Zgodnie z zapisami Art. 441 Ustawy Prawo wodne Spółki wodne są niepublicznymi formami organizacyjnymi, które, zrzeszają osoby fizyczne lub prawne na zasadzie dobrowolności i mają na celu zaspokajanie wskazanych przepisami ustawy potrzeb w zakresie gospodarowania wodami.
Zadaniami Spółek wodnych są w szczególności wykonywanie, utrzymywania oraz eksploatacja urządzeń, w tym urządzeń wodnych, służących do:
- zapewnienia wody dla ludności, w tym uzdatniania i dostarczania wody;
- ochrony wód przed zanieczyszczeniem, w tym odprowadzania i oczyszczania ścieków;
- melioracji wodnych oraz prowadzenia racjonalnej gospodarki na zmeliorowanych gruntach;
- ochrony przed powodzią;
- odwadniania gruntów zabudowanych lub zurbanizowanych.
Spółki wodne, te które są istotne z rolniczego punku widzenia tworzone są głównie w celu melioracji wodnych to znaczy odwadniania i nawadniania gruntów rolniczych. Często również „rolnicze” spółki wodne zajmują się małym retencjonowaniem wody, co w sytuacji suszy jest przydatne a gdy wody jest nadmiar, małe zbiorniki mogą pewne ilości przyjąć aby pola nie zostały zalane.
W ramach realizacji swoich zdań spółki wodne mogą korzystać z pomocy finansowej państwa udzielanej w formie dotacji podmiotowej z budżetu państwa przeznaczonej na dofinansowanie działalności bieżącej w zakresie realizacji zadań związanych z utrzymaniem wód i urządzeń wodnych, z wyłączeniem zadań, na realizację których została udzielona inna dotacja.
Ponadto Spółki wodne mogą korzystać z pomocy finansowej z budżetów jednostek samorządu terytorialnego na bieżące utrzymanie wód i urządzeń wodnych oraz na finansowanie lub dofinansowanie inwestycji, jako dotacje celowe udzielane na podstawie umowy zawartej przez jednostkę samorządu terytorialnego ze spółką wodną.
![2](http://www.wir.org.pl/aktualnosci/2018/2018_03_08_prawo/2.jpg)
Źródłem środków pieniężnych niezbędnych do realizacji zadań spółki wodnej są:
- składki członkowskie i inne świadczenia wynikające ze statutu uiszczane przez członków spółki,
- świadczenie pieniężne podmiotów, które korzystają z urządzeń spółki wodnej lub przyczyniają się do zanieczyszczania wody dla której ochrony spółka wodna została utworzona – jest ono ustalane przez starostę i podlega przymusowemu ściągnięciu w trybie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji,
- świadczenia pieniężne uzyskane z działalności prowadzonej przez spółkę,
- pomoc finansowa udzielona przez państwo w formie dotacji przedmiotowej z budżetu państwa oraz dotacji celowej z budżetu jednostki samorządu terytorialnego przeznaczonej na bieżące utrzymywanie wód, urządzeń wodnych oraz na finansowanie lub dofinansowanie inwestycji.
Do utworzenia spółki wodnej konieczne jest:
- pisemne porozumienie co najmniej 3 osób fizycznych lub prawnych,
- uchwalenie jej statutu przez osoby zainteresowane oraz
- dokonanie wyboru organów spółki tj. zarządu, komisji rewizyjnej gdy spółka liczy więcej niż 10 członków i ewentualnie innych organów przewidzianych w statucie.
Kolejnym krokiem zmierzającym do utworzenia spółki jest zatwierdzenie przez właściwego miejscowo starostę jej statutu, co następuje w drodze decyzji. W przypadku niezgodności postanowień statutu z prawem starosta wzywa spółkę do ich usunięcia. Jeżeli niezgodności nie zostaną usunięte, starosta odmawia w drodze decyzji zatwierdzenia statutu. Gdy decyzja o zatwierdzeniu statutu uprawomocni się, spółka wodna uzyskuje osobowość prawą czyli staje się podmiotem, który może nabywać uprawnienia, zaciągać zobowiązania, jak również stroną w postępowaniach sądowych.
Po uprawomocnieniu się decyzji starosty, zarząd spółki wodnej w terminie 30 dni jest zobowiązany zgłosić Wodom Polskim jej utworzenie w celu wpisania spółki do systemu informacyjnego gospodarowania wodami, a na mocy art. 441 ust. 4 nowego prawa wodnego spółki wodne zobowiązane zostały do prowadzenia ksiąg rachunkowych, a także do sporządzania sprawozdań finansowych zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości.
![3](http://www.wir.org.pl/aktualnosci/2018/2018_03_08_prawo/3.jpg)
Zgodnie z art. 444 wspomnianej już ustawy Spółki wodne mogą łączyć się w związki spółek wodnych. Do związków spółek wodnych stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące spółek wodnych, z tym że prawa i obowiązki przysługujące wobec spółek wodnych staroście w stosunku do związków spółek wodnych wykonuje wojewoda.
Na mocy przepisu art. 205 prawa wodnego do utrzymania wodnych urządzeń melioracyjnych zobowiązana jest spółka wodna o ile urządzenia te są objęte jej działalnością. Jeżeli spółka nie wykonuje powyższego obowiązku właściwy organ Wód Polskich może wydać decyzje ustalającą zakres i termin ich wykonania.
Jednak wobec braku przepisu egzekwującego jej wykonalność, wydanie decyzji może nie odnieść pożądanego efektu.
M. Ceglarek
Źródło
Wielkopolska Izba Rolnicza
http://www.wir.org.pl/