Koniec PROW 2024-20 – uwaga na terminy rozliczeń do 31 sierpnia 2025

Zamieszczamy poniżej pismo Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z 14 czerwca 2024 r. w sprawie zbliżającego się zakończenia poddziałań PROW 2014-20:

• 1 Premie dla młodych rolników,
• 2 Premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej,
• 3 Restrukturyzacja małych gospodarstw rolnych:

„Mając na względzie zbliżające się zakończenie wdrażania Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, chciałabym złożyć Państwu wyrazy podziękowania za ogromne zaangażowanie i owocną współpracę przy jego realizacji. Ośrodki Doradztwa Rolniczego i Izby Rolnicze odegrały w tym procesie bardzo ważną rolę m.in. zgłaszając propozycje zmian, które pozwoliły na wprowadzenie ułatwień i uproszczeń dla rolników na etapie ubiegania się o pomoc, realizacji inwestycji i ich rozliczania.

W całym okresie wdrażania PROW 2014-2020 wykazali się Państwo profesjonalizmem oraz zaangażowaniem udzielając wszechstronnej pomocy rolnikom ubiegającym się o wsparcie finansowe w ramach poddziałań premiowych tj. 6.1 „Premie dla młodych rolników”, 6.2 „Pomoc na rozpoczęcie pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarach wiejskich”, 6.3 „Restrukturyzacja małych gospodarstw”, w ramach PROW 2014-2020, za co składam serdeczne podziękowania.

Dzięki Państwa poświęceniu, cierpliwości i wytrwałości fundusze te trafiają do Rolników służąc wszystkim mieszkańcom obszarów wiejskich. Serdecznie dziękuję Państwu za efektywną pracę, która jest i powinna być zawsze wyrazem szacunku dla polskich rolników.

Warto nadmienić, iż PROW 2014-2020 został opracowywany na podstawie przepisów Unii Europejskiej, a także aktów delegowanych i wykonawczych Komisji Europejskiej. Celem głównym PROW 2014-2020 była poprawa konkurencyjności rolnictwa, zrównoważone zarządzanie zasobami naturalnymi i działania w dziedzinie klimatu oraz zrównoważony rozwój terytorialny obszarów wiejskich. Program jest finansowany z budżetu UE (EFRROW – Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich) i z krajowych środków publicznych. Po uwzględnieniu dodatkowych środków w wysokości 3,6 mld euro, związanych z wprowadzeniem okresu przejściowego i wydłużeniem realizacji PROW 2014-2020 o 2 lata, a także kwoty 945 mln euro z Europejskiego Funduszu Odbudowy, wspierającego inwestycje oraz działania w dziedzinie środowiska, budżet PROW 2014-2020 wynosi obecnie 18,2 mld euro, w tym 11,9 mld euro ze środków EFRROW. Pomoc finansowa ze środków PROW 2014-2020 była skierowana głównie do sektora rolnego. Sektor ten jest szczególnie istotny z punktu widzenia zapewnienia zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, ale także zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego kraju i wymaga znaczącego, odpowiednio ukierunkowanego wsparcia.

Jednocześnie mając na uwadze przepisy UE w zakresie wydłużenia okresu realizacji PROW 2014-2020 o 2 lata, zwracam uwagę na fakt, iż zakończenie realizacji inwestycji i złożenie wniosków o płatność drugiej raty pomocy przez Beneficjentów poddziałań premiowych

6.1 „Premie dla młodych rolników”,

6.2 „Pomoc na rozpoczęcie pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarach wiejskich”,

6.3 „Restrukturyzacja małych gospodarstw”

w ramach PROW 2014-2020 będzie możliwe w nieprzekraczalnym terminie do 31 sierpnia 2025 r.

Beneficjenci ww. poddziałań premiowych mogą rozliczyć projekty w maksymalnym terminie nie dłuższym niż do dnia 31 sierpnia 2025 r., przy czym powinien zostać zachowany odpowiednio 2 lub 3 letni, wynikający z decyzji o przyznaniu pomocy, termin realizacji biznesplanu.

Podkreślenia wymaga fakt, iż koniecznym do spełnienia warunkiem umożliwiającym Agencji wypłatę drugiej raty pomocy, jest zrealizowanie przez Beneficjenta całego biznesplanu w powyżej opisanych terminach.

