Na bazie naszych comiesięcznych kalkulacji przygotowaliśmy symulację wyniku finansowego dla przykładowego gospodarstwa rolnego. Nasze założenia to:
- Gospodarstwa posiada 80 ha gruntów rolnych.
- Wyniki roczny jest różnicą pomiędzy przychodami i kosztami.
- Rolnik kupił środki produkcji i sprzedał swoje plony w cenach z początku marca br.
- Dodano przychody z tytułu ekoschematów (stawki 2023), dopłaty do kukurydzy oraz planowanych dopłat do zbóż.
- Wyniki nie uwzględnia wszystkich kosztów - powinien zostać pomniejszony o koszty dzierżaw, podatków, odsetek i rat kapitałowych od kredytów, w zależności od sytuacji danego gospodarstwa.
- Przyjęliśmy następujące założenia co do plonów i ceny sprzedaży:
Uprawa |
Plon (dt) |
Cena (zł/dt) |
Pszenica |
70 |
72,00 |
Kukurydza |
80 |
67,00 |
Rzepak |
35 |
173,00 |
Burak cukrowy |
600 |
23,60 |
- Szczegółowe kalkulacje tych upraw znajdziecie Państwo na wir.org.pl w zakładce kalkulacje.
- Do wyliczeń ekoschematów skorzystaliśmy z kalkulatora przybliżonych płatności dla gospodarstwa według stawek za 2023 rok – kalkulator mogą Państwo pobrać tutaj
- Oczywiście nasze kalkulacje mają charakter szacunkowy i w przypadku konkretnych gospodarstw mogą różnić się w zależności od warunków glebowych, technologii i uzyskiwanych plonów.
Przygotowaliśmy klika wariantów produkcyjnych, które prezentujemy poniżej, w kolejności od najgorszego wyniku finansowego do najlepszego wyniku finansowego.
Wariant nr 1: Rolnik uprawia: 30 ha pszenicy, 30 ha kukurydzy oraz 20 ha rzepaku, korzystając przy tym z podstawowych ekoschematów, dopłat do kukurydzy oraz planowanych dopłat do zbóż.
Uprawa/Dopłaty |
Ilość ha |
Koszty |
Przychody |
Wynik roczny |
Pszenica |
30 |
7 980,00/ha * 30 ha = 239 400 zł |
6 905,00/ha * 30 ha = 207 145 zł |
-32 255 zł |
Kukurydza |
30 |
11 144,00/ha * 30 ha =334 320 zł |
6 258,00/ha * 30 ha= 187 740 zł |
-146 580 zł |
Rzepak |
20 |
7 689,00*20 ha = 153 780 zł
|
7 046,00 zł/ha * 20 ha = 140 920 zł
|
-12 860 zł
|
Ekoschematy podstawowe |
- |
- |
38 590 |
|
Dopłaty do kukurydzy |
30 |
- |
10 000 |
|
Planowane dopłaty do zbóż |
30 |
- |
63 000 |
|
RAZEM (wynik roczny z upraw pszenicy, kukurydzy, rzepaku+ dopłaty: ekoschematy, kukurydza, zboża) |
-80 105,10 zł |
Wariant nr 2: Rolnik uprawia 30 ha pszenicy, 30 ha kukurydzy oraz 20 ha rzepaku, korzystając przy tym z rozszerzonego pakietu ekoschematów, dopłat do kukurydzy oraz planowanych dopłat do zbóż.
Uprawa/Dopłaty |
Ilość ha |
Koszty |
Przychody |
Wynik roczny |
Pszenica |
30 |
7 980,00/ha * 30 ha = 239 400 zł |
6 905,00/ha * 30 ha = 207 145 zł |
-32 255 zł |
Kukurydza |
30 |
11 144,00/ha * 30 ha =334 320 zł |
6 258,00/ha * 30 ha= 187 740 zł |
-146 580 zł |
Rzepak |
20 |
7 689,00*20 ha = 153 780 zł
|
7 046,00 zł/ha * 20 ha = 140 920 zł
|
-12 860 zł
|
Ekoschematy podstawowe |
- |
- |
38 590 |
|
Integrowana produkcja (kukurydza) |
30 |
- |
40 392 |
|
Uproszczone systemy uprawy (pszenica) |
30 |
- |
8 284 |
|
Dopłaty do kukurydzy |
30 |
- |
10 000 |
|
Planowane dopłaty do zbóż |
30 |
- |
63 000 |
|
RAZEM (wynik roczny z upraw pszenicy, kukurydzy, rzepaku+ dopłaty: ekoschematy, IP, uproszczone systemy uprawy, kukurydza, zboża) |
-31 429 zł |
Wariant nr 3: Rolnik uprawia 20 ha pszenicy, 20 ha kukurydzy, 20 ha rzepaku, 20 ha buraków cukrowych, korzystając przy tym z podstawowych ekoschematów, dopłat do kukurydzy i planowanych dopłat do zbóż.
