziomie 204,4 usd/t (5,56 usd/buszel). Seria najbliższa znajduje się o ok. 5,5% powyżej tego minimum.
Kukurydza lipiec 14 – podrożała w piątek o 0,7% (+1,2 usd/t) do 176,0 usd/t (4,47 usd/buszel).
Min.: 29-go stycznia przypadło ponad 3,5 letnie minimum na poziomie 204,4 usd/t (5,56 usd/buszel). Seria najbliższa znajduje się o ok. 5,5% powyżej tego minimum.
Kukurydza lipiec 14 – podrożała w piątek o 0,7% (+1,2 usd/t) do 176,0 usd/t (4,47 usd/buszel).
Od początku tygodnia seria ta straciła 2,6% (-4,7 usd/t).
Max.: 29-go kwietnia seria majowa ustanowiła swoje 8 miesięczne maksimum na poziomie
203,0 (5,156 usd/buszel).
Min.: 9-go stycznia seria ta była notowana na poziomie 165,4 usd/t (4,202 usd/buszel) - najniżej
Min.: 9-go stycznia seria ta była notowana na poziomie 165,4 usd/t (4,202 usd/buszel) - najniżej
w historii i jednocześnie na poziomie zamknięcia (dla serii najbliższej) zbliżonym do 3,5 letniego minimum z 18-go listopada 2013.
Seria najbliższa znajduje się o 6,4% powyżej tego minimum.
Raport przygotował Andrzej Bąk - WGT S.A.
Seria najbliższa znajduje się o 6,4% powyżej tego minimum.
Raport przygotował Andrzej Bąk - WGT S.A.
Notowania futures z godziny 15:30 w piątek 13.06.2013 r.
W piątek po południu drożeją kontrakty na zboża i oleiste po obu stronach Atlantyku.
Wzrosty zbóż na Matif są minimalne (serie najbliższe zyskują 0,25-0,75 eur/t). Nieco mocniej drożeje rzepak, seria sierpniowa notowana jest teraz o blisko 3 euro powyżej czwartkowego zamknięcia.
Na nieco ponad 0,5% plusach notowane są aktualnie lipcowe serie kukurydzy, pszenicy i soi na CBoT (początek sesji parkietowej).
Matif:
Pszenica listopad 14 – drożeje teraz 0,25 euro i kosztuje 188,0 euro/t;
Kukurydza sierpień 14 – drożeje 0,75 euro i wyceniana jest na 177,0 euro/t;
Rzepak sierpień 14 – drożeje 2,75 euro i kosztuje 351,25 euro/t;
Life (Londyn):
Pszenica paszowa listopad 14 – bez zmian i wyceniana jest na 138,0 gbp/t.
CBoT:
Pszenica lipiec 14 – drożeje teraz 0,55% i wyceniana jest na 216,25 usd/t;
Kukurydza lipiec 14 – drożeje 0,8% i kosztuje 176,1 usd/t;
Soja lipiec 14 – drożeje 0,6% i kosztuje 523,2 usd/t.
Canola lipiec 14 (Winnipeg) – drożeje 1,0% i wyceniana jest na 459,0 cad/t.
Andrzej Bąk – www.ewgt.com.pl
Matif:
Pszenica listopad 14 – drożeje teraz 0,25 euro i kosztuje 188,0 euro/t;
Kukurydza sierpień 14 – drożeje 0,75 euro i wyceniana jest na 177,0 euro/t;
Rzepak sierpień 14 – drożeje 2,75 euro i kosztuje 351,25 euro/t;
Life (Londyn):
Pszenica paszowa listopad 14 – bez zmian i wyceniana jest na 138,0 gbp/t.
CBoT:
Pszenica lipiec 14 – drożeje teraz 0,55% i wyceniana jest na 216,25 usd/t;
Kukurydza lipiec 14 – drożeje 0,8% i kosztuje 176,1 usd/t;
Soja lipiec 14 – drożeje 0,6% i kosztuje 523,2 usd/t.
Canola lipiec 14 (Winnipeg) – drożeje 1,0% i wyceniana jest na 459,0 cad/t.
Andrzej Bąk – www.ewgt.com.pl
III. SEGMENT MŁYNARSKI
(Dane za okres 02. – 08.06.2014 r.)
(Źródło: Komunikat Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi)
Notowania cen skupu pszenicy konsumpcyjnej w ww. tygodniu przedstawiały się
następująco (w makroregionach):
- Region Centralno – Wschodni - 7825,00 (tydzień temu 779,00 zł/t)
- Kujawsko – Mazurski - 775,00 (tydzień temu 789,00 zł/t)
- Południowy - 757,00 (tydzień temu 755,00 zł/t)
- Śląski - 772,00 (tydzień temu 785,00 zł/t)
- Zachodni - 787,00 (tydzień temu 824,00 zł/t)
Średnia cena 774,60 zł/t – dalszy spadek (tydzień temu 786,40 zł/t)
Uwaga:
Przedstawione ceny skupu są przeciętnymi cenami w transakcjach skupowych
w miejscach skupu/dostawy, występującymi w różnych miejscach i w różnych
wielkościach partii.
Ceny krańcowe często dotyczą incydentalnych transakcji, zaś ceny średnie obrazują
większy zakres transakcji skupowych.
Porównanie aktualnych cen wybranych towarów w przedsiębiorstwach z cenami
w analogicznym okresie roku 2012 i 2013.
[zł/tona]
|
|
POLSKA
|
|||||
|
TOWAR
|
Rodzaj TOWARU
|
2014-06-08
|
2013-06-09
|
2012-06-10
|
Zmiana ceny [%] w 2014r. w stos. do lat:
|
|
|
2013r.
|
2012r.
|
|||||
|
Pszenica
|
konsumpcyjna
|
775
|
933
|
946
|
-17,0
|
-18,1
|
|
paszowa
|
788
|
917
|
911
|
-14,1
|
-13,5
|
|
|
Żyto
|
konsumpcyjne
|
573
|
603
|
900
|
-4,8
|
-36,3
|
|
paszowe
|
599
|
641
|
815
|
-6,6
|
-26,5
|
|
|
Kukurydza
|
paszowa
|
714
|
856
|
890
|
-16,6
|
-19,7
|
(Rynek Zbóż Nr 23/2014 MRiRW)
IV. ŚREDNIE CENY DROBIU oraz ŻYWCA WIEPRZOWEGO
(Źródło: Biuletyn Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi – dane za okres 02.- 08.06.2014)
( w nawiasach - procentowa zmiana w ciągu tygodnia)
1. Średnie ceny skupu:
drobiu: a) brojler kurzy: 3,805 zł/kg (+ 3,2)
b) indyk 5,799 zł/kg (+0,4)
trzoda:
półtusze wieprzowe wg EUROP 6,633 zł/kg (- 0,77)
2. Średnie ceny zbytu:
drób świeży:
a) kurczak 6,509 zł/kg (+ 2,4)
b) indyk 8,537 zł/kg (- 3,4)
półtusze wieprzowe 7,320 zł/kg (- 0,1)
V. RYNEK ROŚLIN OLEISTYCH
(Źródło: Biuletyn Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi – dane za okres 02.- 08.06.2014)
(w nawiasach – procentowa zmiana w ciągu tygodnia)
- Cena zakupu (średnia krajowa)
- nasiona rzepaku 1.666,00 zł/t (- 4,7)
- Cena sprzedaży (średnia krajowa)
- olej rzepakowy rafinowany 3.248,00 zł/t (- 0,2)
- śruta rzepakowa 1.046,00 zł/t (- 6,4)
- makuch rzepakowy 1.176,00 zł/t (- 1,9)
VI. INFORMACJE OGÓLNE
1
1) UE: licencje w eksporcie i imporcie
W tym tygodniu KE wydała licencje eksportowe dla następujących ilości zbóż: 464 tys. ton, 6 tys. ton mąki w ekwiwalencie ziarna, 69 tys. ton jęczmienia, 24 tys. ton kukurydzy oraz 4 tys. ton żyta. Łącznie od początku bieżącego sezonu handlowego unijny wywóz zbóż (na podstawie wydanych licencji) osiągnął już 37,1 mln ton, tj. o 17,5% więcej niż w analogicznym okresie sezon wcześniej.
