Uwagi WIR do II wersji projektu Krajowego Planu Strategicznego na lata 2023-2027

16-09-2021

W dniu 15 września br. Wielkopolska Izba Rolnicza złożyła swoje uwagi do II wersji projektu Krajowego Planu Strategicznego na lata 2023 – 2027. Uwagi te zostały przygotowane przez zespół pracowników Wielkopolskiej Izby Rolniczej pod nadzorem Zarządu Izby. W trakcie naszej analizy kontaktowaliśmy się także z naszymi Delegatami, rolnikami oraz instytucjami współpracującymi. Uruchomiliśmy także specjalny formularz do zgłaszania uwag. Przypominamy również, że Wielkopolska Izba Rolnicza zgłosiła do pierwszej wersji KPS ponad 80 szczegółowych uwag i zostały one spełnione i przedstawione w drugiej wersji Krajowego Planu Strategicznego.

Zapraszamy do zapoznania się z analizą uwag do II wersji projektu Krajowego Planu Strategicznego na lata 2023 – 2027:

1. Uwagi ogólne

• Druga wersja KPS, zgodnie z zapowiedzią Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi zawiera stawki dopłat dla poszczególnych działań. Analiza wysokości tych stawek potwierdza nasze wcześniejsze obawy, że wyznaczono rolnictwu ogromnie ambitne cele środowiskowe i klimatyczne, a proponowane finansowanie nie rekompensuje dodatkowych kosztów realizacji tych celów.
• Przeprowadzone przez nas symulacje wskazują, że gospodarstwa rolne mniejsze czy też większe stracą na implementacji Zielonego Ładu. Nawet dobranie podstawowych i najprostszych ekoschematów nie pozwoli na otrzymanie sumy dopłat analogicznych do otrzymywanych w obecnym okresie.
• Najwięcej będą „płacić” ekoschematy ingerujące w potencjał produkcyjny gospodarstw rolnych na rzecz wyłączania gruntów z uprawy. W połączeniu ze schematem „Dobrostan zwierząt” w dłuższej perspektywie czasu realizacja nowej WPR może spowodować spadek wielkości produkcji rolno-spożywczej w Polsce i zwiększenie kosztów produkcji i cen żywności.
• Druga wersja KPS uwzględnia szereg szczegółowych uwag WIR, co przyjmujemy z zadowoleniem.
• Nie uwzględniono uwag WIR w zakresie wsparcia produkcji trzody chlewnej, która obecnie znajduje się w dramatycznej zapaści.
• Proponowana definicja rolnika aktywnego zawodowo jest nieprecyzyjna i może prowadzić do nadużyć.
• Wdrażanie nowej polityki w taki sposób, aby skorzystał na niej przeciętny rolnik będzie wymagało kompleksowych działań doradczych i szkoleniowych. Niestety z tych działań pomimo naszych uwag wykluczono izby rolnicze czy inne organizacje branżowe. Biorąc pod uwagę problemy kadrowe i niedofinansowanie państwowego doradztwa obawiamy się, że rolnicy będą takiego wsparcia pozbawieni.
• Do projektu dołożono działania samorządowe związane z budową infrastruktury wiejskiej, co samo w sobie jest dobrym kierunkiem ale patrząc z perspektywy rolników uszczupla i tak okrojony budżet na wsparcie stricte rolnictwa. W tej sytuacji jako WIR powinniśmy raczej optować za uwzględnieniem infrastruktury wiejskiej w środkach funduszu spójności, polskiego ładu oraz krajowego programu odbudowy. Wskazujemy, że w tych programach wsparcie dla rolnictwa jest znikome, zostawmy więc PROW rolnikom.

2. Uwagi do definicji rolnika aktywnego zawodowo

Jednym z zasadniczych ustaleń tego trilogu jest zobowiązanie Państw członkowskich do zdefiniowania rolnika aktywnego zawodowo. Tylko taka osoba będzie mogła być beneficjentem działań pomocowych w ramach nowej perspektywy budżetowej. Poniżej przytaczamy definicję rolnika aktywnego zawodowo, która znalazła się w drugiej wersji Krajowego Planu Strategicznego:

Rolnik aktywny zawodowo – rolnik, którego kwota otrzymanych płatności bezpośrednich za rok poprzedni nie przekracza 5 000 EUR. W przypadku, gdy kwota płatności bezpośrednich otrzymanych przez danego rolnika za rok poprzedni przekracza 5 000 EUR, rolnik jest uznawany za aktywnego jeżeli:

1. posiada zarejestrowane w IRZ zwierzęta zapewniające minimalną obsadę, lub
2. w CEiDG działalność rolnicza tego rolnika została wskazana jako główna, lub
3. dokumenty z KRS lub REGON potwierdzą, że wykonywana przez tego rolnika działalność rolnicza stanowi główną działalność gospodarczą, lub
4. udokumentuje, że:

• poniósł koszty na działalność rolniczą w minimalnej wysokości, lub
• osiągnął przychód ze sprzedaży płodów rolnych na minimalnym poziomie, lub
• jego przychód z działalności rolniczej stanowi co najmniej 1/3 całego przychodu w gospodarstwie, lub
• roczna kwota płatności bezpośrednich wynosi co najmniej 5% całości przychodów z działalności pozarolniczej.