Jednocześnie informuję, iż beneficjenci poddziałań premiowych mogą wystąpić do dyrektora oddziału regionalnego Agencji z wnioskiem o wyrażenie zgody na zmianę założeń biznesplanu w trakcie jego realizacji w zakresie warunków, w tym wydłużenie okresu jego realizacji.

Warto wspomnieć, iż w przypadku poddziałania 6.1 „Premie dla młodych rolników” oraz 6.3 „Restrukturyzacja małych gospodarstw”, zmiany polegające na zwiększeniu lub zmniejszeniu skali produkcji roślin lub zwierząt w gospodarstwie nie wymagają zgody Agencji, jeżeli zostanie zachowany kierunek produkcji określony w biznesplanie dla docelowej sytuacji gospodarstwa oraz zostanie spełniony warunek w zakresie osiągnięcia wzrostu wielkości ekonomicznej gospodarstwa w stosunku do wyjściowej wielkości ekonomicznej gospodarstwa.

Natomiast w przypadku poddziałania 6.2 „Pomoc na rozpoczęcie pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarach wiejskich”, nie wymaga zgody Agencji zmiana założeń biznesplanu w zakresie opisu i szacunkowej wartości planowanych inwestycji w środki trwałe i inne środki związane z działalnością pozarolniczą.

Należy wskazać, iż środki wypłacane w ramach pomocy są środkami budżetowymi (z budżetu unijnego jak i krajowego) i podlegają szczególnej ochronie, muszą też być wydatkowane zgodnie z zasadami gospodarności, efektywności i skuteczności oraz w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasad uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów, oraz optymalnego doboru metod i środków służących osiągnięciu założonych celów (art. 33 ust. 1 rozporządzenia UE nr 2018/1046 oraz art. 44 ust. 3 ustawy o finansach publicznych). ARiMR jako agencja płatnicza jest zobowiązana do przestrzegania ww. zasad i ich stosowania w ramach rozpatrywanych spraw.

Mając na uwadze społeczną misję doradztwa jaką wypełniają Ośrodki Doradztwa Rolniczego i Izby Rolnicze, proszę Państwa o zwrócenie uwagi Rolnikom, podczas bezpośrednich spotkań, o konieczności skompletowania przez Beneficjentów poddziałań premiowych wymaganej dokumentacji, w szczególności pozyskania wszelkiego rodzaju opinii, zaświadczeń i decyzji wydawanych przez organy administracji publicznej oraz faktur lub dokumentów o równoważnej wartości dowodowej, tak aby skutecznie i w nieprzekraczalnym terminie możliwe było złożenie wniosku o płatność drugiej raty pomocy. Należy mieć na uwadze, iż uzyskanie wsparcia w ramach poddziałań premiowych wiąże się z wieloma obowiązkami i dlatego wymaga od Beneficjentów zachowania szczególnej uwagi.

Obowiązki Beneficjentów dotyczące realizacji warunków zostały określone w decyzjach o przyznaniu pomocy finansowej na operacje „Premie dla młodych rolników”, „Premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej” i „Restrukturyzacja małych gospodarstw” objętych PROW 2014-2020 i wynikają z przepisów:

-rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 13 lipca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłaty oraz zwrotu pomocy finansowej na operacje typu „Premie dla młodych rolników” w ramach poddziałania „Pomoc w rozpoczęciu działalności gospodarczej na rzecz młodych rolników” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (Dz. U. z 2023 r. poz. 2380),

-rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 października 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłaty oraz zwrotu pomocy finansowej na operacje typu „Restrukturyzacja małych gospodarstw” w ramach poddziałania „Pomoc na rozpoczęcie działalności gospodarczej na rzecz rozwoju małych gospodarstw” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (Dz. U. z 2022 r., poz. 1680,);

-rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 25 lipca 2016 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłaty oraz zwrotu pomocy finansowej na operacje typu „Premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej” w ramach poddziałania „Pomoc na rozpoczęcie pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarach wiejskich” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (Dz. U. poz. 1196 z późn. zm.).