Eksport zbóż z UE* - (1 lipca'13 – 10 czerwca'14) w tys. ton
|
|
2012/13
|
2013/14
|
% zmiana
|
|
Pszenica miękka
|
18 356
|
27 193
|
48
|
|
Mąka pszenna (w ekwiw. ziarna)
|
1110
|
1 008
|
-9
|
|
Pszenica durum
|
1 135
|
833
|
-27
|
|
Pszenica razem
|
20 601
|
29 034
|
41
|
|
Jęczmień
|
4 752
|
5 381
|
13
|
|
Kukurydza
|
4 752
|
2 529
|
-47
|
|
Żyto
|
1 484
|
164
|
-89
|
|
Zboża razem
|
31 589
|
37 108
|
17,5
|
Źródło: KE * - na podstawie wydanych licencji eksportowych
W kończącym się tygodniu KE wydała zezwolenia w imporcie następujących ilości zbóż: 106 tys. ton pszenicy miękkiej, 1 tys. ton mąki w ekwiwalencie ziarna, 29 tys. ton durum oraz 209 tys. ton kukurydzy. Dotychczasowy import zbóż do Unii w sezonie 2013/14 osiągnął już 17,3 mln ton,
tj. o 12% więcej w porównaniu z analogicznym okresem sezon wcześniej.
Import zbóż z UE* - (1 lipca'13 – 10 czerwca'14) w tys. ton
|
|
2012/13
|
2013/14
|
% zmiana
|
|
Pszenica miękka
|
3 626
|
1 663
|
-54
|
|
Mąka pszenna (w ekwiw. ziarna)
|
39
|
30
|
-23
|
|
Pszenica durum
|
1 366
|
1 787
|
31
|
|
Pszenica razem
|
5 030
|
3 451
|
-31
|
|
Jęczmień
|
40
|
33
|
-18
|
|
Kukurydza
|
10 432
|
13 817
|
32
|
|
Zboża razem
|
15 502
|
17 301
|
12
|
(Żródło: KE)
(Źródło: FAMMU/FAPA na podstawie Reuters i innych źródeł)
2) Porównanie średnich cen ziarna w Polsce i UE: 26.05 – 01.06.2014 r.
(opracowano w MRiRW na podstawie danych Komisji Europejskiej)
Kurs EUR =4,1454
Pszenica konsumpcyjna Pszenica paszowa Jęczmień paszowy Kukurydza
PLN/t €/t PLN/t €/t PLN/t €/t PLN/t €/t
|
Finlandia
|
705
|
170
|
|
Słowacja
|
578
|
139
|
|
Finlandia
|
566
|
137
|
|
Bułgaria
|
643
|
155
|
|
Słowacja
|
712
|
172
|
|
Węgry
|
621
|
150
|
|
Węgry
|
589
|
142
|
|
Chorwacja
|
661
|
160
|
|
Bułgaria
|
719
|
173
|
|
Bułgaria
|
668
|
161
|
|
Rumunia
|
612
|
148
|
|
Grecja
|
663
|
160
|
|
Węgry
|
730
|
176
|
|
Rumunia
|
695
|
168
|
|
Estonia
|
619
|
149
|
|
Węgry
|
673
|
162
|
|
Estonia
|
746
|
180
|
|
Czechy
|
704
|
170
|
|
Dania
|
644
|
155
|
|
Rumunia
|
675
|
163
|
|
Niemcy
|
762
|
184
|
|
Francja
|
718
|
173
|
|
UK
|
654
|
158
|
|
Austria
|
688
|
166
|
|
Czechy
|
774
|
187
|
|
Dania
|
728
|
176
|
|
Szwecja
|
667
|
161
|
|
Słowacja
|
688
|
166
|
|
Rumunia
|
780
|
188
|
|
Litwa
|
738
|
178
|
|
Bułgaria
|
668
|
161
|
|
Francja
|
709
|
171
|
|
Francja
|
785
|
189
|
|
Niemcy
|
753
|
182
|
|
Francja
|
669
|
161
|
|
Polska
|
721
|
174
|
|
Polska
|
790
|
190
|
|
Estonia
|
770
|
186
|
|
Litwa
|
683
|
165
|
|
Holandia
|
750
|
181
|
|
Belgia
|
796
|
192
|
|
Belgia
|
788
|
190
|
|
Czechy
|
685
|
165
|
|
Słowenia
|
766
|
185
|
|
Chorwacja
|
803
|
194
|
|
Łotwa
|
789
|
190
|
|
Niemcy
|
693
|
167
|
|
Niemcy
|
783
|
189
|
|
Litwa
|
805
|
194
|
|
UK
|
799
|
193
|
|
Łotwa
|
694
|
167
|
|
Hiszpania
|
788
|
190
|
|
Łotwa
|
823
|
199
|
|
Holandia
|
804
|
194
|
|
Belgia
|
705
|
170
|
|
Belgia
|
792
|
191
|
|
Grecja
|
829
|
200
|
|
Polska
|
817
|
197
|
|
Hiszpania
|
715
|
172
|
|
Włochy
|
808
|
195
|
|
Dania
|
833
|
201
|
|
Irlandia
|
872
|
210
|
|
Holandia
|
736
|
178
|
|
Portugalia
|
821
|
198
|
|
Hiszpania
|
839
|
202
|
|
Portugalia
|
945
|
228
|
|
Irlandia
|
768
|
185
|
|
UE
|
727
|
175
|
|
Włochy
|
839
|
202
|
|
UE
|
752
|
181
|
|
Polska
|
769
|
185
|
|
|
|
|
|
Szwecja
|
841
|
203
|
|
|
|
|
|
Włochy
|
800
|
193
|
|
|
|
|
|
Słowenia
|
863
|
208
|
|
|
|
|
|
Portugalia
|
829
|
200
|
|
|
|
|
|
UK
|
1000
|
241
|
|
|
|
|
|
Grecja
|
953
|
230
|
|
|
|
|
|
UE
|
799
|
193
|
|
|
|
|
|
UE
|
701
|
169
|
|
|
|
|
3) IUNG: deszcze i upały zagrożeniem dla upraw zbóż i rzepaku
Uprawy zboża i rzepaku mogą być zagrożone chorobami przez nadmiar wody i wysokie temperatury - ocenia Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach (IUNG).
