11 listopada jest 315. (w latach przestępnych 316.) dniem w kalendarzu gregoriańskim. Dla Polaków jest to jednak dzień wyjątkowy. W 1918 roku, po 123 latach zaborów (1795–1918) Polska odzyskała swoją niepodległość!
Odzyskiwanie przez Polskę niepodległości odbywało się stopniowo. Wybór 11 listopada uzasadnić można zbiegiem wydarzeń w Polsce z zakończeniem I wojny światowej, dzięki zawarciu rozejmu w Compiègne 11 listopada 1918 r., pieczętującego ostateczną klęskę Niemiec. Dzień wcześniej do Warszawy przybył Józef Piłsudski. W tych dwóch dniach, 10 i 11 listopada 1918 r., naród polski uświadomił sobie w pełni odzyskanie niepodległości, a nastrój głębokiego wzruszenia i entuzjazmu ogarnął cały kraj.
Historia Polski w latach 1914–1918 obejmuje krótki, bo zaledwie 4-letni fragment dziejów, ale wydarzenia tego czterolecia zaważyły w sposób decydujący na sytuacji Polski na arenie międzynarodowej, jak i wewnętrznej. Był to okres zabiegów dyplomatycznych i działań militarnych, którego zwieńczeniem było odbudowanie niepodległego państwa polskiego w 1918 roku, związane z upadkiem mocarstw zaborczych. Polacy byli wtedy poddanymi trzech dworów cesarskich, a ich los w każdym z zaborów był inny. Zabory wywarły tak potężny wpływ na rozwój poszczególnych regionów kraju, że zauważalne jest to do dnia dzisiejszego.
W 1914 roku wybuchła I wojna światowa z udziałem mocarstw rozbiorowych: Austro-Węgier, Niemiec i Rosji. Doprowadziła ona do wzmocnienia wśród Polaków poczucia tożsamości narodowej, a jej przebieg i rezultaty (przede wszystkim upadek wszystkich trzech mocarstw zaborczych) umożliwiły odtworzenie niepodległego państwa polskiego.
Okres lat 1914–1918 charakteryzował się fatalnym stanem zaopatrzenia i wyżywienia społeczeństwa, a także znacznymi stratami, zarówno wśród żołnierzy wcielonych do walczących ze sobą armii, jak i ludności cywilnej, która zmuszona do świadczeń na rzecz armii okupujących kraj, ponosiła ogromne ciężary. Na skutek śmierci i deportacji liczba ludności zamieszkującej późniejszą II Rzeczpospolitą zmalała o 14,9%. Niebagatelne też były straty materialne, spowodowane działaniami wojennymi na obszarze 80% ziem polskich. Kolejne armie, przechodzące przez terytoria zaborów, stosowały taktykę spalonej ziemi. Rosjanie, wycofując się na wschód, podpalili szyby naftowe w Galicji i deportowali setki tysięcy ludzi. Natomiast Niemcy nie omieszkali wywozić do Rzeszy całych fabryk, przede wszystkim z terenu Łodzi. Ocenia się, że w latach 1914–1920 zniszczeniu uległo około 30% majątku narodowego na ziemiach polskich, zaś poziom produkcji przemysłowej w roku 1919 wyniósł w Polsce 30% stanu z roku 1913 w tych samych granicach. Straty materialne szacowano na 73 mld franków francuskich, w tym na 10 mld w samym przemyśle.
Na przestrzeni tego czasu, wraz z przesuwaniem się frontów i zmiennymi losami poszczególnych mocarstw zaborczych, kształtowały się zarówno koncepcje polskie (dotyczące sposobów i dróg do odzyskania niepodległości), jak i koncepcje zaborców oraz Europy Zachodniej i Stanów Zjednoczonych, prowadzące do rozwiązania tzw. „sprawy polskiej”. W rezultacie trudnego wcześniej do przewidzenia przebiegu wojny wszystkie zainteresowane strony musiały prześcigać się w deklaracjach, a wkrótce także i w czynach, które legły u podstaw tworzenia polskiego wojska i zalążków organizmu państwowego. Wszystko to razem sprawiło, że gdy 11 listopada 1918 r. I wojna światowa została zakończona, Polska powstała jako państwo uznane na arenie międzynarodowej, dysponujące przygotowaną kadrą polityczną i administracyjną oraz zawiązkami wojska, organów władzy wykonawczej i sądowniczej.
W tym roku obchodzimy 104. rocznicę odzyskania niepodległości. Narodowe Święto Niepodległości zostało ustanowione ustawą z dnia 23 kwietnia 1937 r., zniesione ustawą Krajowej Rady Narodowej 22 lipca 1945 r., przywrócono je ustawą w okresie transformacji systemowej w 1989 r. Pamiętajmy jednak, że niepodległość nie jest nam dana na zawsze. Doświadczyliśmy już tego boleśnie w naszej historii. Mimo różnic światopoglądowych i zapatrywań politycznych – bądźmy w tym dniu razem! Wszyscy tworzymy jeden naród i dlatego winniśmy szukać porozumienia i współpracy do osiągnięcia wspólnego celu, jakim winna być pomyślność naszej Ojczyzny. Bo jak mówi mądre polskie przysłowie: „zgoda buduje, niezgoda rujnuje”.
Opracowanie: Grzegorz Wysocki
Źródło: Wikipedia.pl, wycinki prasowe, materiały własne.
Źródło
Wielkopolska Izba Rolnicza
http://www.wir.org.pl/
