W terminie od 28 listopada do 9 grudnia 2011 roku wszystkie wojewódzkie inspektoraty JHARS przeprowadziły kontrolę jakości handlowej wyrobów garmażeryjnych z nadzieniem, ze szczególnym uwzględnieniem pierogów.
I. CEL KONTROLI
Celem kontroli było sprawdzenie jakości handlowej wyrobów garmażeryjnych, głównie wyrobów garmażeryjnych z nadzieniem, również mrożonych wyrobów kulinarnych w zakresie zgodności z deklaracją producenta.
II. ZAKRES KONTROLI
Kontrolę przeprowadzono w 64 podmiotach gospodarczych (tj. 21,5% zarejestrowanych w WIJHARS) produkujących wyroby garmażeryjne. Niektóre z kontrolowanych jednostek prowadziły również produkcję w zakresie innych branż.
Kontrolą objęto:
- w zakresie oceny organoleptycznej[1] i parametrów fizykochemicznych[2] – 157 partii wyrobów garmażeryjnych o łącznej masie 53,0 t ,
- w zakresie prawidłowości znakowania –170 partii wyrobów garmażeryjnych o łącznej masie 61,3 t.
III. WYNIKI KONTROLI
- ocena organoleptyczna
Nieprawidłowości w zakresie cech organoleptycznych stwierdzono w 3 partiach wyrobów garmażeryjnych (1,9% wszystkich skontrolowanych partii).
Niezgodności w zakresie cech organoleptycznych wyrobów garmażeryjnych dotyczyły: niewłaściwego zapachu, wyglądu oraz niewłaściwej barwy.
- parametry fizykochemiczne
Niezgodne z deklaracją producenta parametry fizykochemiczne stwierdzono w przypadku 13 partii wyrobów garmażeryjnych (8,3% wszystkich skontrolowanych partii).
Nieprawidłowości stwierdzone w toku kontroli:
- zaniżona do 19,8 p.p. zawartość nadzienia - 10 partii (76,9 % partii ze stwierdzonymi nieprawidłowościami), w tym:
- 5 partii pierogów z nadzieniem innym niż mięsne,
- 5 partii innych niż pierogi wyrobów garmażeryjnych z nadzieniem lub obłożeniem,
- zawyżona do 13,0 p.p. zawartość ciasta – 2 partie (15,4 % partii ze stwierdzonymi nieprawidłowościami) innych niż pierogi wyrobów garmażeryjnych z nadzieniem (sajgonek),
- zawyżona do 37,8 g zawartość netto produktu - 2 partie (15,4 % partii ze stwierdzonymi nieprawidłowościami) wyrobów garmażeryjnych z obłożeniem (zapiekanek),
- zaniżona do 3,2 p.p. zawartość składników mięsnych - 1 partia (żurku) (7,7 % partii ze stwierdzonymi nieprawidłowościami) innego wyrobu garmażeryjnego.
Należy zaznaczyć, że niektóre z kontrolowanych partii wykazywały niezgodności z deklaracją w zakresie kilku parametrów fizykochemicznych.
Przedstawione nieprawidłowości w zakresie parametrów fizykochemicznych wyrobów garmażeryjnych mogły wyniknąć z działania mającego na celu zafałszowanie produktu: zaniżona zawartość nadzienia, zaniżona zawartość składników mięsnych w żurku, zawyżona zawartość ciasta w sajgonkach.
- znakowanie
Nieprawidłowe znakowanie stwierdzono w przypadku 49 partii wyrobów garmażeryjnych (28,8% wszystkich skontrolowanych partii).
Najczęściej stwierdzane nieprawidłowości:
- podanie wykazu składników bez zachowania odpowiedniej kolejności (bez zachowania porządku malejącego) - 22 partie,
- użycie nieprawidłowych określeń w zakresie daty minimalnej trwałości lub terminu przydatności do spożycia oraz podanie dłuższego terminu przydatności do spożycia bez wykonania badań przechowalniczych lub w stosunku do wyników badań przechowalniczych – 15 partii,
- nie umieszczenie w wykazie wszystkich składników, np. wody, soli, oleju - 13 partii,
- brak, nieprawidłowe lub niezgodne z prawdą podanie procentowej zawartości nadzienia lub jego składników, np. nie wyszczególnienie zawartości sera w pierogach z serem, podanie: niewłaściwej zawartości ziemniaków w pierogach ruskich, zawyżonej zawartości mięsa w stosunku do receptury – 11 partii,
- brak podania procentowej zawartości składnika występującego w nazwie, np. nie podano zawartości mięsa w pierogach z mięsem, podrobów w pierogach z podrobami, rodzynek w pierogach z serem i rodzynkami - 10 partii,
- nie wyszczególnienie składnika złożonego lub składników wchodzących w skład składnika złożonego, np. zastosowanej do farszu: przyprawy w płynie, mieszanki warzywnej - 10 partii,
- podanie nieprawidłowych lub nieczytelnych określeń w zakresie warunków przechowywania – 10 partii,
- użycie nieprawidłowych nazw składników wyszczególnionych w wykazie lub brak informacji o postaci składnika lub jego pochodzeniu, np. wyszczególniono jaja zamiast proszek jajowy, ser biały zamiast ser
twarogowy, brak rodzaju żołądków w produkcie „żołądki w galarecie”- 9 partii.
