Nasiona roślin białkowych w żywieniu kur nieśnych
W praktyce produkcyjnej, importowana, poekstrakcyjna śruta sojowa od lat stanowi podstawowe źródło białka i aminokwasów w żywieniu nowoczesnych, intensywnie użytkowanych krzyżówek towarowych drobiu, w tym kur nieśnych. Wiąże się to, między innymi, z jej wysoką wartością pokarmową, w tym dużym poziomem dobrze przyswajalnego białka i aminokwasów oraz stosunkową niewielką ilością czynników antyżywieniowych.
Głównymi źródłami krajowego białka paszowego wśród roślin bobowatych grubonasiennych są takie rośliny jak bobik, groch, łubiny (żółty, wąskolistny, biały) oraz polskie odmiany soi niemodyfikowanej genetycznie, której uprawa z roku na rok staje się coraz bardziej popularna. W ostatnich latach poświęca się tym roślinom wiele uwagi, między innymi prowadząc intensywne badania nad ich wartością pokarmową dla drobiu, tak więc powinny one odgrywać coraz większą rolę w krajowym bilansie białka paszowego.
Nasiona krajowych roślin białkowych charakteryzują się zróżnicowanym składem chemicznym, wszystkie jednak są materiałami przydatnymi w żywieniu niosek. Tak więc, ekstrudowane nasiona soi zawierają około 35% białka ogólnego, natomiast w grochu, bobiku, łubinie żółtym, wąskolistnym i białym, przybliżony poziom białka wynosi, odpowiednio: 21, 26, 387, 29 i 32%. W przypadku nasion soi, czynnikiem ograniczającym ich stosowanie i poziom w recepturach mieszanek paszowych dla kur nieśnych, charakteryzujących się stosunkowo niewielkimi potrzebami energetycznymi, jest wysoki poziom tłuszczu surowego, wynoszący około 20%. Należy również podkreślić, że surowe, nieprzetworzone nasiona soi nie mogą być stosowane w żywieniu drobiu. Koniecznym jest w tym przypadku zastosowanie procesu uszlachetniania, to jest obróbki termicznej lub barotermicznej (ekstruzja), który obniża zawartość substancji antyżywieniowych (inhibitory proteaz), jak również poprawia strawność oraz przyswajalność składników pokarmowych.
Analizując wartość pokarmową nasion krajowych roślin białkowych, można stwierdzić, że przy zachowaniu zasad prawidłowego bilansowania, z dokładnym uwzględnieniem zapotrzebowania zwierząt na składniki pokarmowe, w tym przede wszystkim białko i aminokwasy, mogą one być ważnym elementem zasobów białkowych w naszym kraju, częściowo zastępując poekstrakcyjną śrutę sojową w recepturach mieszanek paszowych dla kur nieśnych. Bilansując mieszanki paszowe dla kur nieśnych należy mieć przy tym na uwadze ograniczenia dotyczące udziału niektórych materiałów w recepturach. Tak więc, maksymalny, rekomendowany poziom nasion łubinu żółtego w mieszance pełnoporcjowej dla niosek wynosi 20%, łubinu wąskolistnego – 15%, natomiast łubinu białego – 10% (odmiany łubinu o niskiej zawartości alkaloidów). W przypadku ekstrudowanych nasion soi, jak również nasion grochu i bobiku, takich ograniczeń praktycznie nie ma, natomiast czynnikiem limitującym udział danych nasion będzie optymalizacja zawartości składników pokarmowych w mieszance i jej cena. Stosowanie na istotną skalę w żywieniu kur nieśnych, krajowych źródeł białka w postaci ekstrudowanych nasion soi oraz nasion innych roślin bobowatych, może docelowo prowadzić do ograniczenia zużycia importowanej śruty sojowej, co potencjalnie skróci łańcuchy dostaw i poszerzy ofertę krajowego rynku paszowego wspierając bezpieczeństwo żywnościowe naszego kraju.
Prof. dr hab. Sylwester Świątkiewicz
Instytut Zootechniki Państwowy Instytut Badawczy
Zakład Żywienia Zwierząt i Paszoznawstwa
Źródło
Centrum Doradztwa Rolniczego
http://cdr.gov.pl/