"Obfite opady deszczu, jakie wystąpiły w całym kraju oraz występująca w tym czasie stosunkowo wysoka temperatura, mogą w dalszym ciągu spowodować znaczne porażenie upraw zbożowych
i rzepaku. Istnieje duże ryzyko pojawienia się rozwoju chorób grzybowych u zbóż jak: septorioza liści i plew, rdza brunatna, a w przypadku rzepaku - zgnilizny twardzikowej. Obecnie panujące warunki pogodowe sprzyjają też rozwojowi choroby grzybowej, parcha u jabłoni" - napisano w raporcie.
(PAP/Portal Spożywczy)
r. na ok. 28,4 mln ton
VII. INNE INFORMACJE
1) Zboża – rynek światowy
W lutym i w marcu br., głównie na skutek zaostrzenia konfliktu na Ukrainie i trudnych warunków pogodowych w Stanach Zjednoczonych, ceny pszenicy na rynku krajowym silnie wzrastały.
Mimo to, przeciętne ceny zbóż w I kwartale mieściły się w granicach przedziałów prognozowanych przez nas w lutym. Pszenica kupowana na cele konsumpcyjne kosztowała przeciętnie 770 zł/t wobec naszej prognozy 750-785 zł/t, a pszenica paszowa 772 zł/t wobec prognozy 760-790 zł/t.
Tona kukurydzy z dostawą kosztowała natomiast 668 zł/t wobec prognozy 660-685 zł/t.
Ceny te mieściły się również wewnątrz przedziałów prognozowanych w listopadzie oraz
w przypadku pszenicy również w sierpniu ub.r.
Krajowe zbiory zbóż w 2013 r. szacowane są na minimalnie niższym poziomie niż rok wcześniej. Według GUS zbiory zbóż ogółem szacuje się na 28,4 mln ton, czyli o 0,6% mniej od zbiorów
w 2012 r. i o 6,4% więcej niż przeciętnie w latach 2006-10.
Jednak w bieżącym sezonie wyjątkowo duża część zebranego ziarna pszenicy została przeznaczona na eksport. Wg GUS w 2013 r. pszenicy zebrano 9,47 mln ton. Natomiast, w naszej ocenie, eksport wyniesie 2,2-2,4 mln ton, czyli zagospodaruje około 1/4 krajowego ziarna. Sytuacja ta zwiększa powiązanie naszego rynku z rynkami globalnymi, zmniejsza opóźnienie reakcji cen na rynku
krajowym wobec unijnego (np. giełdy MATIF) i utrwala rozkład lokalnych cen od najwyższych
w portach i na zachodniej granicy do najniższych na południowym wschodzie kraju. Zachęca również do zwiększania powierzchni upraw pszenicy oraz większego zastosowania w skarmianiu zwierząt innych zbóż niż pszenica.
Obecnie na kształtowanie się cen na rynkach światowych w bardzo dużej mierze wpływają kolejne prognozy produkcji zbóż w sezonie 2014/15. Na dalszy plan schodzą informacje o produkcji, zużyciu
i zapasach w sezonie 2013/14. A te w ostatnich kilku miesiącach wskazywały generalnie na jeszcze większą produkcję niż wcześniejsze oceny, nieco mniejsze zużycie i wyższe zapasy końcowe.
Z lutowego raportu Międzynarodowej Rady Zbożowej (MRZ) wynikało, że światowa relacja zapasów do zużycia dla zbóż (oprócz ryżu) na koniec sezonu 2013/14 ukształtuje się na poziomie 20,2%, natomiast z majowego raportu, że może wynieść 20,6%. Wynikało to głównie z poprawy bilansu kukurydzy.
Światowa produkcja zbóż w sezonie 2014/15 spodziewana jest na nieco niższym poziomie niż rekordowa produkcja w sezonie poprzednim. Nadal będzie to jednak drugi najwyższy wynik
w historii. W naszej ocenie jest około 20% prawdopodobieństwa, że zbiory będą nawet wyższe
niż w poprzednim sezonie, jeśli warunki pogodowe w dalszym okresie wegetacji będą sprzyjające. MRZ prognozuje zbiory zbóż (bez ryżu) w sezonie 2014/15 na 1937 mln ton, czyli o 2,0%
(40 mln ton) mniej niż w sezonie poprzednim. Według tych wczesnych prognoz produkcja pszenicy ma obniżyć się o 2,1%, a produkcja kukurydzy o 1,5%. Jednocześnie nieznacznie ma spaść zużycie zbóż, co spowoduje niewielki wzrost zapasów końcowych.
W przypadku UE również oczekuje się nieznacznie niższych zbiorów zbóż niż w 2013 r. W ostatnim raporcie "Strategie grains" (SG) produkcja zbóż ogółem prognozowana jest na 299 mln ton, czyli
o 1% mniej niż przed rokiem. Mimo to, produkcja pszenicy ma wzrosnąć o 2% do 137,4 mln ton. Wzrosnąć o 2% ma również produkcja kukurydzy, jednak oczekiwany jest 6-proc. spadek produkcji jęczmienia i 15-proc. spadek produkcji żyta.
Poziom zbiorów w Polsce wciąż jest dużą niewiadomą, a poszczególne prognozy znacznie się różnią miedzy sobą. W przypadku pszenicy oczekuje się albo nieco wyższych, albo niższych zbiorów (IERiGZ: -3%; SG: +2%; Sparks: +4%) niż w roku poprzednim. Podobnie w przypadku kukurydzy (IERiGZ: -6%; SG: +1%; Sparks: -14%;) i żyta (IERiGZ: -15%; Sparks: +2%). Naszym zdaniem, gdyby dalsze warunki wegetacji były normalne, bliższy prawdy w odniesieniu do prognoz produkcji pszenicy będzie Sparks, a żyta IERiGZ.
Prezentowane poniżej prognozy zostały opracowane w oparciu o informacje dostępne do 2.06.2014 r. W najbliższych tygodniach i miesiącach szczególnie mocno mogą być korygowane prognozy
i szacunki zbiorów w sezonie 2014/15. Jak zwykle czynnikiem ryzyka dla prognozy pozostają ewentualne zmiany nastrojów na rynkach terminowych, duże zmiany kursów walutowych i, jak pokazało doświadczenie ostatnich miesięcy, ryzyko polityczne.
Czynniki mogące wpływać na przyszły poziom cen
- Prognozowane nieco mniejsze światowe zbiory zbóż w sezonie 2014/15
- Ewentualne problemy z eksportem z Ukrainy lub Rosji
- Nastroje na rynkach terminowych
- Prognozy światowych zbiorów w sezonie 2014/15
- Rekordowe zbiory zbóż w sezonie 2013/14
- Oczekiwane rekordowe zbiory oleistych w sezonie 2014/15
- Oczekiwany niewielki spadek zużycia zbóż na świecie
Prognozy przeciętnych kwartalnych cen (PLN/t) zbóż
|
Kwartały
|
I kw.'14
|
II kw. '14
|
III kw. '14
|
IV kw. '14
|
|
Pszenica konsumpcyjna
|
770
|
770 - 790
|
655 - 735
|
650 - 760
|
|
Pszenica paszowa
|
772
|
775 - 795
|
645 - 725
|
640 - 740
|
|
Kukurydza
|
668
|
690-710
|
680 - 760
|
615 - 715
|
Prognozowane są średnie arytmetyczne ceny w kwartałach wyliczone na podstawie tygodniowych cen zakupu podawanych przez MRiRW.