IV. SANKCJE
W związku ze stwierdzonymi w toku kontroli nieprawidłowościami wojewódzcy inspektorzy JHARS:
- wydali 16 decyzji administracyjnych, w tym:
- 12 decyzji na podstawie art. 29 ustawy o jhars, w tym:
- 11 nakazujących poddanie wyrobów garmażeryjnych zabiegom właściwego oznakowania, na partie o łącznej masie 1,9 t,
– 1 zakazującą wprowadzania do obrotu wyrobu niewłaściwie oznakowanego, na partię o masie 0,4 t,
- 3 decyzje na podstawie art. 40 a ust. 1 pkt 4 ustawy o jhars, w celu wymierzenia kary pieniężnej,
w łącznej wysokości 5 000 zł, za wprowadzenie do obrotu artykułów zafałszowanych, - 1 decyzję na podstawie art. 40a ust. 1 pkt 3 ustawy o jhars, w celu wymierzenia kary pieniężnej,
w kwocie 750 zł, za wprowadzanie do obrotu artykułów o nieodpowiedniej jakości handlowej, - na osoby odpowiedzialne nałożyli 11 mandatów karnych, na łączną kwotę 1 750 zł,
- wszczęli 17 postępowań administracyjnych,
- wydali 19 zaleceń pokontrolnych.
V. PODSUMOWANIE I WNIOSKI
Dokonując porównania wyników kontroli jakości handlowej wyrobów garmażeryjnych przeprowadzonej w 2011 roku, z wynikami kontroli przeprowadzonej w latach 2009-2010, można stwierdzić, że udział partii wyrobów garmażeryjnych z nieprawidłowościami |w zakresie: cech organoleptycznych, parametrów fizykochemicznych i znakowania, obniżył się (Wykres 2).
Wykres 2. Udział liczby partii wyrobów garmażeryjnych niewłaściwej jakości handlowej, w 2009, 2010 i 2011 roku (%)
Udział liczby partii niezgodnych z deklaracją producenta w zakresie parametrów fizykochemicznych obniżył się o 6,9 p.p w odniesieniu do wyników kontroli z 2010 roku. Udział liczby partii niewłaściwie oznakowanych, obniżył się o 19,0 p.p. ( Wykres 2). Nieprawidłowości w zakresie parametrów fizykochemicznych dotyczyły głównie zawartości nadzienia(76,9 % partii ze stwierdzonymi nieprawidłowościami). Zaniżenie tej zawartości w odniesieniu do deklaracji może wskazywać na zafałszowanie produktu wprowadzanego do obrotu przez podmioty produkujące wyroby garmażeryjne. Udział procentowy partii o niewłaściwym oznakowaniu obniżył się i kształtował się następująco: w 2009 roku – 48,4%, w 2010 roku - 47,8%, w 2012 roku - 28,8%. Powtarzające się podczas kolejnych kontroli błędy w oznakowaniu wyrobów garmażeryjnych dotyczyły między innymi: zawartości procentowej składnika podstawowego, kolejności składników, braku wyszczególnienia składników zastosowanych w procesie produkcji również składników alergennych. Zawartość podstawowego składnika ma wpływ na wybór produktu przez konsumenta spośród innych produktów tego samego rodzaju. Nie zamieszczenie w wykazie składników alergennych ma duże znaczenie dla konsumentów,wykazujących nietolerancję na określony składnik.Z analizy wyników kontroli jakości handlowej wyrobów garmażeryjnych w kolejnych latach wynika, że poziom nieprawidłowości obniżył się w zakresie parametrów fizykochemicznych o 10,4 p.p. a w zakresie znakowania o 19,6 p.p. Prowadzenie kontroli jakości handlowej wyrobów garmażeryjnych może wpłynąć na dalszą poprawę cech jakościowych tych produktów,a także na poziom błędów w znakowaniu.
[1] - Ocena organoleptyczna obejmowała: wygląd, barwę, konsystencję, zapach, smak.
[2] - Kontrola w zakresie parametrów fizykochemicznych obejmowała oznaczenie: zawartość: wody, tłuszczu, białka, soli, nadzienia (farszu).
Źródło Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych http://www.ijhar-s.gov.pl