Uprawa/Dopłaty |
Ilość ha |
Koszty |
Przychody |
Wynik roczny |
Pszenica |
20 |
7 980,00*20 ha= 159 600 zł |
6 905,00 * 20 ha= 138 097 zł |
-21 503 zł |
Kukurydza |
20 |
11 144,00*20ha= 222 880 zł |
6 258,00*20ha= 125 160 zł |
-97 720 zł |
Rzepak |
20 |
7 689,00*20 ha= 153 780 zł |
7 046,00*20ha= 140 920 zł |
-12 860 zł |
Burak cukrowy |
20 |
12 192,00*20ha= 243 840 zł |
18 112,00*20ha= 362 240 zł |
118 400 zł |
Ekoschematy podstawowe |
- |
- |
38 590 |
|
Dopłaty do kukurydzy |
20 |
- |
10 000 |
|
Planowane dopłaty do zbóż |
20 |
- |
42 000 |
|
RAZEM (wynik roczny z upraw pszenicy, kukurydzy, rzepaku, buraka cukrowego+ dopłaty: ekoschematy, kukurydza, zboża) |
76 906,60 zł |
Wariant nr 4: Rolnik uprawia 20 ha pszenicy, 20 ha kukurydzy, 20 ha rzepaku, 20 ha buraków cukrowych, korzystając przy tym z rozszerzonego pakietu ekoschematów, dopłat do kukurydzy oraz planowanych dopłat do zbóż.
Uprawa/Dopłaty |
Ilość ha |
Koszty |
Przychody |
Wynik roczny |
Pszenica |
20 |
7 980,00*20 ha= 159 600 zł |
6 905,00 * 20 ha= 138 097 zł |
-21 503 zł |
Kukurydza |
20 |
11 144,00*20ha= 222 880 zł |
6 258,00*20ha= 125 160 zł |
-97 720 zł |
Rzepak |
20 |
7 689,00*20 ha= 153 780 zł |
7 046,00*20ha= 140 920 zł |
-12 860 zł |
Burak cukrowy |
20 |
12 192,00*20ha= 243 840 zł |
18 112,00*20ha= 362 240 zł |
118 400 zł |
Ekoschematy podstawowe |
- |
- |
38 590 |
|
Integrowana produkcja (kukurydza) |
20 |
- |
26 928 |
|
Uproszczone systemy uprawy (burak cukrowy) |
20 |
- |
8 284 |
|
Dopłaty do kukurydzy |
20 |
- |
10 000 |
|
Planowane dopłaty do zbóż |
20 |
- |
42 000 |
|
RAZEM (wynik roczny z upraw pszenicy, kukurydzy, rzepaku+ dopłaty: ekoschematy, IP, uproszczone systemy uprawy, kukurydza, zboża) |
112 119 zł |
Wariant nr 5: Rolnik zajmuje się produkcją trzody chlewnej, uprawą 20 ha jęczmienia, 20 ha kukurydzy i 40 ha rzepaku, korzystając przy tym z podstawowych ekoschematów, IP oraz dopłat do kukurydzy.
Uprawa/Dopłaty |
Ilość ha/szt. |
Koszty |
Przychody |
Wynik roczny |
Jęczmień |
20 |
PASZA |
- |
|
Kukurydza |
20 |
PASZA |
- |
|
Rzepak |
40 |
7000,00/ha*40ha= 280 000 zł |
7 046,00/ha*40 ha= 281 840 zł |
1 840,00 zł |
Trzoda chlewna w cyklu zamkniętym |
1000 |
723,00/szt. *1000szt= 723 000 zł |
770,00*1000szt= 770 000 zł |
47 000 zł |
Ekoschematy podstawowe |
- |
- |
57 230 |
|
Dopłaty do kukurydzy |
20 |
- |
10 000 |
|
Integrowana produkcja (kukurydza) |
20 |
- |
26 928 |
|
RAZEM (wynik roczny z uprawy: rzepaku, jęczmienia, kukurydzy, trzody chlewnej + dopłaty: ekoschematy, kukurydza, IP) |
142 998 zł |
Wariant nr 6: Rolnik zajmuje się produkcją trzody chlewnej, uprawą 20 ha jęczmienia, 20 ha kukurydzy, 20 ha rzepaku, 20 ha buraków cukrowych, korzystając przy tym z podstawowych ekoschematów, IP oraz dopłat do kukurydzy.