(BGŻ – AgroMonitor nr. 28)
2) Rośliny oleiste
Od początku bieżącego sezonu 2013/14 ceny rzepaku kształtują się na poziomie znacznie niższym niż w sezonie poprzednim, czemu sprzyja m.in. poprawa relacji podażowo-popytowych na światowym, europejskim i krajowym rynku tego surowca (pisaliśmy o tym m.in. w 25, 26 i 27 numerze AgroMonitora). Od kilku miesięcy jednak ceny rzepaku wykazują wyraźne tendencje wzrostowe.
Wg danych opublikowanych przez MRiRW, w Polsce w kwietniu br. przeciętna cena netto płacona dostawcom przez przedsiębiorstwa dokonujące zakupu rzepaku wyniosła 1760 zł/t
i była o 10% wyższa w porównaniu z marcem oraz o 13% w porównaniu z lutym, a w odniesieniu
o III kwartału 2013 r., gdy do skupu trafiło ok. 60% zbiorów, była wyższa o 15%.
Wzrostowe tendencje cen obserwowane są także w przypadku śruty rzepakowej. Wg MRiRW,
średnia cena sprzedaży netto śruty w zakładach tłuszczowych w kwietniu br. wyniosła 1087 zł/t
i była o 5% wyższa niż w marcu i o 10% wyższa niż w lutym.
W przypadku oleju rzepakowego, w przeciwieństwie do rzepaku i śruty, ceny w ostatnich miesiącach pozostawały stosunkowo stabilne. Wg MRiRW, średnia cena sprzedaży netto oleju w zakładach tłuszczowych w kwietniu br. wyniosła 3302 zł/t. Produkt ten był o 1% tańszy niż w marcu i o 0,5% tańszy niż w lutym.
Na kształtowanie się cen rzepaku w kraju istotny wpływ ma m.in. sytuacja na europejskim
i światowym rynku oleistych, w tym soi, popyt ze strony inwestorów na rynkach terminowych,
ceny ropy naftowej oraz kurs walutowy. Jeśli chodzi o soję - która dominuje w globalnej produkcji oleistych - pomimo znacznych ilości surowca z Ameryki Południowej, jakie w ostatnim czasie trafiły na rynek światowy oraz oczekiwań co do rekordowo wysokiej powierzchni zasiewów soi pod przyszłe zbiory w Stanach Zjednoczonych, jej ceny kształtują się wciąż na wysokim poziomie.
Ma to związek m.in. z mocno uszczuplonymi obecnie zapasami soi w Stanach Zjednoczonych, które są największym producentem tego surowca na świecie. Można spodziewać się, że odnotowywane
w ostatnim czasie szybkie tempo eksportu i przerobu soi w Ameryce Południowej przełoży się na nieco niższy poziom zapasów - niż oczekiwano jeszcze kilka/kilkanaście tygodni temu - na
jesieni br., tj. w momencie, gdy na rynek zacznie trafiać soja z przyszłych zbiorów w Stanach
Zjednoczonych. Powinno to łagodzić spodziewany wtedy spadkowy trend cenowy na rynku soi.
Jeśli chodzi o sytuację na światowym rynku rzepaku, wstępne prognozy dotyczące sezonu 2014/15
są dość optymistyczne. Eksperci Międzynarodowej Rady Zbożowej (MRZ) oczekują bardzo wysokich zapasów na początku sezonu 2014/15, które maja wynieść 6,6 mln ton wobec 3,8 mln ton rok wcześniej (prognozy z końca maja br.). Choć światowa produkcja rzepaku (prognozowana
na poziomie 67,9 mln ton) prawdopodobnie będzie niższa od tej w sezonie 2013/14 (71,1 mln ton)
i tak pozostanie wyższa od średniej z ostatnich 3 lat. W rezultacie globalna podaż rzepaku w sezonie 2014/15 może być zbliżona do tej w kończącym się sezonie 2013/14.
Spadku zbiorów rzepaku r/r oczekuje się w krajach należących do czołówki największych światowych eksporterów tego surowca, tj. w Kanadzie, Australii oraz na Ukrainie. W przypadku UE, która jest największym globalnym producentem i konsumentem rzepaku, tegoroczna produkcja prawdopodobnie będzie wyższa od ubiegłorocznej. Wyższe zbiory r/r spodziewane są m.in. we Francji oraz w Wielkiej Brytanii. Znaczny wzrost produkcji rzepaku oczekiwany jest także w Rumunii i Bułgarii, co powinno przełożyć się na większą podaż eksportową surowca z tych dwóch ostatnich krajów, począwszy od lipca. Z kolei spadek zbiorów rzepaku r/r jest spodziewany m.in. w Niemczech, Polsce oraz Czechach. Oil World oczekuje, że zbiory w Polsce mogą wynieść 2,5 mln ton wobec 2,8 mln ton w 2013 r. (prognozy z połowy maja). Pamiętać jednak trzeba, że przedstawione wyżej prognozy maja charakter wstępny i w najbliższych tygodniach/miesiącach będą prawdopodobnie korygowane.
Czynniki mogące wpływać na przyszły poziom cen
- Mocno uszczuplony poziom zapasów soi w USA
- Ewentualne problemy z eksportem z Ukrainy
- Nastroje na rynku terminowym
- Oczekiwane rekordowe zbiory oleistych w sezonie 2014/2015
- Prognozy wysokich zapasów początkowych na światowym rynku rzepaku w sezonie
2014/15
- Prognozy wyższych zbiorów rzepaku w UE
Prognozy przeciętnych kwartalnych cen (PLN/t) rzepaku przygotowane w oparciu
o dane dostępne do 31 maja 2014 r.
|
Kwartały
|
II kw.'14 *
|
III kw.
|
|
Rzepak
|
1730
|
1300-1450
|
Prognozowane są średnie arytmetyczne ceny w kwartałach wyliczone na podstawie miesięcznych cen skupu podawanych przez MRiRW. * Szacunek BGZ AM
(BGŻ – AgroMonitor nr. 28)
3) Oil World: Prognozy wysokich tegorocznych zbiorów rzepaku w Europie
Oil World w raporcie opublikowanym pod koniec maja br. przedstawił prognozy dot. zbiorów rzepaku w Europie. Wg ekspertów Oil World, tegoroczna produkcja w UE ma być rekordowo wysoka i wynieść 21,9 mln ton wobec 21,3 mln ton w 2013 r.
Na Ukrainie natomiast oczekuje się zbiorów na poziomie 2,1 mln ton wobec blisko
2,5 mln ton w ub.r.
