28 czerwca 2022 r. Ministerswo Klimatu i Środowiska udzieliło odpowiedzi na wniosek Zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych w sprawie umożliwienie rolnikom dochodzenia roszczeń z tytułu szkód łowieckich na drodze sądowej w przypadku niezakończenia drogi administracyjnej i poinformowało o negatywnym rozpatrzeniu petycji.
W oparciu o analizę orzecznictwa sądów, dotyczącego przedmiotu petycji, Ministerstwo Klimatu i Środowiska przywołało następujące stanowiska. Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 6 lipca 2021 r., sygn. akt III CZP 48/20 wskazał, że niewykonanie przez dzierżawcę albo zarządcę obwodu łowieckiego obowiązkówwynikających z art. 46 - 46c ustawy – Prawo Łowieckie i niesporządzenie protokołu szacowania szkód łowieckich nie zamyka drogi sądowej w sprawie o naprawienie szkody łowieckiej. Przy czym, jak sąd zaznaczył, dopiero po wydaniu decyzji przewidzianej w art. 46e ust. 1 ustawy – Prawo Łowieckie.
Odmiennie orzeczenie dotyczące kwestii szacowania szkód wydane zostało przez Naczelny Sąd Administracyjny w Postanowieniu z dnia 17 listopada 2020 r., II.OSK.865/20, w którym zostało wskazane, że aby uprawniony podmiot mógł wnieść powództwo do sądu powszechnego, o którym mowa w art. 46 e ust. 4 ustawy – Prawo Łowieckie, musi zostać uprzednio wyczerpana droga postępowania administracyjnego, tj. ustanowiony przez ustawodawcę szczególny tryb postępowania w szacowaniu szkód łowieckich.
Mając na względzie przytoczone orzecznictwo oraz fakt, że istnieją trudności w realizacji orzeczenia Sądu Najwyższego ze względu na przeszkody natury formalnej, uniemożliwiającej wydanie decyzji w zakresie szacowania szkód przez Nadleśniczego w drodze innej niż odwoławcza, należałoby rozważyć wprowadzenie przepisu umożliwiającego wystąpienie poszkodowanego do sądu w sytuacji braku realizacji obowiązku szacowania szkód przez koła łowieckie, co powoduje brak możliwości działania zgodnie z procedurą określoną w ustawie – Prawo Łowieckie.
Należy dodatkowo odnieść się do uzasadnienia potrzeby wprowadzenia zmiany prawa, jaką przedstawił podmiot składający petycję. W uzasadnieniu do petycji wskazano, że proponowane rozwiązanie zabezpieczy interesy rolników przed niewypełnieniem przez członków kół łowieckich obowiązków ustawowych, przyczyni się do unormowania kwestii szacowania szkód łowieckich przez koła łowieckie w zakresie zgłaszania się myśliwych na oględziny oraz przygotowywania protokołów z przeprowadzonego szacowania, stwarzając rolnikom tym samym możliwość skorzystania z oględzin ostatecznych lub oszacowania przeprowadzonych przez nadleśniczego bądź wystąpienia na drogę sądową.
Mając na uwadze powyższe uzasadnienie należy wskazać, że wraz z wejściem w życie w dniu 29 stycznia 2021 r. rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 18 stycznia 2021 r. w sprawie trybu składania i rozpatrywania wniosków o dzierżawę obwodów łowieckich oraz kryteriów oceny tych wniosków i wnioskodawców (Dz. U. z 2021 r., poz. 139) ustawodawca wprowadził mechanizm, mający na celu zapewnienie możliwości dzierżawy obwodów łowieckich tym dzierżawcom, którzy dają najwyższe gwarancje właściwego realizowania przez nich ustawowo nałożonych zadań, w tym zadań istotnych z punktu widzenia rolników. Zaproponowane kryteria oceny wnioskodawców zostały ustalone w taki sposób, aby możliwym było dokonanie kompleksowej, rzetelnej i pozbawionej uznaniowości oceny wnioskodawców.
W szczególności należy tutaj podkreślić kryteria oceny wnioskodawców dotyczące realizacji ustawowych obowiązków w zakresie wykonywania rocznych planów łowieckich. W ujęciu całościowym, wykonanie rocznych planów łowieckich zwierzyny grubej przez dzierżawców obwodów łowieckich pozwala na racjonalne gospodarowanie populacjami zwierzyny oraz pozwala ograniczać szkody w uprawach i płodach rolnych, wyrządzone przez zwierzynę.
Kolejne bardzo istotne kryterium oceny wnioskodawców to kryterium wyrażające stosunek zasądzonych przez sąd świadczeń pieniężnych za szkody w płodach i uprawach rolnych spowodowanych przez zwierzynę, do wszystkich świadczeń pieniężnych wypłaconych z tego tytułu.Omawiane kryterium kładzie nacisk na zaangażowanie koła w wypłatę bezspornych części odszkodowań. W interesie poszkodowanego jest, aby dzierżawcy bez zwłoki wypłacali bezsporne części odszkodowań, bez oczekiwania na sprawę sądową. Wprowadzony model usprawnia i przyśpiesza wypłaty odszkodowań. W tym miejscu trzeba jednocześnie podkreślić, że kryterium to w sposób sprawiedliwy opisuje wywiązywanie się przez dzierżawcę z obowiązku szacowania szkód i wypłaty
odszkodowań i jednocześnie promuje rzeczowe oraz realne szacowanie przez dzierżawcę występujących szkód, a także wywiązywanie się z terminów zapłaty odszkodowań.
W ocenie resortu klimatu i środowiska aktualnie należy monitorować wpływ wdrożonego mechanizmu na poprawę wykonywania zadań związanych z szacowaniem szkód łowieckich. Jednocześnie należy wyjaśnić, że ocena prawidłowości realizacji procedury szacowania szkód i wypłaty odszkodowań oraz
wywiązywania się przez właściwe organy z zadań z istotnych dla zabezpieczenia upraw przed szkodami będzie istotnym elementem prowadzonych przez organ analiz. W przypadku stwierdzenia w przyszłości istotnych przesłanek uzasadniających otwarcie dla rolników drogi sądowej przed zakończeniem drogi
administracyjnej, organ rozważy podjęcie stosownych działań legislacyjnych celem uregulowania tej kwestii.
Mając na uwadze przytoczone wyjaśnienia i funkcjonujący mechanizm, umożliwiający poprawę jakości i terminowości realizacji procedury szacowania szkód łowieckich, na chwilę obecną petycja została rozpatrzona negatywnie.
- Małgorzata Jawid
