Krajowa Rada Izb Rolniczych zwróciła się do Prezesa ARiMR o wprowadzenie takich procedur, aby Agencja informowała rolników o planowanych kontrolach w gospodarstwach już w chwili, gdy zostały one wytypowane do kontroli w Centrali. W uzasadnieniu wskazano, że oddziały wojewódzkie ARiMR otrzymują listy wytypowanych do kontroli gospodarstw z centrali w Warszawie na około dwa tygodnie przed planowaną datą kontroli, tymczasem rolnicy o kontroli dowiadują się na około 48 godzin przed jej rozpoczęciem. Jest to kłopotliwe z wielu powodów, choćby planowanych przez nich dużo wcześniej absencjach w gospodarstwie lub ważnych pracach polowych. W ocenie samorządu rolniczego wcześniejsze informowanie rolników o kontroli nie narusza w żaden sposób prawa, a zmiana zasad leży w kompetencji Prezes ARiMR.
W odpowiedzi przekazano iż:
ARiMR nie planuje modyfikacji zasad powiadamiania rolnika o kontrolach. Zasady te wynikają zarówno z obowiązujących aktów prawnych jak również z kilkuletnich doświadczeń ARiMR w przebiegu realizacji procesu kontroli.
Zasady powiadamiania rolnika o kontroli oraz termin, w którym możliwe jest powiadomienie rolnika, wynika wprost z obowiązujących przepisów prawa m.in. art. 103 ust. 4 ustawy o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023 – 2027, zgodnie z którym: „Czynności kontrolne mogą być zapowiedziane, pod warunkiem że nie koliduje to z ich celem lub skutecznością. Zapowiedzenia dokonuje się z wyprzedzeniem ograniczonym do niezbędnego minimum i nieprzekraczającym 14 dni. W przypadku kontroli na miejscu odnoszących się do zwierząt zapowiedzenie nie przekracza 48 godzin”.
W przypadku kontroli realizowanych przez ARiMR powiadamianie o kontroli uzależnione jest od rodzaju i zakresu przeprowadzanej kontroli oraz od faktu, czy nie zagraża ono celowi kontroli. Rolnik jest zawsze powiadamiany o kontroli wówczas, gdy jego obecność jest niezbędna do przeprowadzenia kontroli, dotyczy to m.in. kontroli, które wymagają weryfikacji prowadzonej przez rolnika dokumentacji (np. rejestru zabiegów agrotechnicznych), posiadania maszyn, weryfikacji szczegółowych wymogów (np. kontrole ekoschematów, kontrole w zakresie działania rolno-środowiskowo-klimatycznego, rolnictwa ekologicznego, działań o charakterze inwestycyjnym i premiowym, kontrole warunkowości) itp.
Pracownicy ARiMR uwzględniają charakter i sezonowość pracy rolnika. Informując rolnika o planowanym terminie kontroli bardzo często uwzględniają prośby dotyczące dostosowania terminu rozpoczęcia czynności kontrolnych do możliwości rolnika, o ile jest to w zgodzie z przepisami prawa. Ponadto, rolnik informowany jest również o możliwości pisemnego upoważnienia osoby trzeciej do uczestnictwa w czynnościach kontrolnych. Powiadomienie o kontroli może nastąpić telefonicznie lub osobiście, a informacja o powiadomieniu zostaje odnotowana w raporcie z kontroli. Kontrola może zostać przeprowadzona bez obecności rolnika, nawet w sytuacji, gdy został on o niej poinformowany.
W obecnej kampanii kontrolnej, ze względu na zmiany przepisów prawa i wprowadzenie nowego rodzaju płatności np. do ekoschematów, znacząco wzrosła liczba rolników, którzy są informowani o kontroli ponieważ niezbędne jest pozyskanie od nich dokumentacji np. rejestru zabiegów agrotechnicznych czy planów nawozowych celem weryfikacji spełnienia przez nich nowych wymogów.
Reasumując, ARiMR dokłada starań, aby zapewnić udział rolnika w możliwie jak największej liczbie kontroli, nie planuje jednak modyfikacji zasad powiadamiania rolnika o kontrolach.
Opracowanie: Magdalena Kołodziejek