(BGŻ AgroTydzień)
4) Średnie ceny eksportowe zbóż na Ukrainie ( fob porty M. Czarnego, spot)
|
Wyszczególnienie
|
Warunki
|
Cena w USD/t
|
Dwutyg. zm
|
Tyg. zmiana
|
Cena zł/t
|
||
|
|
dostawy
|
27 maj 14
|
3 cze 14
|
10 cze 14
|
cen w %
|
cen w %
|
10 cze 14
|
|
Pszenica konsumpcyjna
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 kl. (mn. 12% białka)
|
FOB
|
280.5
|
278.5
|
252.5
|
-10.0
|
-9.3
|
764.4
|
|
Pszenica konsumpcyjna
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 kl. (mn. 11% białka)
|
EXW
|
230.5
|
241.0
|
219.0
|
-5.0
|
-9.1
|
663.0
|
|
Pszenica paszowa
|
EXW
|
211.5
|
206.0
|
200.5
|
-5.2
|
-2.7
|
607.0
|
|
Jęczmień paszowy
|
FOB
|
230.5
|
227.5
|
225.0
|
-2.4
|
-1.1
|
681.2
|
|
Kukurydza
|
EXW
|
250.0
|
241.0
|
242.5
|
-3.0
|
0.6
|
734.2
|
|
Słonecznik
|
FOB
|
490.0
|
487.5
|
482.5
|
-1.5
|
-1.0
|
1460.8
|
|
Olej słonecznikowy
|
FOB
|
872.5
|
872.5
|
860.0
|
-1.4
|
-1.4
|
2603.7
|
|
Słonecznik
|
EXW
|
409.5
|
407.5
|
411.0
|
0.4
|
0.9
|
1244.3
|
|
bd. - brak danych
|
|
|
|
|
1 USD =
|
3.03
|
zł
|
(Źródło: Reuters, b.d. - brak danych)
5) Stawki frachtowe przy transporcie zbóż
Średnie stawki frachtowe przy transporcie zbóż
panamaksami, w USD/tonę
Port załadunkowy Port przeznaczenia
|
Kraj
|
Port
|
Kraj
|
Port
|
29 maj 14
|
5 cze 14
|
12 cze 14
|
Dwutyg. zmiana cen w %
|
Tyg. zmiana cen w %
|
|
USA
|
Mississipi River
|
Holandia
|
Rotterdam
|
17.7
|
15.9
|
15.2
|
-14.4
|
-4.6
|
|
|
Mississipi River
|
Niemcy
|
Hamburg
|
18.1
|
16.4
|
15.6
|
-13.7
|
-4.5
|
|
Argentyna
|
|
Holandia
|
Rotterdam
|
19.8
|
17.9
|
17.2
|
-13.1
|
-4.0
|
|
Brazylia
|
|
Holandia
|
Rotterdam
|
16.6
|
15.1
|
14.5
|
-12.5
|
-3.9
|
|
|
Hamburg
|
Egipt
|
Dametta
|
11.7
|
10.4
|
9.8
|
-16.7
|
-6.0
|
|
Niemcy
|
Hamburg
|
Arabia Saud.
|
Jeddah
|
21.8
|
21.1
|
20.5
|
-6.1
|
-2.8
|
|
|
Hamburg
|
Jordania
|
Aqaba
|
27.1
|
25.9
|
25.0
|
-7.5
|
-3.5
|
|
|
Hamburg
|
Iran
|
Khorramshahr
|
20.8
|
26.5
|
25.8
|
24.2
|
-2.7
|
Źródło: Reuters - kontrybutor: AXS Marne
Panamax -statek pozwalający na przepłynięcie przez Kanał Panamski (maks. dł.-295 m, szer.-32,25 m, zanurzenie-13,5 m), typowa nośność statku o tych wymiarach nie przekracza 65 tys. DWT, (kontenerowce mają pojemność do 5000 TEU)
VIII. WIADOMOŚCI PASZOWE
1) Najnowsze zgłoszenia do systemu RASFF
W tygodniu 24 -2014 (9-13 czerwca 2014 r..) wpłynęły do systemu szybkiego ostrzegania RASFF następujące zgłoszenia dotyczące materiałów paszowych:
|
|
Typ zgłoszenia
|
Data zgłoszenia
|
Kraj zgłaszający
|
Opis
|
|
1
|
Informacja wstępna
|
11/06/2014
|
Szwecja
|
Salmonella Ruiru w ekspelerze z nasion palmy pochodzącym z Indonezji, poprzez Danię
|
|
2
|
Informacja wstępna
|
11/06/2014
|
Szwecja
|
Salmonella spp. (obecność /25g) w śrucie sojowej z Brazylii, poprzez Holandię
|
|
3
|
Alert
|
11/06/2014
|
Holandia
|
Szafran łąkowy w sianie z Niemiec
|
|
4
|
Informacja
|
12/06/2014
|
Włochy
|
Dioksyny (2.92; 3.19 pg WHO TEQ/g) w kukurydzy z Ukrainy
|
|
5
|
Informacja wstępna
|
13/06/2014
|
Hiszpania
|
Dioksyny (0.97; 0.96 ng/kg – ppt) w destylacie palmowych kwasów tłuszczowych z Indonezji
|
|
6
|
Informacja
|
11/06/2014
|
Słowacja
|
Salmonella Stanley w gryzakach dla psów z Czech
|
IX.INFORMACJE PRASOWE
1) USDA podwyższa prognozy zbiorów zbóż
W czerwcowym raporcie Amerykański Departament Rolny podwyższył prognozy zbiorów zbóż na świecie w sezonie 2014/15 - z wcześniejszych 2 434,9 mln ton do 2 441 mln ton. Przewidywana globalna produkcja pszenicy została skorygowana z wcześniejszych 697 mln ton do 701,6 mln ton,
a zbóż paszowych - z 1257,2 mln ton do 1258,7 mln ton.
Na podkreślenie zasługuje przede wszystkim podwyższenie prognozy produkcji pszenicy (miękkiej
i twardej) w Unii Europejskiej - z 144,88 mln ton w majowym raporcie do 146,25 mln ton.
USDA dokonało także dodatnich korekt w prognozach zbiorów pszenicy w Chinach - z 123 mln ton do 124 mln ton, Indiach - z 94 mln ton do 95,85 mln ton oraz w Rosji - z 52 mln ton do 53 mln ton. Natomiast prognoza dla USA została w niewielkim stopniu obniżona - z 53,43 mln ton do 52,85 mln ton. Bez zmian w stosunku do maja br. pozostawiono przewidywania produkcji pszenicy
w pozostałych krajach zaliczanych do kluczowych eksporterów tego gatunku. USDA przewiduje zbiory w Australii na 25,5 mln ton, w Argentynie - na 12,5 mln ton, w Kanadzie na 28,5 mln ton,
a na Ukrainie - na 20 mln ton.
Więcej niż w majowej prognozie ma być także kukurydzy. Światowa produkcja tego gatunku ma osiągnąć aż 981,12 mln ton. Przewidywana wysokość zbiorów w USA nie uległa zmianie w stosunku do maja br. i nadal jest oceniana na 353,97 mln ton. Podwyższono prognozę produkcji kukurydzy
w UE - z 64,65 mln ton do 65,25 mln ton oraz na Ukrainie - 26 mln ton do 27 mln ton.
