Jednorazowe odszkodowanie powypadkowe. Skala i koszt wypadków w gospodarstwach rolnych

30-11-2013

Przez ostatnie 10 lat dwukrotnie zmalała liczba zgłaszanych do Kasy wypadków i liczba odszkodowań przyznanych z tego tytułu. Podczas gdy w 2003 r. na 52 556 wypadków, w tym 211 śmiertelnych, KRUS wypłacił 31 666 jednorazowych odszkodowań, w ub.r. na 24 008 zgłoszonych wypadków, w tym były 92 śmiertelne, przyznano w Kasie niespełna 16 800 odszkodowań.

Rolnikom i domownikom objętym w KRUS ubezpieczeniem wypadkowym, chorobowym i macierzyńskim, którzy doznali stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej, a także członkom rodziny ubezpieczonego, który zmarł wskutek takiego zdarzenia, przysługuje jednorazowe odszkodowanie powypadkowe. Przyznanie odszkodowania jest uwarunkowane przede wszystkim spełnieniem definicji wypadku w rozumieniu przepisów art. 11 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. Z odmową świadczenia musi się liczyć każdy, kto spowodował wypadek umyślnie, albo sam w znacznym stopniu przyczynił się do niego z powodu rażącego niedbalstwa lub innych okoliczności, wyszczególnionych w art. 10 przywołanej ustawy. Świadczenie powypadkowe przyznawane jest na wniosek osoby zainteresowanej. Indywidualny wymiar zasiłku powypadkowego odpowiada procentowemu uszczerbkowi na zdrowiu albo śmierci poszkodowanego w skutek wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej, ustalanemu w wewnętrznym postępowaniu orzeczniczym.

W KRUS zasiłek powypadkowy jest finansowany wyłącznie ze środków Funduszu Składkowego. Podmiot ten nie korzysta z gwarancji Skarbu Państwa. Podstawą funkcjonowania Funduszu Składkowego są bowiem składki od rolników, wymierzane im  na dwa odrębne rodzaje ubezpieczenia, w tym na samofinansujące się ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie.

Miesięczną składkę na to ubezpieczenie ustala - na jeden lub na kilka kolejnych kwartałów - Rada Ubezpieczenia Społecznego Rolników, a wymiar składki ogłasza Prezes Kasy w Dzienniku Urzędowym RP „Monitor Polski”.

Rada Rolników, korzystając ze swoich ustawowych uprawnień do sprawowania nadzoru nad stanem finansów Funduszu Składkowego, może również wnioskować do ministra właściwego do spraw rozwoju wsi i rolnictwa o podwyższenie wysokości jednorazowego odszkodowania powypadkowego. Ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników w art. 13 ust. 5 stanowi, że jeżeli nie określono wysokości jednorazowego odszkodowania w sposób, jak przedstawiony wyżej, wynosi ono 66 proc. emerytury podstawowej za każdy jeden procent orzeczonego stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Jak zmieniała się wysokość tego parametru, ilustruje zestawienie:

Tabela obrazuje, że przez 12 lat jednorazowe odszkodowanie powypadkowe pozostawało w Kasie na niezmienionym poziomie, wynosząc 470 zł za 1 proc. doznanego uszczerbku. Dla porównania, w systemie powszechnym jednorazowe odszkodowanie powypadkowe corocznie zależy - podając w uproszeniu - od kwoty przeciętnego wynagrodzenia; odpowiada 20 proc. tego wynagrodzenia. W 2013 r. jest to 704 zł za 1 proc. uszczerbku.

W KRUS przez ostatnie 10 lat niemal dwukrotnie zmniejszyła się liczba zgłaszanych wypadków przy pracy rolniczej oraz liczba przyznawanych odszkodowań. Znacząco zmalał udział wypadków ze skutkiem śmiertelnym. W 2003 r. na 52 556 zgłoszonych wypadków, w tym 211 śmiertelnych, wypłacono 31 666 jednorazowych odszkodowań. W ub.r. na 24 008 zgłoszonych zdarzeń, w tym 92 śmiertelne, przyznano 16 800 odszkodowań. Co znamienne, niemal dwukrotnie częściej poszkodowanymi w wypadkach byli mężczyźni, reprezentujący gównie dwie grupy wiekowe (50-59 lat; 22,8 proc. ogółu poszkodowanych, 40-49 lat i 21,6 proc. ogółu).

Analiza przyczyn i skutków wypadków prowadzona systematycznie w KRUS wskazuje na trwały spadek wypadków w gospodarstwach rolnych, w tym bardzo znaczące ograniczenie zdarzeń skutkujących wysokim uszczerbkiem. W  2012 r. w 63,9 proc. wypadków zakończonych przyznaniem jednorazowego odszkodowania orzeczony uszczerbek na zdrowiu nie przekraczał 5 proc. Natomiast udział wypadków z uszczerbkiem powyżej 60 proc. od kilku lat utrzymuje się na bardzo niskim poziomie (0,7-0,8%).

Charakteryzując skalę wypadków, trzeba też uwzględnić ich „geografię” i wskaźniki wypadkowości (liczbę wypadków zakończonych wypłatą jednorazowych odszkodowań na każdy 1 000 ubezpieczonych). W ub.r. wskaźnik ten wynosił 11. Jego różnicowanie w województwach jest spowodowane ich odmienną sytuacją ekonomiczną, inną specyfiką produkcji rolnej, regionalnymi uwarunkowaniami klimatycznymi i wieloma innymi istotnymi czynnikami. Z tych powodów w ub.r. wskaźnik wypadkowości – najmniejszy w województwach: opolskim, zachodniopomorskim czy śląskim, gdzie wyniósł 7, w podkarpackim, warmińsko-mazurskim osiągał wartość od 12 do ponad 15.

Więcej danych w rocznych sprawozdaniach Kasy. Informacja wypadkach przy pracy i chorobach zawodowych rolników w 2012 r. w zakładce: http://www.krus.gov.pl/fileadmin/moje_dokumenty/dokumenty/prewencja/WYPADKI1_2012_cz_1.pdf

Data dodania: