Co dalej ze Wspólną Polityką Rolną?

Rolnicy na protestach potwierdzili to, co wcześniej przekazywały władzom organizacje rolnicze, w tym Wielkopolska Izba Rolnicza. Założenia nowej Wspólnej Polityki Rolnej, tak bardzo akcentujące cele klimatyczne, nie sprawdziły się, szczególnie w warunkach kryzysu na rynku rolnym. O tych sprawach mówiliśmy w naszej prezentacji podczas XVII cyklu Wielkopolskich Forów Rolniczych.

Fora były również okazją do zebrania postulatów od protestujących rolników i rozmowy na ich temat podczas naszych corocznych spotkań z rolnikami. Z dzisiejszej perspektywy można powiedzieć, że postulaty oraz obywatelskie konsultacje w formie protestów zaczęły przynosić skutek. Komisja Europejska zaczęła wycofywać się z najgorszych rozwiązań dotyczących strategii Zielonego Ładu w rolnictwie. Czekamy na konkretne rozporządzenia oraz decyzje.

Pytanie jednak pozostaje co dalej z Wspólną Polityką Rolną. Podczas naszych forów rolniczych padło bardzo wiele pomysłów i postulatów, które powinny stanowić bazę do dalszych dyskusji i przygotowania rozwiązań, które pozwolą na zachowanie europejskiego rolnictwa, które gwarantuje nam wszystkim bezpieczeństwo żywnościowe.

O przyszłości rolnictwa i Wspólnej Polityki Rolnej, dyskutowali uczestnicy spotkania, które zostało zorganizowane przez Pana Jarosława Maciejewskiego, Wice Wojewodę Wielkopolskiego. W spotkaniu tym brał udział, między innymi Pan Zbigniew Stajkowski, Wice Prezes Zarządu WIR. Podczas tego spotkania przekazaliśmy Panu Wice Wojewodzie postulaty zebrane podczas naszych Forów, z prośbą o ich skierowanie do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Postulaty do pobrania tutaj:https://wir.org.pl/asp/pliki/aktualnosci2024/lista_postulatow.pdf

Najważniejszy wniosek, który wynika z tego spotkania to wprowadzenie dobrowolności, obowiązkowych teraz norm GAEC oraz dofinansowanie budżetu Wspólnej Polityki Rolnej z źródeł przeznaczonych na politykę klimatyczną. To znaczy rolnik, powinien, tak jak dotąd otrzymywać wsparcie i spełniać podstawowe wymogi i normy wzajemnej zgodności natomiast jeśli zdecyduje się na usługi klimatyczne, zaprojektowane w ramach ekoschematów, powinien otrzymywać dodatkowe płatności w ramach funduszu solidarności klimatycznej, który został zaplanowany właśnie dla realizacji celów związanych z ochroną klimatu i środowiska. Wielkopolska Izba Rolnicza zwracała na to uwagę od samego początku tworzenia KPS-u, tym bardziej, że realizacja ekoschematu wymaga od rolnika poniesienia dodatkowych kosztów lub obniżenia poziomu produkcji. Wprowadzenie takiego systemy wymagać będzie jednak zmian legislacyjnych, które na poziomie Unii Europejskiej są bardzo powolne i wymagają ustaleń pomiędzy krajami członkowskimi, Komisją Europejską i Parlamentem Europejskim. Dodatkowym utrudnieniem są wybory do tego ostatniego. Nie wiemy jak ukształtuje się skład nowego Parlamentu. Podczas Forów apelowaliśmy o udział rolników w tych wyborach i głosowanie na kandydatów, którzy rozumieją rolnictwo, jego specyfikę i potrzeby. Mamy wrażanie, że to co się stało obecnie wskazuje na utratę wrażliwości na potrzeby tego sektora przez większość społeczeństwa oraz decydentów w Europie. Dodatkowo sugeruję, że powinny to być osoby, które znają język angielski ponieważ tylko wtedy mogą skutecznie coś zdziałać.

Wspólna Polityka Rolna powinna zostać wzbogacona o dwa nowe elementy, nad którymi prace już trwają. Po pierwsze rolnik, którego działania prowadzą do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych powinien otrzymywać płatności podobne do istniejących już certyfikatów węglowych. A po drugie powinien zostać opracowana i promowana wspólna, unijna marka dla produktów zwierzęcych pochodzących z gospodarstwach, które stosują podwyższone warunki dobrostanu. Jest już spory segment klientów, którzy mają świadomość, i dla których jest to ważne kryterium zakupowe.

Kolejny element to inwestycje. W obecnym KPS jest zdecydowanie zbyt mało środków na dotacje inwestycyjne. Realizacja polityki klimatycznej będzie wymagał od rolników stosowania nowych, innowacyjnych technologii dających możliwość dla rolnictwa precyzyjnego. Takie technologie kosztują. Ten budżet powinien zostać zwiększony i/lub uzupełniony ze środków Krajowego Planu Odbudowy.

Wspólna Polityka Rolna to niestety nie jedyne zmartwienie rolników. Drugi aspekt poprawy ich sytuacji ekonomicznej to poprawa pozycji przetargowej rolnika w łańcuchu spożywczym. Wielkopolska Izba Rolnicza wielokrotnie zwracała na to uwagę. Piszemy o tym szerzej w artykule: Konsolidacja potrzebna od zaraz! - Aktualności - Wielkopolska Izba Rolnicza (wir.org.pl). W tym zakresie niezbędne jest wzmocnienie Urzędu Ochrony Konsumentów i Konkurencji, programy inwestycyjne inicjowane przez KOWR oraz Krajową Grupę Spożywczą ale także oddolne działania rolników skierowane na ich współpracę na rynku. Strajki pokazały, że rolnicy potrafią się organizować i trzeba te umiejętności przełożyć na rynek.

Z punktu widzenia Wielkopolski, ważne byłoby wdrożenie dobrego programu odbudowy pogłowia trzody chlewnej. O tym pisaliśmy szerzej w artykule: Świnie na ratunek zbożom – tak, ale potrzebujemy dobrego programu odbudowy pogłowia - Aktualności - Wielkopolska Izba Rolnicza (wir.org.pl). To przykład programu, który jest szczególnie ważny dla Wielkopolski, która ciągle produkuje około 35% tuczników w skali kraju. To jest też dobry przykład, że czas najwyższy na regionalizację w Polsce zasad wspólnej polityki rolnej. Polskie regiony znacząco różnią się pomiędzy sobą jeśli chodzi o rolnictwo. Naszym zdaniem urzędy marszałkowskie powinny dostać większe kompetencje oraz środki budżetowe na realizację zadań związanych ze wspólną polityką rolną oraz móc kształtować pewne jej zasady.

Jak mówią rolnicy - … rolnictwo europejskie jest na zakręcie…. Wyprowadzenie naszej branży z tego wirażu wymagać będzie przede wszystkim dobrej komunikacji i wsłuchania się w głosy rolników i ich instytucji.