Światowy bilans zbóż (w mln ton)
|
Wyszczególnienie
|
Rok
|
Produkcja
|
Podaż
|
Eksport
|
Spożycie
|
Zapasy końcowe
|
|
Razem zboża 1)
|
2011/12
|
2314,37
|
2778,27
|
343,59
|
2309,49
|
468,77
|
|
|
2012/13
|
2267,01
|
2739,69
|
299,55
|
2284,75
|
454,94
|
|
|
2013/14
|
2464,00
|
2918,91
|
360,2
|
2416,15
|
502,76
|
|
|
2014/15 P (maj)
|
2434,93
|
2936,51
|
339,28
|
2428,81
|
507,69
|
|
|
2014/15 P (czerwiec)
|
2441,04
|
2943,8
|
339,65
|
2431,95
|
511,85
|
|
|
2014/15 a 2013/14, zmiana w %
|
7,7
|
7,5
|
13,4
|
6,4
|
12,5
|
|
Pszenica
|
2011/12
|
697,27
|
897,25
|
157,78
|
697,31
|
198,94
|
|
|
2012/13
|
657,3
|
854,56
|
137,18
|
679,23
|
175,33
|
|
|
2013/14
|
713,97
|
889,25
|
162,75
|
703,2
|
186,05
|
|
|
2014/15 P (maj)
|
697,04
|
883,57
|
151,82
|
696,15
|
187,42
|
|
|
2014/15 P (czerwiec)
|
701,62
|
887,67
|
152,08
|
699,06
|
188,61
|
|
|
2014/15 a 2013/14, zmiana w %
|
6,7
|
3,9
|
10,9
|
2,9
|
7,6
|
|
Zboża paszowe 2)
|
2011/12
|
1151,28
|
1317,56
|
146,69
|
1152,14
|
165,42
|
|
|
2012/13
|
1138,12
|
1306,77
|
122,84
|
1137,29
|
169,48
|
|
|
2013/14
|
1272,56
|
1441,98
|
156,8
|
1237,4
|
204,58
|
|
|
2014/15 P (maj)
|
1257,18
|
1460,97
|
146,07
|
1250,47
|
210,5
|
|
|
2014/15 P (czerwiec)
|
1258,7
|
1463,28
|
146,17
|
1250,71
|
212,57
|
|
|
2014/15 a 2013/14, zmiana w %
|
10,6
|
12,0
|
19,0
|
10,0
|
25,4
|
|
Ryż łuskany
|
2011/12
|
465,82
|
564,45
|
39,12
|
460,05
|
104,41
|
|
|
2012/13
|
471,6
|
578,36
|
39,54
|
468,22
|
110,14
|
|
|
2013/14
|
477,47
|
587,68
|
40,65
|
475,55
|
112,13
|
|
|
2014/15 P (maj)
|
480,72
|
591,97
|
41,4
|
482,2
|
109,77
|
|
|
2014/15 P (czerwiec)
|
480,72
|
592,85
|
41,4
|
482,18
|
110,67
|
|
|
2014/15 a 2013/14, zmiana w %
|
1,9
|
2,5
|
4,7
|
3,0
|
0,5
|
1) - pszenica, zboża paszowe i ryż łuskany
2) kukurydza, jęczmień, sorgo, żyto, owies, proso, mieszanki zbożowe
Źródło: USDA, WASDE z czerwca 2014 r. ; S - szacunek, P - prognoza
Źródło: USDA, WASDE z czerwca 2014 r. ; S - szacunek, P - prognoza
(Źródło: FAMMU/FAPA na podstawie Reuters i innych źródeł)
2) FRANCEAGRIMER podwyższa prognozę eksportu pszenicy w sezonie 2014/15
W tym tygodniu francuskie biuro rolne FranceAgriMer podwyższyło prognozę eksportu pszenicy miękkiej z Francji (wywóz poza UE) w sezonie 2013/14 do 12 mln ton z wcześniejszych
11,6 mln ton. Oznacza to wzrost sprzedaży tego gatunku poza Unię o 21% w porównaniu z wynikiem z poprzedniego sezonu handlowego. Natomiast prognoza zapasów końcowych pszenicy we Francji została skorygowana w dół - z 3,1 mln ton do 2,8 mln ton. Oznacza to 4% spadek zapasów końcowych pszenicy (sezon do sezonu).
FranceAgriMer obniżyło również prognozowane zapasy kukurydzy na koniec sezonu 2013/14 –
z wcześniejszych 3 mln ton do 2,8 mln ton. Francuskie rezerwy kukurydzy w dalszym ciągu należy jednak uznać za wysokie. Ich poziom będzie o 15% wyższy niż sezon wcześniej.
(Źródło: FAMMU/FAPA na podstawie Reuters iinnych źródeł)
3) KAZACHSTAN: eksport zbóż większy niż sezon wcześniej
W okresie od 1 lipca ub.r. do 10 czerwca br. kazachski eksport zbóż transportowanych koleją osiągnął 8,33 mln ton wobec 6,69 mln ton w analogicznym okresie sezon wcześniej - poinformowało kazachskie Ministerstwo Rolnictwa.
W Kazachstanie koleją transportuje się przeważającą większość zboża trafiającego poza granice kraju. Transport morski ma stosunkowo niewielki udział w transporcie zbóż z Kazachstanu. Port na Morzu Kaspijskim, w Aktau ma moce przeładunkowe od 500 tys. ton do 600 tys. ton w skali roku.
Według prognoz Ministerstwa Rolnictwa, w bieżącym sezonie handlowym Kazachstan wyeksportuje
9 mln ton ziarna zbóż w porównaniu do 7,1 mln ton w poprzednim sezonie handlowym.
(Źródło: FAMMU/FAPA na podstawie Reuters i innych źródeł)
4) ROSJA: tanieje pszenica
W tym tygodniu ceny rosyjskiej pszenicy z nowych zbiorów kontynuowały tendencję spadkową.
Jak podaje instytut badań rynkowych IKAR, ceny pszenicy z nowych zbiorów (o zawartości 12,5% białka) podawane są obecnie w wysokości 253 USD za tonę (cena na bazie fob porty Morza Czarnego) w porównaniu do 258 USD/tonę w ubiegłym tygodniu.
Firma analityczna SSovEcon podała podobny przedział cenowy dla pszenicy z nowych zbiorów
(cena na bazie fob) - od 257 USD/tonę do 263 USD/tonę wobec 262 USD/t - 265 USD/tonę tydzień wcześniej.
Rosja spodziewa się lepszych zbiorów zbóż niż w 2013 roku. Według oficjalnych prognoz formułowanych przez Ministerstwo Rolnictwa, produkcja zbóż ma osiągnąć 97 mln ton (wcześniej podawano jeszcze bardziej optymistyczne prognozy - sięgające nawet 100 mln ton).
Wszystko więc wskazuje na to, że kraje basenu Morza Czarnego odnotują urodzaj, co może oznaczać zaostrzenie konkurencji o dostawy do kluczowych odbiorców - tj. krajów północnej Afryki i Bliskiego Wschodu. Wzmocnienie pozycji dostawców z tego regionu może wytworzyć presję na spadek cen eksportowych.
(Źródło: FAMMU/FAPA na podstawie Reuters i innych źródeł)
5) USDA – prognozy zbiorów soi oraz oleistych w sezonie 2014/15
Dnia 11 czerwca br. USDA opublikowało comiesięczne szacunki oraz prognozy zbiorów oleistych
w tym soi na świecie. W zbliżającym się ku końcowi sezonie 2013/14 w ciągu ostatniego miesiąca, prognozy światowej produkcji soi nie zmieniły się z 283,8 mln ton wobec 267,9 mln ton sezon wcześniej. Zbiory soi w sezonie 2013/14 największych producentów w tym: USA, Argentyna, Brazylia, Chiny oraz UE szacowane są na takim samym poziomie jak na początku maja br.
W bieżącym sezonie w USA prognozy importu soi w ciągu miesiąca nie zmieniły się i dalej przewiduje się rekordową ilości około 2,45 mln ton.