Zdaniem WIR definicja jest niezrozumiała. Wynika z niej, że może nim być osoba, która otrzymała nawet 1 zł płatności. Z pojęciem aktywności nie ma to nic wspólnego. Nadal dopłaty mogą iść do osób, które tylko posiadają grunty, a nie je użytkują. W definicji nie powinno być wpisanej kwoty, ale jakaś forma wykazania przychodów i kosztów działalności rolniczej. Określenia: „poniósł koszty na działalność rolniczą w minimalnej wysokości, lub osiągnął przychód ze sprzedaży płodów rolnych na minimalnym poziomie” są nieprecyzyjne. Czy 1 zł kosztów lub przychodów spełnia to kryterium?

Propozycję definicji rolnika aktywnego zawodowo przedstawił Przewodniczący Rady Powiatowej WIR w Lesznie – Pan Stanisław Ciesielski przy współpracy z kierownikiem BP WIR w Lesznie – Pawłem Dopierałą a przedstawia się ona następująco:

„Rolnik jest uznawany za aktywnego jeżeli posiada numer w systemie ewidencji gospodarstw rolnych prowadzonym przez ARiMR oraz

1. posiada zarejestrowane w IRZ zwierzęta zapewniające minimalną obsadę, lub
2. oświadczy, że ponosi roczne koszty na działalność rolniczą w minimalnej wysokości równej kwocie wysokości dopłat przyznanych do gospodarstwa w danym roku w ramach podstawowego wsparcia dochodu”.

Proponowane w nowym KPS stawki wsparcia w ramach I filaru porównaliśmy z tymi, które obowiązują obecnie i wykonaliśmy kilka symulacji sumy dopłat, które przykładowy rolnik otrzymuje dzisiaj, a które otrzyma zgodnie z nowymi zasadami. Kalkulacja opracowana została na podstawie trzech konkretnych gospodarstw indywidualnych:

Gospodarstwo I -  Powierzchnia 21,05ha w tym 19,93ha GO i 1,12 TUZ,  prowadzące chów bydła mlecznego-12 szt. oraz opasów 20 szt. Struktura upraw zboża, kukurydza oraz 1,25 lucerny

Gospodarstwo II - Powierzchnia 35,58ha w tym 35,34ha GO i 0,24 TUZ,  ukierunkowane na produkcje roślinną Struktura upraw, kukurydza burak cukrowy, ziemianki skrobiowe oraz cebula

Gospodarstwo III -  Powierzchnia 74,02ha w tym 70,09ha GO i 3,93 TUZ,  ukierunkowane na produkcje roślinną opartą na uprawie zbóż, kukurydzy, buraka cukrowego, zieminków skrobiowych, cebuli oraz gruntach ugorowanych.

Dla wszystkich wariantów dokonano obliczono stawki dopłat w roku 2020 z uwzględnieniem dopłat do produkcji: bydła, krów, ziemniaków skrobiowych, buraków cukrowych i obszarów ONW oraz stawek płatności mających obowiązywać w roku 2023 po wejściu w życie nowej Wspólnej Polityki Rolnej opartej na założeniach tzw. zielonego ładu. W wariancie gospodarstwa o powierzchni powyżej 50 ha uwzględniono dodatkowo brak płatności dodatkowej dla pierwszych 30ha posiadanych gruntów.

Dodatkowo uwzględniono realizację tzw. ekoschematów w trzech wariantach (wsiewki/międzyplony, opracowanie planu nawozowego oraz indywidualnie dobranego dla każdego gospodarstwa: odpowiednio: przyoranie obornika w ciągu 12h, pozostawienie resztek pożniwnych w formie mulczu oraz uprawa obszarów z roślinami miododajnymi.)

Wyniki symulacji przedstawiono poniżej:

Gospodarstwo I

Gospodarstwo II

Gospodarstwo III

Zapraszamy wszystkich Państwa do zapoznania się ze szczegółowymi analizami II wersji Krajowego Planu Strategicznego, którą możecie Państwo zobaczyć tutaj.

Opracowanie: Zespół WIR


Źródło
Wielkopolska Izba Rolnicza
http://www.wir.org.pl/