Mając na względzie przepisy powyżej przytoczonych rozporządzeń wykonawczych, ważnym również jest realizacja zobowiązań. Poniżej przedstawiam najważniejsze zobowiązania wynikające z otrzymania dofinansowania dla beneficjentów poddziałań premiowych, i są to m.in. odpowiednio:

Premie dla młodych rolników

Beneficjent powinien:

• prowadzić jako kierujący działalność rolniczą w gospodarstwie, którego rozwoju dotyczy biznesplan, co najmniej do dnia upływu 5 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy,
• w wyniku realizacji biznesplanu osiągnąć wzrost wielkości ekonomicznej gospodarstwa przynajmniej o 10% w stosunku do wyjściowej wielkości ekonomicznej gospodarstwa i utrzymać osiągnięty wzrost przynajmniej do dnia upływu 5 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy,
• podlegać ubezpieczeniu społecznemu rolników na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników jako rolnik z mocy ustawy i w pełnym zakresie przez okres co najmniej 12 miesięcy od dnia wypłaty I raty pomocy,
• prowadzić uproszczoną rachunkowość w gospodarstwie (ewidencję przychodów i rozchodów w gospodarstwie lub księgę przychodów i rozchodów, lub księgę rachunkową, lub ewidencję przychodów i rozchodów na podstawie odrębnych przepisów), co najmniej do dnia upływu 5 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy,
• uzupełnić wykształcenie w okresie 36 miesięcy od dnia doręczenia decyzji o przyznaniu pomocy,
• przedłożyć Informację o realizacji warunków, opracowaną na formularzu udostępnionym przez Agencję.

Restrukturyzacja małych gospodarstw:

Beneficjent powinien:

• prowadzić działalność rolniczą w gospodarstwie, którego rozwoju dotyczy biznesplan, co najmniej do dnia upływu 5 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy,
• w wyniku realizacji biznesplanu powinien nastąpić wzrost wielkości ekonomicznej gospodarstwa do poziomu co najmniej 10 tys. euro,
• osiągnąć wzrost wielkości ekonomicznej gospodarstwa o co najmniej 20% w stosunku do wyjściowej wielkości ekonomicznej i utrzymać ten wzrost co najmniej do dnia upływu 5 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy,
• zrealizować działania, z tytułu których przyznano punkty, w tym m.in. w zakresie zmiany kierunku produkcji,
• przedłożyć Informację o realizacji warunków, opracowaną na formularzu udostępnionym przez Agencję.

Premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej

Beneficjent powinien:

• prowadzić działalność gospodarczą o wsparcie której się ubiegał co najmniej do dnia upływu 5 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy, a w przypadku działalności, która wymaga wpisu do ewidencji prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego obowiązaną do prowadzenia odpowiedniego typu szkół i placówek publicznych, co najmniej do dnia upływu 3 lat od dnia wypłaty drugiej raty pomocy;
• utworzyć przewidziane w biznesplanie miejsca pracy, z tym że zatrudnienie powinno nastąpić do dnia złożenia wniosku o wypłatę drugiej raty pomocy, a utrzymanie osiągniętego przyrostu miejsc pracy powinno nastąpić w okresie co najmniej 2 lat od dnia wypłaty drugiej raty pomocy,
• dokonać nie później niż do dnia złożenia wniosku o wypłatę drugiej raty pomocy zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych na podstawie przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych i podlegać tym ubezpieczeniom co najmniej do dnia upływu terminu zobowiązania związanego z prowadzeniem działalności,
• zaprzestać podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu określonemu w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników nie później niż do dnia złożenia wniosku o wypłatę drugiej raty pomocy,
• osiągnąć przychody z tytułu prowadzenia działalności,
• przekazywać dyrektorowi oddziału regionalnego Agencji informacje o osiągniętych przychodach, za każdy zakończony rok podatkowy, w terminie 30 dni od zakończenia roku podatkowego, na formularzu udostępnionym przez Agencję. Niedopełnianie zobowiązań wynikających z decyzji o przyznaniu pomocy może wiązać się z negatywnymi konsekwencjami w postaci sankcji nakładanych na Beneficjenta oraz zwrotem otrzymanych środków finansowych.

Mając na uwadze powyższe, w trosce o zapewnienie prawidłowego i sprawnego wydatkowania środków finansowych, uprzejmie proszę o zwrócenie szczególnej uwagi Beneficjentom na aspekty związane z realizacją biznesplanów i dołożenie wszelkich starań, tak aby każdy Rolnik mógł z sukcesem zakończyć realizację inwestycji wspieranych w ramach PROW 2014-2020.

Konieczność rozliczenia drugiej raty pomocy w nieprzekraczalnym terminie do 31 sierpnia 2025 roku dotyczy około 50 tysięcy beneficjentów ww. podziałań.”