Kiedy ARiMR informuje rolnika o kontroli?

W odpowiedzi na pismo Krajowej Rady Izb Rolniczych z dnia 14 lutego 2019 r. zawieraiące wniosek z Walnego Zgromadzenia Pomorskiej Izby Rolniczej, dotyczący rozważenia możliwości informowania rolników o każdej kontroli planowanej/prowadzonej w gospodarstwie rolnym, Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w piśmie z dnia 28 lutego 2019 r., informuje co następuje:

"Powiadamianie o kontroli uzależnione jest od rodzaju przeprowadzanej kontroli oraz od faktu czy nie zagraża ono celowi kontroli. Rolnik jest zawsze powiadamiany o kontroli wówczas, gdy jego obecność jest niezbędna do przeprowadzenia kontroli, dotyczy to m.in. kontroli realizowanych z tytułu działań nieinwestycyjnych PROW na lata 2014-2020, działań inwestycyjnych PROW na lata 2014-2020, wspólnej polityki rybackiej i rynku owoców i warzyw.

Natomiast w przypadku kontroli w ramach systemów wsparcia bezpośredniego. zgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi, zarówno unijnymi jak i krajowymi, rolnik może być powiadomiony o kontroli jedynie w sytuacji, gdy nie zagraża to celowi kontroli. Wynika to z art. 25 Rozporządzenia Wykonawczego Komisji (UE) NR 809/2014 z dnia 17 lipca 2014r. (L 227169 z 31.7.2014 z późn.zmn,), zgodnie z którym: "Kontrole na miejscu mogą zostać zapowiedziane, pod warunkiem że nie koliduje to z ich celem lub skutecznością. Zapowiedzenie kontroli następuje z wyprzedzeniem Ściśle ograniczonym do niezbędnego minimum i nie przebacza 14 dni ( ⁱ', jak również z art. 37 ust. 4 Ustawy o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego (DZ.U. z 2015, poz. 308 z póżn. zmn), zgodnie z którym: "Czynności kontrolne mogą być wykonywane podczas nieobecności rolnika także wówczas, gdy rolnik został zawiadomiony o kontroli zgodnie z art. 25 rozporządzenia nr 809/2014". Z wyżej przytoczonych zapisów wynika wprost, iż nie ma obligatoryjnego obowiązku informowania rolnika o planowanym terminie kontroli w jego gospodarstwie, natomiast rolnik może być powiadomiony o kontroli jedynie sytuacji. gdy nie zagraża to celowi kontroli. Należy również podkreślić, że w przypadku kontroli w ramach systemów wsparcia bezpośredniego tj. kontrole w zakresie kwalifikowalności powierzchni i kontrole w zakresie wzajemnej zgodności, kontrola może zostać przeprowadzona bez obecności rolnika, nawet w sytuacji gdy został on o niej poinformowany. Na podkreślenie zasługuje również fakt, że kontrole w zakresie kwalifikowalności powierzchni ograniczają się jedynie do kontroli w zakresie powierzchni działek rolnych i weryfikacji grupy upraw/uprawy na działce. Podczas tej kontroli nie ma konieczności wizyty w siedzibie gospodarstwa celem np. weryfikacji dokumentacji lub wymogów* w odniesieniu do których obecność rolnika jest niezbędna.

ARiMR jednak dokłada starań, aby zapewnić udział rolnika w możliwie jak największej liczbie kontroli w ramach systemów wsparcia obszarowego, chociaż nie wynika to z przepisów prawa. Możliwe jest to jednak w sytuacji, gdy kontrole realizowane są wyłącznie metodą inspekcji terenowej, polegającej na przeprowadzeniu w terenie czynności kontrolnych (np. pomiar działek, weryfikacja uprawy) jednorazowo w odniesieniu do wszystkich działek rolnych w jednym. konkretnym gospodarstwie, wytypowanym do kontroli. Natomiast w przypadku kontroli realizowanych metodą FOTO, pomiar powierzchni działek rolnych wykonuje się  oparciu o ortofotomapę (cyfrowe odwzorowanie terenu wykonane na podstawie zobrazowań satelitarnych), a w terenie przeprowadza się wywiad terenowy. Należy również podkreślić, że specyfiką kontroli FOTO jest to, iż wywiad terenowy jest realizowany kompleksowo na wszystkich działkach rolnych znajdujących się na danym obszarze kontroli (którym może być np. gmina), należących do wielu rolników, a nie przeprowadzany wybiórczo w odniesieniu do działek rolnych należących do jednego rolnika. Biorąc pod uwagę również fakt, iż działki należące do jednego gospodarstwa mogą znajdować się na kilku obszarach, wówczas rolnik musiałby być wielokrotne informowany o wywiadzie terenowym dla poszczególnych działek rolnych, gdyż na każdej z nich wywiad może być przeprowadzany w innym terminie.

Reasumując, ARiMR nie planuje modyfikacji zasad powiadamiania rolnika o w/w kontrolach. Wynika to zarówno z obowiązujących aktów prawnych jak również kilkuletnich doświadczeń ARiMR w przebiegu realizacji procesu kontroli."