Perspektywy dla soi w kolejnym sezonie 2014/15 są w drugiej prognozie USDA w br. dalej niezwykle optymistyczne, bowiem USDA prognozuje wzrost zbiorów do rekordowej ilości około
300 mln ton tj. 16,2 mln ton więcej niż w bieżącym sezonie. USDA w przyszłym sezonie zakłada zbiory soi w Argentynie na poziomie 54 mln ton (bez zmian wobec poprzedniego roku), w Brazylii
91 mln ton (wobec 87,5 mln ton) oraz Paragwaju 8,2 mln ton (wobec 8,1 mln ton). Również w USA zbiory powinny wzrosnąć o 9,4 mln ton do 98,9 mln ton. W ciągu miesiąca prognozy zbiorów głównych producentów nie zmieniły się. Wzrost podaży soi przełoży się na wzrost globalnego eksportu ze 111 mln ton do 112,3 mln ton.
W sezonie 2014/15 dzięki obfitemu przyrostowi produkcji soi globalna produkcja oleistych powinna wzrosnąć do rekordowego poziomu 516 mln ton tj. 12,6 mln ton więcej niż sezon wcześniej przy miesięcznym wzroście produkcji dla soi, rzepaku oraz bawełny. Przez miesiąc USDA zwiększyło prognozy produkcji rzepaku w Unii o 0,5 mln ton do 22 mln ton dzięki poprawie prognoz plonowania w Wielkiej Brytanii, Niemczech, Polsce i Rumunii. Zwiększono również prognozy zbiorów soi w UE oraz bawełny w USA i Indiach.
Giełda towarowa w Chicago na dane USDA zareagowała 11 czerwca br. spadkiem cen
kontraktów terminowych dla soi do poziomu najniższego od 1 miesiąca pod wpływem wyprzedaży kontraktów na skutek informacji, że globalne zapasy soi pod koniec bieżącego sezonu wzrosną nieznacznie z około 66,98 mln ton do 67,17 mln ton, a w kolejnym sezonie 2014/15 dalej wzrosną istotnie do 82,9 mln ton pod koniec tegoż sezonu. Wczoraj tj. 12 czerwca notowania soi dalej spadały do poziomu najniższego od 24 marca br. ciągnione w dół wyprzedażą kontraktów pod wpływem oczekiwanej wielkiej podaży soi na świecie.
Światowy bilans soi w sezonie 2014/15 (mln ton)
|
Wyszczególnienie
|
Prognoza z
|
Zapasy początkowe
|
Produkcja
|
Import
|
Przerób
|
Spożycie
|
Eksport
|
Zapasy końcowe
|
|
Świat
|
maj'2014
|
66,98
|
299,82
|
108,33
|
248,45
|
280,58
|
112,33
|
82,23
|
|
|
czerwec'2014
|
67,17
|
299,99
|
108,68
|
248,45
|
280,63
|
112,33
|
82,88
|
|
zmiana %
|
maj/czerwiec
|
0,3
|
0,1
|
0,3
|
0,0
|
0,0
|
0,0
|
0,8
|
|
Najwięksi producenci oraz UE razem
|
maj'2014 czerwec'2014
|
64,23 64,15
|
257,18
257,36
|
85,06 85,41
|
208,66 208,66
|
229,08 229,13
|
98,60 98,60
|
78,81 79,19
|
|
zmiana %
|
maj/czerwiec
|
-0,1
|
0,1
|
0,4
|
0,0
|
0,0
|
0,0
|
0,5
|
|
USA
|
maj'2014
|
3,53
|
98,93
|
0,41
|
46,68
|
49,67
|
44,23
|
8,98
|
|
|
czerwiec'2014
|
3,40
|
98,93
|
0,41
|
46,68
|
49,67
|
44,23
|
8,84
|
|
zmiana %
|
maj/czerwiec
|
-3,7
|
0,0
|
0,0
|
0,0
|
0,0
|
0,0
|
-1,6
|
|
Argentyna
|
maj'2014
|
28,05
|
54,00
|
0,00
|
39,80
|
41,90
|
9,00
|
31,16
|
|
zmiana %
|
czerwiec'2014 maj/czerwiec
|
28,55
1,8
|
54,00
0,0
|
0,00 0,0
|
39,80 0,0
|
41,90 0,0
|
9,00 0,0
|
31,66 1,6
|
|
Brazylia
|
maj'2014
|
18,51
|
91,00
|
0,15
|
37,10
|
40,10
|
45,00
|
24,56
|
|
|
czerwiec'2014
|
17,91
|
91,00
|
0,50
|
37,10
|
40,10
|
45,00
|
24,31
|
|
zmiana %
|
maj/czerwiec
|
-3,2
|
0,0
|
|
0,0
|
0,0
|
0,0
|
-1,0
|
|
Chiny
|
maj'2014
|
13,70
|
12,00
|
72,00
|
72,50
|
83,90
|
0,30
|
13,50
|
|
zmiana %
|
czerwiec'2014 maj/czerwiec
|
13,70 0,0
|
12,00
0,0
|
72,00 0,0
|
72,50 0,0
|
83,90 0,0
|
0,30 0,0
|
13,50 0,0
|
|
UE27
|
maj'2014
|
0,44
|
1,25
|
12,50
|
12,58
|
13,51
|
0,07
|
0,61
|
|
|
czerwiec'2014
|
0,59
|
1,43
|
12,50
|
12,58
|
13,56
|
0,07
|
0,88
|
|
zmiana %
|
maj/czerwiec
|
34,1
|
14,4
|
0,0
|
0,0
|
0,4
|
0,0
|
44,3
|
Źródło: WASDE -11 czerwca 2014 r., prognozy oraz szacunki
(Źródło: FAMMU/FAPA na podst: WASDE)
6) NIEMCY: pszenicy i rzepaku ma być więcej niż rok temu
W ostatnią środę niemiecki związek spółdzielni rolniczych podwyższył wcześniejszą prognozę tegorocznych zbiorów pszenicy w Niemczech do 25,5 mln ton, tj. o 1,9% więcej w porównaniu
z ubiegłorocznym wynikiem. Tak dobre oczekiwania to odzwierciedlenie poprawy kondycji upraw zbożowych dzięki korzystnym warunkom pogodowym. Spółdzielcy podali także bardzo optymistyczną prognozę produkcji rzepaku - w wysokości 5,9 mln ton, tj. o 2,2% więcej niż rok wcześniej. Niemcy są drugim, po Francji, producentem pszenicy w Unii Europejskiej. Zajmują też pierwszą pozycję w unijnej produkcji rzepaku.
(Źródło: FAMMU/FAPA na podstawie Reuters i innych źródeł)
7) AUSTRALIA obniża prognozy zbiorów pszenicy
Australia nieznacznie zredukowała prognozy produkcji pszenicy w sezonie 2014/15 o około 1%
ze względu na suszę. Podkreślana jest także możliwość dalszych korekt w przypadku ewentualnego nasilenia skutków zjawiska El Nino.
Obecne prognozy w dalszym ciągu nie są złe. Kraj spodziewa się produkcji pszenicy w wysokości 24,59 mln ton, nieco tylko mniej w porównaniu do 24,8 mln ton zebranych w poprzednim sezonie - podają oficjalne źródła.
ABARE ocenia, że na rozwój ozimin, w szczególności w tych rejonach, w których obecnie odnotowuje się niski poziom wilgotności podłoża, wpływ będą miały przede wszystkim opady deszczu. Jeśli będą one niewystarczające, albo ich rozkład nie będzie odpowiedni, to należy spodziewać się pogorszenia plonowania.
