Autorem artykułu jest Bartosz Chmielewski
Podsumowanie efektów w ramach prac nad restrukturyzacją polskiej wsi.
W grudniu 2006 roku zakończył się Program SAPARD (Specjalny Przedakcesyjny Program na Rzecz Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich). Warto wiedzieć, jakie były jego efekty i czy, zgodnie z założeniami, pomógł on zrestrukturyzować polską wieś i uczynić ją bardziej konkurencyjną
SAPARD czyli Specjalny Przedakcesyjny Program na Rzecz Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich został stworzony w 1999 roku aby wspomagać przekształcenia strukturalne na wsi w krajach kandydujących do Unii Europejskiej, a także przygotować instytucje jak i rolników do korzystania z instrumentów Wspólnej Polityki Rolnej po przystąpieniu do Unii. Jego podstawę prawną stanowiły akty prawne UE: Rozporządzenie Rady (WE) nr 1268/99 z dnia 21 czerwca 1999 r. oraz Rozporządzenie KE (WE) nr 2222/2000 z dnia 7 czerwca 2000 r.
W ramach programu SAPARD w Polsce realizowano następujące działania
1. Poprawa przetwórstwa i marketingu artykułów rolnych i rybnych;
2. Inwestycje w gospodarstwach rolnych;
3. Rozwój i poprawa infrastruktury obszarów wiejskich;
4. Różnicowanie działalności gospodarczej na obszarach wiejskich;
5. Szkolenia zawodowe;
6. Pomoc techniczna.
Zrezygnowano jednocześnie z realizacji działań związanych z programami rolnośrodowiskowymi i zalesienia.
Realizacja programu SAPARD rozpoczęła się w lipcu 2002 roku, gdy tylko ARiMR uzyskała akredytację Komisji Europejskiej. Wnioski o dofinansowanie przyjmowane były w Oddziałach Regionalnych ARiMR od 17 lipca 2002r do 20 lutego 2004r, a zawieranie umów z beneficjentami zakończono 15 sierpnia 2004 roku. Dla osób, które się spóźniły, pozostało liczyć tylko na dopłaty bezpośrednie.
Oferta skierowana była do trzech grup beneficjentów, tj. samorządów lokalnych, przemysłu spożywczego oraz do rolników. Zainteresowanie programem było bardzo duże, lecz ze względu na to, że nie udało się uzyskać dodatkowych funduszy, część poprawnie wypełnionych wniosków trzeba było odrzucić. W rezultacie AriMR podpisała łącznie 24 431 umów na kwotę ok. 4 779 mln zł. Najwięcej wniosków dotyczyło inwestycji w gospodarstwach rolnych (13,742 umowy), jednak większość funduszy SAPARD została przeznaczona na rozwój i poprawę infrastruktury obszarów wiejskich oraz poprawę przetwórstwa i marketingu artykułów rolnych i rybnych (odpowiednio 4493 i 1342 umowy), na które przeznaczono w sumie ponad 3539 mln złotych.
Podsumowując, można powiedzieć, że program SAPARD przyczynił się w dużym stopniu do unowocześnienia polskiej wsi. Poprawiono stan dróg, zbudowano wodociągi i założono kanalizację. Poprawiły się też warunki weterynaryjne i chowu zwierząt, jednak sami rolnicy w o wiele mniejszym stopniu skorzystali z tej formy dofinansowania. Mimo tego, że w 2004 roku wzrosło wśród nich zainteresowanie programem, poziom komplikacji wniosków (o wiele wyższy niż w wypadku takich programów jak dopłaty bezpośrednie) i konieczność uruchomienia własnych funduszy w czasie trwania inwestycji, spowodowały, że tak naprawdę struktura gospodarstw rolnych zmieniła się w niewielkim stopniu. W rezultacie najwięcej wniosków dotyczyło zwiększenia różnorodności produkcji w gospodarstwach (prawie 12000 podpisanych umów), co sprowadzało się głównie do zakupu nowych maszyn, oraz modernizacji specjalistycznych gospodarstw rolnych, zajmujących się hodowlą drobiu i trzody chlewnej (ponad 800 podpisanych umów). Program SAPARD zakończył się w grudniu 2006 roku.
Dokładne dane dotyczące realizacji Projektu SAPARD można znaleźć na stronie Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, a także na portalach rolniczych, takich jak portal rolniczy.
Bartosz Chmielewski
Redaktor serwisów: Buduj Dom Pasywny, Materiały Budowlane oraz Artykuły do przedruku
