VII Wielkopolskie Święto Soi i Dzień Kukurydzy za nami!

12-09-2024

11 września br. odbyło się VII Wielkopolskie Święto Soi połączone z Dniem Kukurydzy. Wydarzenie odbyło się na terenie Zakładu Doświadczalnego Oceny Odmian w Śremie Wójtostwie (powiat śremski). Organizatorem imprezy polowej była Wielkopolska Izba Rolnicza, Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Słupi Wielkiej Zakład Doświadczalny Oceny Odmian w Śremie Wójtostwie oraz Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu. Głównym celem święta soi była popularyzacja oraz promocja upraw soi wśród wielkopolskich rolników. Podczas tego wydarzenia obecni byli m.in.: V-ce Prezes Wielkopolskiej Izby Rolniczej – Zbigniew Stajkowski, Dyrektor Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych – Henryk Bujak, prof. UPP dr hab. Jerzy Nawracała, Przewodniczący Rady Powiatowej Wielkopolskiej Izby Rolniczej w Ostrowie Wlkp. – Piotr Walkowski, Przewodnicząca Rady Powiatowej Wielkopolskiej Izby Rolniczej w Śremie – Janina Pawełczyk, Delegat na Walne Zgromadzenie Rady Powiatowej Wielkopolskiej Izby Rolniczej w Poznaniu – Marcin Kalemba,  przedstawiciele instytucji działających na rzecz rolnictwa, przedstawiciele firm nasiennych, które mają w swojej ofercie nasiona soi rekomendowane do uprawy w Wielkopolsce oraz okoliczni rolnicy – w tym delegaci Wielkopolskiej Izby Rolniczej. Impreza polowa zgromadziła ponad 130 uczestników.

Wielkopolska Izba Rolnicza podczas wydarzenia miała swoje stoisko informacyjne, na którym przekazywano informacje o bieżących działaniach Wielkopolskiej Izby Rolniczej, w zakresie poprawy sytuacji na rynku zbóż, czy też walki z ASF. Odwiedzający nasze stoisko mogli zaopatrzyć się w bieżące czasopisma branżowe tj. „Siewce Wielkopolskiego”, „Tygodnik Poradnik Rolniczy”, „Wiadomości Rolnicze” oraz otrzymać gadżety zwiększające bezpieczeństwo na drogach i w czasie prac polowych.

Po oficjalnym powitaniu wszystkich uczestników wydarzenia głos zabrał Dyrektor Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych – Henryk Bujak, który przekazał, że Święto Soi, popularyzuje uprawę soi. Dyrektor COBORU podziękował Wielkopolskiej Izbie Rolniczej, w tym Piotrowi Walkowskiemu – pomysłodawcy tego wydarzenia za zainicjowanie Święta Soi w 2018 roku i że wydarzenie odbywa się cyklicznie i zrzesza coraz większą liczbę rolników zainteresowanych uprawą soi.

Zarząd Wielkopolskiej Izby Rolniczej na tym wydarzeniu reprezentował V-ce Prezes WIR – Zbigniew Stajkowski, który w imieniu Prezesa Mieczysława Roberta Łuczaka wprowadził zgormadzonych w tematykę uprawy soi w naszym kraju. V-ce Prezes przekazał, że soja cieszy się coraz to większą popularnością i z roku na rok zwiększa się jej areał. Zbigniew Stajkowski dodał, że pięć poprzednich edycji Święta Soi odbywały się na terenie Gospodarstwa Rolnego śp. Jana Chlasty i przy jego ogromnym zaangażowaniu.

Po części oficjalnej rozpoczęła się część prelekcyjna, a pierwszym wykładowcom była Justyna Rejmaniak - kierownik ZDOO Śrem Wójtostwo, która omówiła działalność Zakładu Doświadczalnego Oceny Odmian w Śremie Wójtostwie. Prelegentka przekazała informacje o powierzchni zakładu, która wynosi 388,39 ha, w tym 370,42 UR (104,30 ha stanowi płodozmian doświadczalny) i Zakład prowadzi doświadczenia pod osłonami – ok. 2000m² szklarni oraz 1500 m² tuneli.

Justyna Rejmaniak przedstawiła uczestnikom wydarzenia strukturę zasiewów w roku 2023r., która przedstawia się następująco: jęczmień ozimy (19,27% - 63,10 ha), kukurydza (19,15% - 62,69 ha), pszenica ozima (16,36% - 53,57 ha), rzepak ozimy (18,43% - 60,64 ha), słonecznik (7,36% - 24,08 ha), bobik (7,09% - 23,20 ha), pszenżyto ozime (1,72% - 5,63 ha), jęczmień jary (0,43% - 1,42 ha).

