Zmiana przepisów UE dotyczących nazw napojów spirytusowych

Przepisy wchodzą w życie dwudziestego dnia po opublikowaniu rozporządzenia w Dzienniku Urzędowym UE. Nowe definicje napojów spirytusowych będą więc stosowane od 13 maja 2024 r.

Geneza wprowadzenia zmian w przepisach

Obowiązujące przepisy UE dla napojów spirytusowych (rozporządzenie 2019/787), nie określały odrębnej kategorii dla okowit ziemniaczanych. W 2019 r. Komisja Europejska stała na stanowisku, że napoje spirytusowe wytworzone z destylatu ziemniaczanego mogą być klasyfikowane jako okowity z owoców. Taka klasyfikacja, z uwagi na ograniczenia w definicji okowity z owoców, nie obejmowało wszystkich metod produkcji destylatów ziemniaczanych stosowanych w Polsce.

W 2022 r., z inicjatywy naszego kraju, podjęto dyskusję w sprawie określenia odrębnej definicji dla okowit ziemniaczanych, które będą mogły być, podobnie jak whisky/whiskey destylowane do poniżej 94,8 proc. obj. Okowity z ziemniaków będą ponadto wytwarzane z bulw ziemniaków, a nie np. z obierek ziemniaczanych.

Działania te miały na celu wyraźne rozróżnienie poszczególnych napojów spirytusowych. Warto podkreślić, że dzięki uwagom Polski, w oznakowaniu takiego wyrobu będzie możliwe stosowanie zarówno nazwy prawnej: „okowita z ziemniaków” jak i „okowita ziemniaczana”.

Wydaje się, że ta grupa okowit może stać się polską specjalnością na unijnym rynku.

Definicja okowity z ziemniaków

Zgodnie z nowymi przepisami okowita z ziemniaków jest to napój spirytusowy wytwarzany wyłącznie w drodze fermentacji alkoholowej i destylacji bulw ziemniaków do poniżej 94,8 proc. obj., tak aby destylat posiadał aromat i smak pochodzący od użytych surowców. Minimalna zawartość alkoholu w tym produkcie wynosi 38 proc. obj. Okowita ziemniaczana nie może zawierać dodatku alkoholu ani aromatów. Aby dostosować barwę tego napoju można użyć wyłącznie karmelu. Natomiast w celu dopełnienia ostatecznego smaku, wyrób można dosłodzić, przy czym produkt końcowy nie może jednak zawierać więcej niż 10 gramów produktów słodzących na litr (wyrażonych jako cukier inwertowany). Dla okowity z ziemniaków określono również limit zawartości metanolu.

Dodatkowe nowe definicje napojów spirytusowych

W wyniku dyskusji między państwami członkowskimi zaistniała potrzeba określenia odrębnych kategorii napojów spirytusowych produkowanych z surowców, które nie zostały określone wprost w prawie UE jako produkty rolne. Chodziło o sok z brzozy i sok z klonu, a także o chleb. Zasada dotycząca możliwości produkcji napojów spirytusowych jedynie z surowców pochodzenia rolniczego została wprowadzona, aby nie zezwolić na wykorzystywanie produktów spożywczych odpadowych.

Wprowadzenie nowej definicji okowity z soku brzozowego lub soku klonowego wynikało z potrzeby uwzględnienia specyfiki rynku takich wyrobów dostępnych w Estonii. Natomiast w przypadku wykorzystania chleba do fermentacji alkoholowej i destylacji określono, że surowiec ten musi być świeży, aby do produkcji napoju spirytusowego nie było wykorzystywane pieczywo przeterminowane, czyli niezdatne do spożycia przez ludzi.

Napoje spirytusowe spełniające wymogi nowych kategorii, będą stosowały nazwę danej kategorii jako swoją nazwę prawną. Zatem na etykietach wyrobów gotowych konsumenci znajdą następujące nowe nazwy: okowita z soku brzozowego, okowita z soku klonowego, okowita z soku brzozowego i soku klonowego, okowita z chleba.

Podstawa prawna

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1143 z dnia 11 kwietnia 2024 r. w sprawie oznaczeń geograficznych w odniesieniu do wina, napojów spirytusowych i produktów rolnych oraz gwarantowanych tradycyjnych specjalności i określeń jakościowych stosowanych fakultatywnie w odniesieniu do produktów rolnych, zmieniające rozporządzenia (UE) nr 1308/2013, (UE) 2019/787 i (UE) 2019/1753 oraz uchylające rozporządzenie (UE) nr 1151/2012 (Dz. Urz. UE L z 23.04.2024 r.) https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A32024R1143&qid=1714462102175

Źródło: MRiRW