Badaniami kontrolnymi Najwyższej Izby Kontroliprowadzonymi od 25 kwietnia 2014 r. do 15 września 2014 r. objęto 17 jednostek w tym Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. W wystąpieniu pokontrolnym z dnia 15 września 2014 r.[1]Najwyższa Izba Kontroli oceniła pozytywnie wykonanie przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi obowiązków Instytucji Zarządzającej Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013 mających na celu: - przygotowanie programu rolnośrodowiskowego w odniesieniu do wariantów sadowniczych i jagodowych programu rolno środowiskowego, - określenie warunków przyznania pomocy finansowej w ramach wariantów sadowniczych i jagodowych i związanych z tym wymogów; - wdrożenie zaleceń audytowych Komisji Europejskiej dotyczących wariantów sadowniczych i jagodowych; - osiągniecie zakładanych efektów realizacji programu rolnośrodowiskowego, w tym wariantów sadowniczych i jagodowych; - nadzór i kontrolę nad wykorzystaniem środków publicznych na uprawy sadownicze i jagodowe w ramach programu rolnośrodowiskowego. W odniesieniu do poruszonej w artykule kwestii powiązania wsparcia z produkcją MRiRW pragnie poinformować, że przepisy wspólnotowe, będące podstawą do wdrażania i realizacji PROW 2007-2013 w Polsce wyraźnie określały, że płatności rolnośrodowiskowe (art. 39 rozporządzenia (WE) nr 1698/2005), w ramach których realizowano wsparcie dla ekologicznych plantacji sadowniczych mogą mieć wyłącznie charakter płatności powierzchniowej (na hektar upraw), a zatem nie ma możliwości bezpośredniego powiązania wsparcia z produkcją poprzez płatność do tony wytworzonego produktu lub do sztuki zwierząt. Jednocześnie, rozporządzenie UE wskazuje, iż wsparcie to ma wspierać ekologiczne sposoby produkcji z uwagi na ich korzystne oddziaływanie na środowisko. Niemniej jednak przepisy wdrażające w Polsce tę formę wsparcia zawierały rozwiązania pozwalające na realizację także celów produkcyjnych. W szczególności, we wszystkich wariantach Pakietu 2 Rolnictwo ekologiczne PROW 2007-2013 oraz Rolnictwo ekologiczne w PROW 2014-2020 zastosowano warunekprowadzenia produkcji rolnej zgodnie z przepisami określonymi w ustawie o rolnictwie ekologicznym[2], przepisami rozporządzeniu Rady (WE) nr 834/2007[3], oraz warunek wytworzenia produktów rolnictwa ekologicznego w rozumieniu przepisów art. 2 pkt 6 ustawy o rolnictwie ekologicznym. Wszystkich wariantów dotyczy również wymóg odpowiedniego przeznaczenia plonu (m.in. do przetwórstwa, sprzedaży, przekazania do innych gospodarstw, spasania). Dodatkowo od 2009 r. dla wszystkich wariantów Pakietu 2 Rolnictwo ekologiczne, został ustanowiony wymóg prowadzenia produkcji rolnejzgodnie z najlepszą wiedzą i kulturą rolną przy zachowaniu należytej dbałości o stan fitosanitarny roślin i ochronę gleby. Za nieprzestrzeganie tego wymogu określono sankcję, polegającą na zmniejszeniu płatności rolnośrodowiskowej w wysokości 100%. Biorąc pod uwagę doświadczenia w kolejnych latach wdrażania Programu, kilkukrotnie dokonano doprecyzowania wymagań w tym zakresie, m.in: Zmiany te miały jedynie charakter doprecyzowujący, ponieważ zarówno odpowiednia obsada, jak i odpowiednie ukorzenienie sadzonek mieściły się w generalnym, obowiązującym już od 2009 r. wymogu prowadzenia produkcji rolnej zgodnie z najlepszą wiedzą i kulturą rolną Doświadczenia wynikające z wdrażania Pakietu 2 Rolnictwo ekologiczne w ramach programu rolnośrodowiskowego objętego PROW 2007-2013 zostały uwzględnione w dokumencie programowym nowej perspektywy finansowej 2014-2020. Dla wszystkich pakietów działania Rolnictwo ekologiczne PROW 2014-2020 zaplanowano utrzymanie m.in. warunku kwalifikowalności polegającego na prowadzeniu produkcji rolnej zgodnie z przepisami określonymi w ustawie o rolnictwie ekologicznym[4] i rozporządzeniu Rady (WE) nr 834/2007[5], obowiązku posiadania certyfikatu wydanego zgodnie z tymi przepisami (wydawanego przez specjalne jednostki certyfikujące), a także wymóg polegający na obowiązku produkcji ekologicznej oraz odpowiedniego przeznaczenia plonu (m.in. do przetwórstwa, sprzedaży, przekazania do innych gospodarstw, spasania). Jednym z warunków dla Pakietu 10. Uprawy sadownicze (po okresie konwersji) będzie utrzymanie sadu przez minimum dwa lata po zakończeniu okresu zobowiązania. Ponadto, w 2014 r. MRiRW przygotowało „Plan działań dla rolnictwa ekologicznego” służący m.in. lepszej koordynacji działań publicznych w tym obszarze sektora rolno-żywnościowego. Należy także zauważyć, że płatności w ramach działania Rolnictwo ekologiczne PROW (wcześniej program rolnośrodowiskowy PROW 2007-2013) są realizowane w oparciu o unijne ramy prawne dotyczące funkcjonowania EFROW, jak i przepisy UE dotyczące rolnictwa ekologicznego. Tym samym, możliwości realizacji priorytetów krajowych są tymi przepisami istotnie ograniczone, dlatego raport NIK do którego odnosi się artykuł, jak i tezy zawarte w tym artykule odnoszą się de facto zarówno do procesu decyzyjnego (rozwiązań) na poziomie UE jak i krajowym. ------------ [1] https://www.nik.gov.pl/kontrole/P/14/051/KRR/ [2] Ustawa z dnia 25 czerwca 2009 r. o rolnictwie ekologicznym (Dz. U. Nr 116. poz. 975). [3] Rozporządzenie Rady (WE) nr 634/2007 z dnia 28 czerwca 2007 r, w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych i uchylające rozporządzenie (EWG) nr 2092/91 (Dz. Urz. UE L189 z 20.07.2007. str. 1 ze zm.) [4] Ustawa z dnia 25 czerwca 2009 r. o rolnictwie ekologicznym (Dz. U. Nr 116. poz. 975). [5] Rozporządzenie Rady (WE) nr 634/2007 z dnia 28 czerwca 2007 r, w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych i uchylające rozporządzenie (EWG) nr 2092/91 (Dz. Urz. UE L189 z 20.07.2007. str. 1 ze zm.)
Źródło
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
http://www.minrol.gov.pl/
