Wyniki kontroli przeprowadzonych przez Inspekcję JHARS w I kwartale 2012 roku

I. Cel kontroli

W I kwartale 2012 roku Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych przeprowadziła kontrole w zakresie jakości handlowej przetworów rybnych (marynat i konserw rybnych oraz ryb mrożonych), przetworów mlecznych adresowanych do dzieci (w tym głównie mlecznych napojów fermentowanych, serków smakowych, mleka naturalnego i smakowego) i  deserów na bazie mleka, herbat (w tym głównie herbaty czarnej) i herbatek owocowych, przypraw jednoskładnikowych, koncentratów spożywczych (w tym głównie koncentratów zup, drugich dań, deserów i kremów) oraz majonezów i sosów majonezowych.

Przeprowadzone kontrole miały na celu sprawdzenie, czy artykuły rolno-spożywcze spełniały wymagania w zakresie jakości handlowej określone w przepisach o jakości handlowej oraz dodatkowe wymagania dotyczące tych artykułów, jeżeli ich spełnienie zostało zadeklarowane przez producenta. W trakcie kontroli sprawdzono trzy podstawowe elementy jakości handlowej, tj.  cechy organoleptyczne (m.in. wygląd, smak, zapach, barwę), parametry fizykochemiczne (m.in. zawartość tłuszczu, wody i białka) oraz znakowanie produktów żywnościowych.

II. Zakres kontroli

Kontrole przeprowadzono w 257 podmiotach, w tym u:

• 82 producentów przetworów rybnych,
• 72 producentów przetworów mlecznych i deserów na bazie mleka,
• 39 producentów koncentratów spożywczych, majonezów i sosów majonezowych,
• 36 producentów przypraw,
• 28 producentów herbat i herbatek owocowych;

Kontrolą objęto w zakresie:

1. cech organoleptycznych - 746 partii wyrobów, w tym:

• 278 partii przetworów mlecznych i deserów na bazie mleka,
• 176 partii przetworów rybnych,
• 88 partii przypraw,
• 75 partii koncentratów spożywczych,
• 74 partie herbat i herbatek owocowych,
• 55 partii majonezów i sosów majonezowych;

2. parametrów fizykochemicznych - 749 partii wyrobów, w tym:

• 281 partii przetworów mlecznych i deserów na bazie mleka,
• 176 partii przetworów rybnych,
  • 88 partii przypraw,
  • 75 partii koncentratów spożywczych,
  • 74 partie herbat i herbatek owocowych,
  • 55 partii majonezów i sosów majonezowych;

3. znakowania - 884 partie wyrobów, w tym:

• 290 partii przetworów mlecznych i deserów na bazie mleka,
• 227 partii przetworów rybnych,
• 126 partii przypraw,
• 98 partii herbat i herbatek owocowych,
• 85 partii koncentratów spożywczych,
• 58 partii majonezów i sosów majonezowych;

4. cech mikrobiologicznych (mikroflory charakterystycznej) - 60 partii przetworów mlecznych.

III. Wyniki kontroli

W porównaniu do wyników kontroli z 2011 roku odnotowano poprawę jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych w zakresie parametrów fizykochemicznych o 4,1 p.p., przy nieznacznym wzroście (o 0,4 p.p.) udziału partii nie odpowiadających deklarowanym cechom organoleptycznym. Z kolei udział partii nieprawidłowo oznakowanych pozostał na zbliżonym poziomie.

W porównaniu do wyników poprzednich kontroli jakość handlowa poszczególnych grup artykułów rolno-spożywczych kształtuje się następująco:

1. W przypadku cech organoleptycznych odnotowano poprawę w tym zakresie odnośnie koncentratów spożywczych (o 5,6 p.p.) oraz przetworów mlecznych (o 0,7 p.p.). Odsetek  partii zakwestionowanych podczas oceny organoleptycznej wzrósł w przypadku przypraw (o 1,8 p.p.) i przetworów rybnych (o 0,3 p.p.).
2. Mniejszy udział liczby partii o niezgodnych z deklaracją parametrach fizykochemicznych stwierdzono w przypadku majonezów (o 3,5 p.p.), koncentratów spożywczych (o 1,9 p.p.) oraz przypraw (o 0,9 p.p.). Pogorszenie jakości handlowej w przedmiotowym zakresie odnotowano natomiast w przypadku sosów majonezowych (o 4,4 p.p.), przetworów mlecznych (o 1,0 p.p.) oraz przetworów rybnych (o 0,9 p.p.).

Wystąpienie nieprawidłowości w zakresie oceny organoleptycznej oraz parametrów fizykochemicznych może świadczyć o błędach popełnionych podczas procesu technologicznego, w tym stosowaniu surowca o niewłaściwej jakości czy nieprzestrzegania receptur.

1. Udział partii nieprawidłowo oznakowanych zmniejszył się w przypadku przetworów rybnych (o 4,9 p.p.), przypraw (o 4,3 p.p.), herbat i herbatek owocowych (o 3 p.p.) oraz przetworów mlecznych (o 1,3 p.p.), natomiast wzrósł w przypadku majonezów i sosów majonezowych (o  24,1 p.p.), koncentratów spożywczych (o 22,7 p.p.) oraz przetworów rybnych (o 0,9 p.p.).

Przyczyną niewłaściwego oznakowania może być nieznajomość przepisów, nieprawidłowa ich interpretacja, bądź celowe wprowadzanie konsumenta w błąd. Nieprawidłowości w  przedmiotowym zakresie mogą również wskazywać na próbę poczynienia oszczędności finansowych przez producentów poprzez wykorzystywanie zapasów błędnie oznakowanych etykiet.

IV. Sankcje

W związku ze stwierdzonymi w trakcie kontroli nieprawidłowościami wojewódzcy inspektorzy JHARS:

• wydali 113 decyzji administracyjnych, w tym:

- 56 decyzji nakładających kary pieniężne na łączną kwotę 79 924 złotych,

- 53 decyzje nakazujące poddanie produktów zabiegom prawidłowego oznakowania;

- 4 decyzje zakazujące wprowadzenie do obrotu artykułów rolno-spożywczych;

• przekazali 121 zaleceń pokontrolnych,
• wszczęli 29 postępowań.

Ponadto zgodnie z kompetencjami przekazano 6 spraw do innych organów.