Odpowiadając na wniosek Krajowej Rady Izb Rolniczych w sprawie uwzględnienia w dokumentach realizujących wytyczne Europejskiego Zielonego Ładu działań, które doprowadzą do zmniejszenia zanieczyszczenia powodowanego przez przetwórstwo żywności oraz ograniczenia stosowania środków chemicznych w produkcji żywności resort rolnictwa poinformował jak następuje:
„informujemy, że elementem Zielonego Ładu jest m.in. uczynienie z unijnego systemu żywności globalnego standardu w zakresie zrównoważonego rozwoju. Zrównoważony system żywnościowy ma mieć zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia celów klimatycznych i środowiskowych Zielonego Ładu, przy jednoczesnym zwiększeniu dochodów producentów surowców i wzmocnieniu konkurencyjności UE. Należy podkreślić, że Strategia nie nakłada bezpośrednio żadnych obowiązków, wyznacza jednak cele, do których należy dążyć.
Strategia zawiera propozycje działań w zakresie zrównoważonej produkcji żywności w całym systemie żywnościowym, który obejmuje bezpośrednio nie tylko rolnictwo, ale też przemysł spożywczy, handel, konsumpcję, a pośrednio także przemysł środków produkcji dla rolnictwa i przemysł spożywczy, usługi, badania i wdrożenia (B&R), edukację.
Poprzez przyjętą Strategię „Od pola do stołu” UE chce dać światu przykład, jak przejść na zrównoważone systemy żywnościowe. Już obecnie europejska żywność jest synonimem żywności bezpiecznej i o wysokiej jakości, a standardy produkcji rolnej i produkcji żywności w UE, w tym w Polsce należą do najwyższych na świecie. Transformacja ma uczynić unijny, zrównoważony rozwój znakiem rozpoznawczym, dając szansę dalszego rozwoju dla wszystkich podmiotów w łańcuchu żywnościowym.
Ponadto informujemy, że stosowanie substancji dodatkowych (np. substancji konserwujących, wzmacniaczy smaku) w Unii Europejskiej, w tym w Polsce, jest od wielu lat uregulowane przepisami. Celem aktów prawych dotyczących dodatków do żywności jest zapewnienie wysokiego poziomu ochrony zdrowia ludzi oraz bezpieczeństwa konsumentów, którzy spożywają żywność zawierającą substancje dodatkowe. Zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1333/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie dodatków do żywności(Dz. U. L 354 z 31.12.2008, str. 16 ze zm.), substancje dodatkowe mogą być stosowane w żywności jeżeli:
na proponowanym poziomie stosowania nie stanowią, w oparciu o dostępne dowody naukowe, zagrożenia dla zdrowia konsumentów,
istnieje uzasadniony wymóg technologiczny, który nie może zostać spełniony w sposób inny, możliwy do zaakceptowania ze względów ekonomicznych i technologicznych, oraz
ich użycie nie wprowadza konsumenta w błąd.
Aby dana substancja dodatkowa mogła być dopuszczona do żywności musi posiadać ocenę bezpieczeństwa dla zdrowia. Takiej oceny dokonuje Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności(EFSA). EFSA przy dokonywaniu oceny bezpieczeństwa substancji dodatkowych opiera się na wynikach najnowszych badań toksykologicznych, chemicznych i biologicznych. Na podstawie opinii Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności, w ramach zarządzania ryzykiem, Komisja Europejska, przy współudziale Państw Członkowskich, ustala maksymalne dopuszczalne poziomy dla poszczególnych substancji dodatkowych w środkach spożywczych. Unijny wykaz dodatków do żywności dopuszczonych do stosowania w żywności oraz warunki ich stosowania znajduje się w załączniku II do rozporządzenia nr 1333/2008.
Kontrolę prawidłowości stosowania substancji dodatkowych do żywności w Polsce prowadzi przede wszystkim Państwowa Inspekcja Sanitarna w ramach urzędowej kontroli żywności.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, na opakowaniach środków spożywczych muszą być wymienione substancje dodatkowe. Producent żywności musi podać funkcję technologiczną jaką pełni substancja dodatkowa w danym środku spożywczym oraz nazwę substancji dodatkowej lub jej numer wg systemu oznaczeń Unii Europejskiej. Jeżeli produkt jest oznakowany zgodnie z tymi wymaganiami, konsument może świadomie dokonywać wyboru przy zakupie środków spożywczych, ponieważ informacje w zakresie zastosowanych dodatków są zamieszczone na etykiecie. Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno- Spożywczych sprawuje nadzór nad jakością handlową żywności, w tym przeprowadza kontrole u producentów środków spożywczych. Celem działań IJHARS jest ochrona konsumentów poprzez przeciwdziałanie wprowadzaniu do obrotu produktów zafałszowanych i o niewłaściwej jakości handlowej. W trakcie kontroli inspektorzy weryfikują, czy informacje zamieszczane w oznakowaniu produktów spożywczych, w tym dotyczące dodatków do żywności, zostały podane zgodnie z wymaganiami przepisów
prawa. Organy IJHARS kontrolują również technologię produkcji na podstawie dokumentacji posiadanej przez producenta. Jeżeli producent zastosował dozwolone dodatki do żywności w produkcji danego środka spożywczego zgodnie z wymaganiami określonymi w przepisach oraz oznakował prawidłowo swój produkt, Inspekcja JHARS nie ma podstaw do kwestionowania jakości handlowej takiego wyrobu. IJHARS nie posiada również podstaw prawnych do ograniczania stosowania substancji dodatkowych w przetwórstwie żywności.
Biorąc pod uwagę przepisy w zakresie procedur wydawania zezwoleń na stosowanie dodatków do żywności, ograniczenie możliwości użycia substancji dodatkowych w produkcji żywności powinno być uzgadniane na poziomie UE i wynikać bezpośrednio z obowiązującego prawa.”
- Małgorzata Ramatowska