Poza tym według analityków ABARE, wpływ zjawiska El Nino, które może pojawić się w okresie najbliższych kilku miesięcy, jest obecnie trudny do przewidzenia. El Nino powoduje podwyższenie temperatury powierzchni wód na Pacyfiku, co może w konsekwencji przyczynić się do powstania suszy w Południowej Azji i w Australii, jak również doprowadzić do pojawienia się powodzi
w Ameryce Południowej, uderzając tym samym w tak ważne uprawy jak ryż i pszenica. Najgorsze skutki zjawiska El Nino zostały odnotowane w sezonie 1997/98. W tym sezonie masowe powodzie rzeki Jangcy w Chinach, wywołane przez El Nino, spowodowały ogromne straty w rolnictwie oraz doprowadziły do śmierci 1500 ludzi.
ABARE podało wysoką prognozę zbiorów rzepaku w Australii w sezonie 2014/15 - 3,471 mln ton wobec 2,948 mln ton sezon wcześniej. Spodziewane wzrosty produkcji rzepaku są związane przede wszystkim ze zwiększeniem areału przeznaczonego pod ten gatunek.
(Źródło: FAMMU/FAPA na podstawie Reuters i innych źródeł)
8) UE – prognozy bilansu oleistych w sezonie 2014/15 wg. KE
Wg. agendy Komisji DG Agri w sezonie 2014/15 produkcja surowców oleistych w Unii osiągnie 30,34 mln ton wobec 31,04 mln ton sezon wcześniej (-2,2%). DG Agri przewiduje wzrost produkcji rzepaku w UE o około 0,3 mln ton do 21,2 mln ton, spadek dla słonecznika o około 1 mln ton do
8,1 mln ton oraz stabilną produkcję soi tj. 1,1 mln ton. W trakcie sezonu 2013/14 wzrosły zapasy oleistych (rzepak, soja oraz słonecznik) z 2,5 mln ton do około 2,7 mln ton, natomiast w kolejnym powinny być stabilne i utrzymać się na poziomie około 2,7 mln ton (dla rzepaku oraz soi po około
1 mln ton). Import oleistych w przyszłym sezonie 2014/15 powinien utrzymać się na poziomie
16,1 mln ton wobec tej samej ilości sezon wcześniej. Poziom importu poszczególnych surowców oleistych nie zmieni się i dla soi powinien znaleźć się na poziomie 12,5 mln ton, rzepaku 3,3 mln ton, natomiast soi 0,4 mln ton. Podaż oleistych w przyszłym sezonie prawdopodobnie się zmniejszy o 1% do około 49,1 mln ton. W sezonie 2014/15 zapowiada się 1,1% spadek przerobu surowców oleistych do 42,8 mln ton, ale w tym wzrost dla rzepaku o 1,2 mln ton do 23,4 mln ton. Dla słonecznika na skutek przewidywanego spadku produkcji oczekiwana jest redukcja przerobu o 0,9 mln ton do
6,8 mln ton, natomiast dla soi stabilny przerób na poziomie 12,5 mln ton.
Bilans oleistych UE (mln ton)
|
|
sezon 2013/14
|
sezon 2014/15*
|
||||||
|
rzepak soja słonecznik razem
|
rzepak soja słonecznik razem
|
|||||||
|
zapasy początkowe Produkcja Import *
|
0,80 20,90 3,25
|
1,00 1,07 12,47
|
0,65
9,06 0,41
|
2,45
31,04
16,13
|
1,00 21,18 3,25
|
1,00 1,09 12,47
|
0,65 8,07
0,41
|
2,65
30,34 16,13
|
|
PODAŻ
|
24,96
|
14,54
|
10,12
|
49,62
|
25,43
|
14,57
|
9,13
|
49,12
|
|
Eksport *
użycie wewnętrzne przerób
|
0,2 23,80 22,20
|
0,1 13,46 12,50
|
0,5
8,94
7,67
|
0,8
46,20
42,37
|
0,2
24,27
23,44
|
0,1
13,49
12,52
|
0,5 7,94 6,82
|
0,77
45,70 42,78
|
|
POPYT
|
23,95
|
13,54
|
9,47
|
46,97
|
24,43
|
13,57
|
8,48
|
46,47
|
|
zapasy końcowe
|
1,0
|
1,0
|
0,6
|
2,65
|
1,0
|
1,0
|
0,6
|
2,65
|
Źródło: DG Ari, p- prognoza, * poza handlem wewnątrz UE; sezon od VII do VI
Dane z 5 czerwca 2014 r.
(Źródło: FAMMU/FAPA na podst.: KE)
9) FAO – drugi miesiąc z rzędu spadek cen żywności w maju br., tanieją oleje
Drugi raz z rzędu (po kwietniowym spadku) tym razem w maju br. comiesięczny wskaźnik światowych cen żywności FAO zmniejszył się. Indeks wskazujący na miesięczne zmiany cen dla koszyka produktów żywnościowych (zboża, oleje, nabiał, mięso i cukier) dla maja br. był na poziomie 207,8 punktów, czyli o 2,5 pkt. (lub 1,2%) mniej niż w kwietniu br. Przypominamy, że marcowy indeks wzrósł do 213 pkt. tj. poziomu najwyższego od 10 miesięcy. Spadek cen był spowodowany spadkiem cen produktów mleczarskich, zbóż oraz olejów roślinnych. Równolegle ceny cukru umocniły się, a mięs nie zmieniły się.
W maju br. indeks cen olejów roślinnych FAO był na poziomie 195,3 pkt., czyli 3,7 pkt. (lub 1,8%) mniej wobec kwietnia br. Spadek tego indeksu odzwierciedla redukcję cen oleju palmowego, sojowego oraz rzepakowego. Olej palmowy drugi miesiąc z rzędu taniał pod wpływem rosnącej podaży w Azji Południowo Wschodniej, umacniania malezyjskiej waluty oraz spadku globalnego popytu. Olej sojowy taniał ze względu na duży przerób soi w Ameryce Południowej wraz
z prognozami wielkich zbiorów soi w sezonie 2014/15 (co oznacza większą podaż oleju na światowym rynku). Olej rzepakowy taniał pod wpływem wieści o prognozach rekordowych zbiorów rzepaku
w Unii oraz poprawy potencjału globalnego eksportu.
(Źródło: FAMMU/FAPA na podst.: FAO)
10) Zachodnia stonka korzeniowa skreślona z listy organizmów kwarantannowych
Główny Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa informuje, że weszło w życie rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 24 kwietnia 2014 r., uchylające rozporządzenie w sprawie zwalczania i zapobiegania rozprzestrzenianiu się zachodniej kukurydzianej stonki korzeniowej.. Jednocześnie PIORIN przypominamy, że zgodnie z Dyrektywą Wykonawczą Komisji 2014/19/UE
z dnia 6 lutego 2014 r., zmieniającą załącznik I do dyrektywy Rady 2000/29/WE w sprawie środków ochronnych przed wprowadzeniem do Wspólnoty organizmów szkodliwych dla roślin lub produktów roślinnych i przed ich rozprzestrzenieniem się we Wspólnocie, zachodnia kukurydziana stonka korzeniowa skreślona została z listy organizmów kwarantannowych.
(Pierwszy Portal Rolny)
(Pierwszy Portal Rolny)
