Zielony Ład – polityka wielkich wyzwań

Od wczorajszego popołudnia toczą się rozmowy i dyskusje na temat podejścia do rozwoju systemów AKIS w poszczególnych krajach Unii Europejskiej. Debata ta odbywa się w ramach organizowanego przez Komisję Europejską oraz punkt kontaktowy Europejskiego partnerstwa innowacyjnego na rzecz wydajnego i zrównoważonego rolnictwa seminarium online pt. „Plany strategiczne WPR: kluczowa rola systemów wiedzy i innowacji w rolnictwie (AKIS) w państwach członkowskich”.

Dzisiaj to międzynarodowe spotkanie oficjalnie otworzył  komisarz Janusz Wojciechowski.

Minister Ardanowski zwrócił uwagę, że współczesne czasy stawiają szczególne wymagania wobec rolników. Nigdy w historii nie były one tak duże.  Wynika to m.in.  zarówno globalizacji, która jest i szansą i wyzwaniem, jak też z różnego rodzaju anomalii pogodowych, klęsk, które nas dotykają. Podniósł także coraz większe wymagania konsumentów.

– Społeczeństwa, które chcą coraz lepiej dbać o środowisko i z ochrony środowiska uczyniły jeden z najważniejszych paradygmatów rozwoju, stanowią kolejne wyzwanie. To wszystko sprawia, że wiedza, którą rolnicy posiadali, wiedza przekazywana z pokolenia na pokolenie, z ojca na syna, ta wiedza już nie wystarcza – powiedział minister Ardanowski.

– Jeżeli pozostawilibyśmy rolników bez skutecznego systemu podnoszenia, zarówno ich kwalifikacji zawodowych, ale również umiejętności radzenia sobie w tym skomplikowanym świecie, w którym żyjemy, to będą mieli ogromne problemy przekładające się nie tylko na ich sytuację materialną, ale również będą mieli problemy psychologiczne, które w szeregu krajach UE są bardzo dostrzegane – dodał szef resortu rolnictwa.

– W moim kraju z polityki wobec wsi i rolnictwa uczyniliśmy jeden z najważniejszych elementów polityki państwa. Może nie we wszystkich krajach tak wysoki priorytet obszarów wiejskich i rolnictwa jest w polityce tak, jak jest to w Polsce – poinformował minister uczestników seminarium.

Zwrócił również uwagę, że w Polsce rolnictwo jest specyficzne. Z jednej strony jest ono naszą szansą, ale nastręcza też wielu problemów. Jest to spuścizna historyczna, która polega również na tym, że mamy bardzo dużo małych gospodarstw, ale również ogromne gospodarstwa, które w części Polski pozostały po czasach komunizmu.

– Chcemy, żeby te mniejsze gospodarstwa również pozostały. Tam jest może szczególnie trudno radzić sobie, żeby na stosunkowo niewielkim areale, przy ograniczonych możliwościach produkcyjnych, prowadzić je efektywnie, żeby dostarczały środków do życia. Chcemy ich jak najwięcej utrzymać – stwierdził minister. Zwrócił jednocześnie uwagę, że rolnictwo to nie jest tylko produkcja żywności.

– Nie wolno sprowadzać rolnika tylko i wyłącznie do wytwórcy jakiś dóbr poszukiwanych przez konsumentów. To są ludzie, którzy mają swoje aspiracje, swoje marzenia życiowe. Chcą i mają do tego absolutnie prawo, by realizować się pod każdym względem, a nie tylko być dobrym rolnikiem – podkreślił minister rolnictwa  i rozwoju wsi Jan Krzysztof Ardanowski.

Według ministra rolnikom potrzebne jest wsparcie. Wsparcie na co dzień, nie tylko na poziomie edukacji, ale wsparcie nieustające.

– Dlatego AKIS, jako system łączący różne instytucje, które mogą wesprzeć rolników jest czymś naprawdę bardzo wartościowym – stwierdził minister. Poinformował uczestników seminarium o tym, że w Polsce istnieje publiczne doradztwo rolnicze. Jednocześnie zwrócił uwagę, że Polska jest jednym z nielicznych krajów, który utrzymuje i wspiera, i będzie utrzymywał i wspierał publiczne doradztwo rolnicze. Poinformował także, że mamy dobrze zorganizowane szkoły rolnicze, których część, ta najważniejsza, podlega ministrowi rolnictwa. Przypomniał ponadto, że mamy dziesięć instytutów naukowo-badawczych, które także podlegają ministerstwu rolnictwa.

