29 listopada br. Komisja Europejska wystosowała komunikat dotyczący założeń przyszłej Wspólnej Polityki Rolnej zatytułowany „Przyszłość rolnictwa i produkcji żywności”. Komunikat nakreśla ogólne założenia, które wyznaczą kierunek dalszych prac. O konkretnych rozwiązaniach będzie można więcej powiedzieć dopiero jak znany będzie budżet UE. W kolejnych miesiącach Komisja zapowiada szeroko zakrojone konsultacje dotyczące praktycznych rozwiązań WPR. Wnioski z konsultacji powinny być znane latem 2018 roku.
W komunikacie Komisja Europejska określiła cele nowej WPR w następujący sposób:
- WPR powinna przyczynić się do zwiększenia odporności sektora w trudnych czasach, wspierać dochody rolników i rentowność ich działalności,
- WPR musi w pełni korzystać z innowacji cyfrowych, które mogą: ułatwiać codzienną pracę rolników, ograniczyć biurokrację i sprzyjać tak potrzebnej w tym sektorze wymianie pokoleń,
- WPR powinna doprowadzić do wzmocnienia unijnych obszarów wiejskich, które stanowią źródło naszych europejskich tradycji i modelu gospodarstwa rodzinnego.
Cele te maja być osiągane w oparciu o mniej nakazowe podejście i większą pomocniczość na poziomie państw członkowskich. WPR określać będzie cele i wskazywać na zestaw środków pozwalających je osiągnąć. Państwa członkowskie będą mogły wybierać z tego wspólnego zestawu środków najodpowiedniejsze dla nich opcje i realizować je na poziomie krajowym lub regionalnym. Zwiększy się zatem swoboda decyzji, ale również odpowiedzialność państw członkowskich.
Rolnictwo a ochrona środowiska
Przyszła WPR powinna promować i wspierać rolnictwo przyjazne klimatowi, a zrównoważony rozwój powinien być jej głównym priorytetem i podstawą działań. Rolnicy otrzymujący wsparcie dochodu w ramach WPR będą zobowiązani do stosowania różnych praktyk korzystnych dla klimatu i środowiska. Działania przyjazne dla środowiska, które wykraczają poza podstawowy poziom dobrych praktyk, będą wspierane poprzez dobrowolne programy dla rolników – na stosunkowo podstawowym poziomie – oraz przez bardziej zaawansowane systemy. Również w tym zakresie państwa członkowskie będą odpowiedzialne za opracowanie programów w taki sposób, aby spełnić unijne cele, dostosowując środki do warunków krajowych, regionalnych i lokalnych.
WPR będzie także kładła duży nacisk na badania naukowe, innowacje, szkolenia i doradztwo mające na celu poprawę skuteczności działań na rzecz środowiska i klimatu.
W nowej perspektywie utrzymane zostaną dwa filary
Dwa filary to dwa uzupełniające się aspekty wspólnej polityki rolnej, które powinny zostać utrzymane. Wyrażają one podział działań WPR na dwa zasadnicze rodzaje interwencji. Pierwszy filar służy wsparciu rolników w rozliczeniu rocznym w formie płatności bezpośrednich i środków rynkowych, uzależnionych od przestrzegania podstawowych zasad i celów środowiskowych. Drugi filar stanowi wieloletnie i elastyczne narzędzie inwestowania, dostosowane do warunków lokalnych każdego państwa członkowskiego i służy w szczególności wspieraniu projektów długoterminowych.
WPR ma gwarantować, by wsparcie trafiało do prawdziwych rolników, dla których działalność rolnicza stanowi podstawowe źródło utrzymania. Należy zastanowić się nad możliwościami zapewnienia sprawiedliwego i lepiej ukierunkowanego wsparcia dochodów rolników w całej UE. KE pod dyskusje poddaje kilka możliwych rozwiązań:
- wprowadzenie obowiązkowego górnego limitu płatności bezpośrednich, z uwzględnieniem kwestii zatrudnienia w celu uniknięcia negatywnego wpływu na miejsca pracy;
- możliwość wprowadzenia również płatności degresywnych jako sposobu ograniczenia wsparcia dla większych gospodarstw;
- położenie większego nacisku na płatność redystrybucyjną, aby móc zapewniać ukierunkowane wsparcie, np. dla małych i średnich gospodarstw;
- zapewnienie wsparcia prawdziwym rolnikom i zwrócenie szczególnej uwagi na tych, dla których działalność rolnicza stanowi podstawowe źródło utrzymania.
Zarzadzanie ryzkiem w rolnictwie
Rolnicy borykają się z wysokim ryzykiem i presją na dochody zarówno w obliczu kryzysów sanitarnych lub fitosanitarnych, jak i w wyniku zjawisk związanych ze zmianą klimatu. Wzrastająca częstotliwość zagrożeń wymaga bardziej systematycznego podejścia. Sektor rolny potrzebuje odpowiednich ram zarządzania ryzykiem, łączących wsparcie na poziomie UE z krajowymi narzędziami państw członkowskich i instrumentami sektora prywatnego.
Unijna platforma współpracy w zakresie zarządzania ryzykiem będzie platformą dostępną dla wszystkich zaangażowanych podmiotów, od rolników i organów publicznych po instytuty badawcze i podmioty sektora prywatnego (np. firmy ubezpieczeniowe), umożliwiającą wymianę wiedzy i najlepszych praktyk. W stosownych przypadkach Komisja będzie pełnić funkcję pośrednika, zajmie się też stworzeniem platformy na specjalnej stronie internetowej.
W ramach platformy grupy ekspertów, panele robocze, seminaria i wydarzenia będą poświęcone konkretnym zagadnieniom zarządzania ryzykiem. Ponadto platforma będzie oferować możliwość łączenia prywatnych lub publicznych inicjatyw na rzecz zarządzania ryzykiem na szczeblu lokalnym.
Komunikat KE rozpoczyna formalną dyskusję pomiędzy instytucjami UE na temat kierunków zmian unijnej polityki rolnej. W kolejnym etapie Komisja Europejska przygotuje projekty aktów prawnych dla WPR po 2020 roku. Zgodnie z zapowiedziami zostaną one przedstawione przed latem 2018 roku. Zreformowana WPR powinna wejść w życie z dniem 1 stycznia 2021 roku.
Opracowanie na podstawie Notatki prasowej KE w polskiej wersji językowej dostępnej na stronie internetowej MRiRW
Katarzyna Strzyż
Źródło
Wielkopolska Izba Rolnicza
http://www.wir.org.pl/