Następnie Agnieszka Osiecka przedstawiła temat pn. „Soja w ramach inicjatywy białkowej COBORU – wyniki badań i doświadczeń”. Na początku prelegentka wprowadziła uczestników spotkania w tematykę uprawy soi. Wskazała, że soja jest rośliną ciepłolubną, dnia krótkiego. W naszych szerokościach kwitnie dopiero w ostatnich dniach czerwca lub później. Faza kwitnienia trwa nawet około miesiąca – w Polsce zbierana jest dosyć późno tj. we wrześniu lub październiku.

Agnieszka Osiecka omówiła po krótce historię soi w Polsce, kiedy to w XIX wieku nastąpiły pierwsze doświadczenia polowe z chińskimi odmianami soi. Prelegentka podczas swojej prezentacji porównała również jak zmieniała się uprawa soi w Polsce w roku 2011, a jak wygląda jej uprawa obecnie. Omówione zostały również średnie plony soi z roku 2023, które w rejonie centralnym wynosiły od 2,5 t/ha (co było efektem suszy wiosennej: okolice Poznania 6 tygodni bez deszczu) do 3,4 t/ha.

Temat doboru odmian i postęp w hodowli kukurydzy omówiła Karolina Piecuch. Na samym początku prelegentka przedstawiła produkcję zbóż na świecie. Światowa produkcja podstawowych płodów rolnych wzrosła o około 55% między rokiem 2000, a 2022 osiągając 9,6 mld ton w 2022 roku.

Karolina Piecuch dodała, że kukurydza, pszenica, ryż, jęczmień oraz sorgo są gatunkami, które były najczęściej uprawiane w 2022 roku. Podczas prezentacji wskazano, że czołowymi producentami kukurydzy na świecie są USA, Chiny i Brazylia (USA i Brazylia skupiają 39% światowej produkcji, a Chiny 24%). Omówiono także powierzchnię upraw kukurydzy w Polsce, która przedstawia się następująco (ha):

Podczas prelekcji przedstawione zostały również kierunki wykorzystania kukurydzy m.in.: paszowy (ziarno suszone, ziarno kiszone), spożywczy (kasza, mąki, płatki, wyroby cukiernicze), przemysłowy (skrobia surowa, bioetanol), energetyczny (bioetanol: ziarno, biogaz: kiszonka).

Dr inż. Kamil Witaszek z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu podczas swojego wystąpienia omówił rolę ekstruzji krajowych odmian soi w żywieniu zwierząt gospodarskich. Na początku swojego wystąpienia prelegent po krótce wprowadził w tematykę uprawy soi. Soja uprawiana jest głównie na ziarno ze względu na wysoką zawartość białka (40%) i oleju (20%). Uczestnikom spotkania zostały przekazane metody obróbki wstępnej nasion soi takie jak: ekstruzja i tłoczenie nasion soi. Ekstruzja nasion soi jest procesem mechaniczno-termicznym polegającym na tym, że ziarno w dość krótkim czasie zostaje poddane działaniu sił mechanicznych (siły ścinające oraz ściskające), wysokiej temperatury (100°C – 180°C) i zmieniającemu się ciśnieniu (0MPa – 3MPa).

Dr inż. Kamil Witaszek wymienił zalety ekstruzji, wśród, których znalazły się: zmniejszenie wilgotności surowca (lepsza podatność na długie przechowywanie), lepsza przyswajalność i łatwiejsze trawienie ekstrudowanej paszy przez młodsze zwierzęta czy też zwiększenie energii metabolicznej paszy. Z kolei tłoczenie nasion soi polega na tym, że w prasie ślimakowej pod wpływem wysokiego ciśnienia dochodzi do stopniowego odciekania oleju przez szczeliny wypływowe do zbiornika oleju. Dzięki tłoczeniu nasion soi uzyskujemy makuch sojowy o zawartości oleju od 5 do 10%. Temperatura tłoczenia wynosi w zależności od prasy od 45°C do 120°C. Na koniec swojego wystąpienia prelegent omówił badanie, których głównym celem była ocena jakości różnych genetycznie niezmodyfikowanych odmian nasion soi i produktów wytwarzanych z tych nasion pod względem ich bezpieczeństwa, wartości odżywczej o przydatności do karmienia zwierząt gospodarskich.

Po części wystąpień prelegentów uczestnicy wydarzenia odwiedzili poletka doświadczalne z soją i kukurydzą, gdzie zapoznali się z poszczególnymi odmianami soi oraz pracami, jakie zostały na nich wykonane. Uczestnicy imprezy mogli dowiedzieć się od przedstawicieli firm o charakterystyce odmian soi takich jak m.in.: Acapulca, Adessa, Erica, Lajma, Adelfia, Viola, Marquise.

Po powrocie z poletek doświadczalnych ogłoszono wyniki konkursu „BHP w gospodarstwie rolnym” organizowanym przez KRUS PT Śrem. Na wszystkich uczestników Święta Soi i Dnia Kukurydzy czekał poczęstunek w formie grilla.

Opracowanie:

Michał Pawliczuk

Aleksander Poznański

Andrzej Przepióra

Mirosława Żurek

Kaja Walkowska