Uprawa/Dopłaty |
Ilość ha/szt. |
Koszty |
Przychody |
Wynik roczny |
Jęczmień |
20 |
PASZA |
- |
|
Kukurydza |
20 |
PASZA |
- |
|
Burak cukrowy |
20 |
11 700/ha*20ha= 234 000 zł |
18 112/ha*20ha= 362 240 zł |
128 240 zł |
Rzepak |
20 |
7 000/ha*20ha= 140 000 |
7 046/ha*20ha= 140 920 zł |
920 zł
|
Trzoda chlewna w cyklu zamkniętym |
1000 |
723,00/szt. *1000szt= 723 000 zł |
770,00*1000szt= 770 000 zł |
47 000 zł |
Ekoschematy podstawowe |
- |
- |
57 230 |
|
Dopłaty do kukurydzy |
20 |
- |
10 000 |
|
Integrowana produkcja (kukurydza) |
20 |
- |
26 928 |
|
RAZEM (wynik roczny z uprawy: rzepaku, jęczmienia, kukurydzy, trzody chlewnej + dopłaty: ekoschematy, kukurydza, IP) |
278 602 zł |
- Nasz symulacje pokazują w jak dramatycznej sytuacji są gospodarstwa rolne, które bazują wyłącznie na produkcji zbóż, rzepaku i kukurydzy. Nawet uwzględnienie dopłat budżetowych oraz lepiej płatnych ekoschematów nie pozwala na jakikolwiek zysk, nie mówiąc o pokryciu kosztów związanych z finansowaniem działalności oraz ewentualnych dzierżaw (wariant 1 i wariant 2)
- Sytuację nieco poprawia wprowadzenie do struktury upraw buraka cukrowego. Nie jest to jednak satysfakcjonujące rozwiązanie. Nie wszystkie gospodarstwa rolne mają taką możliwość, a w obecnym sezonie cukrownie nie przyjmują już dodatkowych kontraktacji. (wariant 3 i wariant 4)
- Sytuację zmienia wprowadzenie produkcji zwierzęcej w postaci trzody chlewnej w cyklu zamkniętym. Otwiera to drogę do kolejnych ekoschematów i obniża koszty nawożenia dzięki posiadanej gnojowicy. Wariant ten poddany jest jednak ryzyku związanemu z ASF, szczególnie w sytuacji kiedy gospodarstwo znajdzie się w strefie czerwonej i pojawią się kłopoty z możliwością i ceną sprzedaży. (wariant 5 i wariant 6)
- Finanse gospodarstw zależą od zastosowanych ekoschematów. Te najlepiej płatne, czyli uprawa uproszczona oraz produkcja integrowana znacząco poprawiają kondycję finansową podmiotów.
Sprawdziliśmy, jak musiałaby zmienić się sytuacja, żeby gospodarstwo produkujące wyłącznie rzepak, pszenicę i kukurydzę wyszło na 0, przy braku dopłat. Poniżej przedstawiamy symulację według nowych założeń cenowych dla pszenicy i kukurydzy:
Uprawa |
Plon (dt) |
Cena (zł/dt) |
Pszenica |
70 |
120,00 |
Kukurydza |
80 |
90,00 |
Rzepak |
35 |
173,00 |
Przy takich założeniach wynik kształtuje się następująco:
Uprawa/Dopłaty |
Ilość ha |
Koszty |
Przychody |
Wynik roczny |
Pszenica |
30 |
7 980,00/ha*30ha= 239 400 zł |
10 200,00*30ha= 306 000 zł |
66 600 zł |
Kukurydza |
30 |
11 144,00/ha*30ha= 334 320 zł |
8 100,00/ha*30ha= 243 000 zł |
-91 320 zł |
Rzepak |
20 |
7 698,00*20 ha= 153 780 zł |
7 055,00/ha*20ha= 141 100 zł |
-12 680 zł |
Ekoschematy podstawowe |
- |
- |
38 590 |
|
RAZEM (wynik roczny z upraw pszenicy, kukurydzy, rzepaku + dopłaty: ekoschematy,) |
1 190,00 zł |
Oznacza to, że przy cenach pszenicy 1 200 zł/t, kukurydzy 900 zł/t i rzepaku 1 730 zł./t gospodarstwo 80 ha wychodzi na zero. Przy czym w dalszym ciągu nie są pokryte koszty dzierżaw, podatków oraz obsługi kredytów, nie wspominając o zarobku rolnika. Czy jest szansa na taki wzrost cen? Analizując różne źródła i ekspertyzy, na pewno, nie w krótkiej perspektywie. Niewiele też zmieni tą sytuację realizacja hasła „Zielony ład do kosza”, wręcz odwrotnie w tych bardziej dochodowych wariantach dopłaty z tytułu ekoschematów robią pewną różnicę. Warto też podkreślić, że najbardziej stabilnym ekonomicznie gospodarstwem, będzie to, które łączy produkcję roślinną z produkcją zwierzęcą. Rolnicy, którzy chcą się jednak specjalizować w produkcji roślinnej muszą też poszukiwać alternatywnych upraw poza zbożem, kukurydzą i rzepakiem. Naturalnym wyborem jest burak cukrowy, na którym dzisiaj trzyma się jeszcze ekonomika wielu gospodarstw rolnych. Dużo do zrobienia jest po stronie kosztów. Tu kłania się rolnictwo precyzyjne i konsolidacja rolników na rynku środków produkcji i ich wspólne zakupy.
Opracowanie:
Andrzej Przepióra
Aleksander Poznański
Źródło
Wielkopolska Izba Rolnicza
http://www.wir.org.pl/