W pierwszych dniach czerwca minęło 30 lat od chwili, kiedy swoją działalność rozpoczęło Centralne Laboratorium w Toruniu, główna jednostka diagnostyczna Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa.
Inauguracja działalności Laboratorium była związana ze szczególnym dla Polski okresem transformacji gospodarczej i początkiem gospodarki wolnorynkowej. Nastąpiło wówczas znaczne ożywienie importu, w tym wzrost wolumenu importowanych materiałów roślinnych, wymagających kontroli zdrowotności. Jednocześnie, konieczność sprostania standardom wynikającym z harmonizacji prawa w ramach przygotowań do akcesji z UE, obligowały Polskę do wdrożenia i wykonywania szerokiego zakresu urzędowych badań fitosanitarnych międzynarodowo uznanymi metodami.
Dlatego pierwszym, podstawowym zadaniem Laboratorium, utworzonego jako komórka organizacyjna Inspektoratu Kwarantanny Roślin, było merytoryczne wsparcie granicznej kontroli materiału roślinnego, wykonywanej wówczas w Punktach Granicznych Kwarantanny Roślin, rozlokowanych na całej granicy Polski. Z chwilą przekształcenia w 1996 r. dotychczasowych jednostek kwarantanny w jednolitą Państwową Inspekcję Ochrony Roślin, Centralne Laboratorium stało się główną jednostką diagnostyczną Inspekcji i jednocześnie promotorem i wyznacznikiem dla wysiłków wojewódzkich inspektoratów w zakresie organizacji, a następnie doskonalenia działalności urzędowych laboratoriów w zakresie diagnostyki zdrowia roślin.
Początki działalności Centralnego Laboratorium były skromne – zarówno pod względem sprzętowym, jak i kadrowym. Jednak nigdy nie brakowało zaangażowania i determinacji pracowników Laboratorium oraz nieustannego wsparcia ze strony kierownictwa Inspekcji. Było to bardzo potrzebne, ponieważ większość działań Laboratorium miało charakter pionierski – zarówno w zakresie wdrażania specjalistycznych metod badań, szkoleń pracowników Inspekcji, koordynacji działalności laboratoriów wojewódzkich inspektoratów, jak i udziału w wypracowaniu standardów kontroli czy stanowisk negocjacyjnych z UE w obszarze zdrowia roślin. Należy podkreślić, że powodzeniu podejmowanych działań sprzyjały cenne kontakty i wsparcie uzyskiwane ze strony wielu krajowych i zagranicznych jednostek badawczo-rozwojowych. Pierwszą załogę Centralnego Laboratorium pod kierownictwem Mirosławy Konickiej stanowiła garstka osób, które działając z poczuciem misji, konsekwentnie, krok po kroku budowały potencjał merytoryczny i kadrowy, zapewniający dziś wiodącą rolę Inspekcji w badaniach związanych ze zdrowiem roślin i bezpieczną produkcją roślinną.
W kolejnych latach, wraz z rozszerzeniem obszaru zadań kontrolnych realizowanych przez Inspekcję, zwiększał się zakres badań realizowanych przez Laboratorium. Oprócz wszystkich aspektów zdrowia roślin, badaniami zostały też objęte pozostałości środków ochrony roślin w płodach rolnych oraz obecność modyfikacji genetycznych w materiale nasiennym. W celu doskonalenia jakości usług realizowanych przez Laboratorium, kompetencje badawcze Centralnego Laboratorium, począwszy od 2010 roku, są potwierdzane certyfikatem akredytacji Polskiego Centrum Akredytacji.
O skuteczności i celowości wykonywanych przez Laboratorium badań świadczą liczne, na przestrzeni trzydziestu lat działalności, wykrycia organizmów szkodliwych dla roślin w próbkach pochodzących z upraw i przesyłek materiału roślinnego. Także stwierdzenia w płodach rolnych pozostałości środków ochrony roślin w ilościach przekraczających normy czy wykrycia substancji niedozwolonych do stosowania zapobiegły wprowadzeniu takich produktów do obrotu handlowego, a tym samym eliminację zagrożeń dla zdrowia i życia ludzi oraz środowiska.
Badania laboratoryjne stanowią nieodłączny element kontroli prowadzonych przez Inspekcję, zapewniając właściwy poziom zdrowotności upraw oraz bezpieczeństwo krajowego i międzynarodowego obrotu towarami roślinnymi. Działalność Centralnego Laboratorium, ściśle współpracującego z nowoczesnymi laboratoriami regionalnymi, gwarantuje podejmowanie decyzji w oparciu o obiektywne wyniki badań.
Podsumowując trzydziestoletni okres działalności Centralnego Laboratorium Główny Inspektor Andrzej Chodkowski posłużył się metaforą, porównując je do serca Inspekcji. Bowiem to od sprawności i rytmu jego pracy zależy skuteczność działania całej instytucji. Podkreślił także znaczący udział Centralnego Laboratorium w rozwoju Inspekcji i budowaniu jej pozycji w kraju oraz na arenie międzynarodowej.
Z powodu pandemii, tegoroczny jubileusz Centralnego Laboratorium, w przeciwieństwie do poprzednich dziesięcioleci, nie mógł być okazją do organizacji uroczystych obchodów - spotkania przedstawicieli Inspekcji oraz instytutów naukowo-badawczych i organizacji działających na rzecz rolnictwa, do prezentacji i dyskusji o aktualnych, ważnych tematach branżowych. Należy mieć nadzieję, że będzie to możliwe jeszcze w tym roku, bo przecież trwa Międzynarodowy Rok Zdrowia Roślin.
10-lecie CL. Odsłonięcie przez A.Chodkowskiego tablicy pamiątkowej.
26 rocznica CL.
Grono gości jubileuszu 10-lecia CL.
Grono gości jubileuszu 20-lecia CL.
Pierwsi pracownicy CL. 1990 rok.
Seminarium z okazji 20-lecia CL.
Spotkanie z okazji 10-lecia CL.
Źródło
Państwowa Inspekcja Ochrony
Roślin i Nasiennictwa
http://piorin.gov.pl/