– Mamy również organizacje społeczne, które chcą się angażować, nie tylko w reprezentowanie interesów rolników, nie tylko w organizowanie protestów, jeśli zachodzi taka potrzeba, ale również w edukowanie, przekazywanie wiedzy i tłumaczenie tych różnych wyzwań jakie współczesny świat stawia – powiedział minister Ardanowski i zaznaczył, że rolnictwo jest przecież dużym rynkiem zbytu, a jednocześnie źródłem, z którego pozyskuje się surowce.

– Chcemy, żeby wszyscy w tym skomplikowanym łańcuchu znaleźli swoje miejsce i wzajemnie się wspierali – podkreślił minister.

W swoim wystąpieniu minister Ardanowski zwrócił uwagę, że polityka UE, o której mówił Janusz Wojciechowski jest zbieżna z polską wizją rolnictwa, rolnictwa pełniącego ważną rolę,   rolnictwa powiązanego również ze środowiskiem, z przyrodą, rolnictwa opartego o rodzinę, gospodarstwa rodzinne. Wyraził przy tym uznanie, że wizja europejskiego rolnictwa, przekazywana przez komisarza Wojciechowskiego zaczyna znajdować w Europie uznanie, również u tych, którzy całkiem inne modele rolnictwa do tej pory realizowali.

– To jest również wielki wkład naszej części Europy – Europy Środkowej, Europy Wschodniej-  w to wielkie dobrodziejstwo jakim jest Wspólnota Europejska – podkreślił minister.

Szef polskiego resortu rolnictwa zwrócił uwagę, że unijna polityka definiowana dla całej gospodarki jako Zielony Ład, a dla rolnictwa w postaci dwóch strategii: „Od pola do stołu” i „Bioróżnorodności”, to jest polityka wielkich wyzwań – zmiany myślenia, zmiany priorytetów, prowadzenia rolnictwa w taki sposób, żeby zaspokajało potrzeby konsumentów, ale jednocześnie sprawiało, że świat w którym żyjemy będzie niepogorszony, a może polepszony.

– To wszystko jest również obszarem aktywności porozumienia na rzecz dostarczania wiedzy i innowacji dla rolnictwa. Nauka ma szczególną rolę w rozwiązywaniu problemów, których kiedyś nie było – podkreślił minister Ardanowski.

Stwierdził ponadto, że jednocześnie rozwiązania, które w Europie powstają mogą istotnie pomóc rolnikom w przezwyciężeniu różnych problemów, zarówno w efektywności rolnictwa, w wysokich plonach, wydajnościach, jak i w zastępowaniu pracy ludzkiej, której coraz bardziej na wsi brakuje.

W dyskusji uczestniczył również podsekretarz stanu Ryszard Kamiński, który przedstawił system AKIS w Polsce, wskazując na jego silne strony oraz występujące potrzeby. Wiceminister zaprezentował również działania podejmowane w ramach PROW 2014-2020 na rzecz wsparcia transferu wiedzy i innowacji oraz działania proponowane do realizacji w ramach Wspólnej Polityki Rolnej po 2020 roku. Podkreślił, że istniejący w Polsce system AKIS, w którego centrum oczywiście znajduje się rolnik, posiada ogromny potencjał. Istotne jest jednakże ciągłe podejmowanie działań na rzecz usprawnienia wymiany wiedzy i współpracy partnerów systemu, w szczególności nauki i doradztwa.

 - Mając na uwadze nowe wyzwania wynikające z dokumentów strategicznych, jak i średnią wieku doradców, istotne jest odpowiednie przygotowanie młodej kadry, jak i zapewnienie szkoleń dla doradców w celu odpowiedniego ich przygotowania do realizacji usług dla rolników, jak również rozwój kompetencji cyfrowych i dobrej komunikacji pomiędzy wszystkimi uczestnikami systemu – podkreślił wiceminister Kamiński.

Polski przykład organizacji systemu AKIS, jego struktura, doświadczenia i plany rozwoju, były szeroko komentowane i wysoko oceniane przez uczestników seminarium z różnych krajów Europy.