Raport KE na temat obszarów proekologicznych

Sprawozdanie Komisji Europejskiej pokazuje, że obszary proekologiczne (EFA) mogą przyczynić się do wyeliminowania wpływu niektórych praktyk rolniczych na środowisko, przynosząc pozytywne skutki dla różnorodności biologicznej, a także dla gleby, wody i klimatu. Sprawozdanie obejmuje dwa pierwsze lata od wprowadzenia europejskich ram prawnych w 2015 r. Poprzez nowe zasady regulujące płatności bezpośrednie dla rolników.

Rolnicy z gruntami ornymi przekraczającymi 15 ha muszą zapewnić, że co najmniej 5% tej ziemi jest obszarem ekologicznej koncentracji. To zobowiązanie rolników do ustanawiania ekologicznych obszarów fokusowych na ich gruntach dotyczy ogromnej większości użytków rolnych UE (około 70%). Pozostałe 30% jest zwolnione z różnych powodów, począwszy od rodzaju rolnictwa (rolnictwo ekologiczne) oraz sposobu, w jaki grunt jest wykorzystywany (tj. Jeśli jest już duża część użytków zielonych w gospodarstwie) do lokalizacji gospodarstwa (w szczególności na północy).

W 2015 r. Ogłoszono prawie 8 mln hektarów gruntów jako EFA, co stanowi 10% gruntów objętych obowiązkiem po uwzględnieniu wpływu na różnorodność biologiczną. Jest to dwa razy więcej niż 5% wymaganych przez ustawodawstwo na poziomie gospodarstwa. Dane za 2016 roku wykazują bardzo podobne wyniki.

EFA mogą przyjmować różne formy, a do organów krajowych należy ustalenie, które z nich najlepiej nadaje się do okoliczności każdego państwa UE. Rolnicy mogą następnie wybrać z listy krajowej, którą rodzaje EFA przyjmują na ich gruntach. EFA mogą to być cechy, takie jak ziemia ugorowana, marginesy polne, żywopłoty i drzewa lub paski buforowe, które bezpośrednio wpływają na różnorodność biologiczną; Mogą one również obejmować konkretne obszary produkcyjne, których wpływ na różnorodność biologiczną jest pośredni poprzez niższe wykorzystanie takich zasobów, jak nawozy.

W raporcie wskazano, że najbardziej rozpowszechnione formy EFA wybrane przez rolników to takie, które są uważane za "produktywne" - tzn. W przypadku, gdy grunty są obsiane uprawami "wiążącymi azot", takimi jak lucerna (które pomagają poprawić zawartość azotu w glebie i zmniejszyć zapotrzebowanie na nawozy) lub międzyplony (uprawy szybko uprawiane między nasadzeniami głównych roślin uprawnych, które absorbują nadmierne ilości azotanów). Inną najpopularniejszą formą zastosowania EFA  jest ugorowanie.

Te trzy typy EFA odpowiadają ponad 90% EFA. Natomiast inne obszary działania, w tym cechy krajobrazu (takie jak pasy miedzy uprawami, drzewa lub żywopłoty) i pasy buforowe, były mniej rozpowszechnione.

Pierwszy raport  w skutki środowiskowe europejskich ram prawnych wskazują, że chociaż ogólnie rzecz biorąc, europejskie podmioty EFA są potencjalnie korzystne dla różnorodności biologicznej, a także dla usług ekosystemowych (takich jak zapylanie, zwalczanie szkodników i chorób, stan chemiczny słodkiej wody i erozji gleby), niektóre rodzaje EFA są bardziej korzystne niż inne. EFA składające się na cechy krajobrazu i te, na których grunt jest ugorowany, są najskuteczniejsze, podczas gdy EFA, w przypadku których zasiewa się rośliny uprawne, są stosunkowo najmniej skuteczne.

W raporcie wskazano, że wyniki mogą różnić się w zależności od czynników, takich jak pokrywa glebowa, gatunki zasiane i różnorodność roślinności, okres przechowywania, rozmieszczenie cech i zastosowanie substancji chemicznych. Na przykład w przypadku gruntów orkiszowych, siewnych kwiatów mają one największy wpływ na zapylacze, kiedy w przypadku ugorowania skutki są niższe. Obszar ugorowania może mieć również negatywne skutki ze względu na większe ryzyko erozji gleb. Ugorowanie doprowadza natomiast do zmniejszenia  zakłóceń siedlisk, w szczególności w okresie lęgowym ptaków.

Nowe uregulowane zasady dotyczące europejskich ram prawnych, obecnie kontrolowane przez współustawodawców w Radzie i Parlamencie Europejskim, powinny uwzględniać te ustalenia, poprawiając praktyki zarządzania, takie jak ustalanie okresów przechowywania niektórych rodzajów EFA, takich jak pogarszające się grunty lub uprawy. Poprzez wprowadzenie zakazu stosowania środków ochrony roślin do produktywnych i potencjalnie wydajnych EFA. Z drugiej strony, usprawnienie wymogów odnoszących się do najbardziej korzystnych dla środowiska rodzajów EFA, takich jak cechy krajobrazu, powinno zachęcać rolników do korzystania z nich w większym stopniu.

Ocena wdrożenia EFA przez Komisję stanowi część porozumienia z współustawodawcami w Radzie i Parlamencie Europejskim w celu ustalenia, czy minimalny próg dla gruntów zarezerwowanych na poziomie gospodarstw rolnych w odniesieniu do EFA powinien zostać zwiększony z 5% do 7%. Dowody zebrane w raporcie wskazują, że średnia ilość gruntów wykorzystywanych dla EFA przekroczyła już (w wysokości)wymagania złożone we wniosku i w związku z tym Komisja zdecydowała się nie proponować zwiększenia limitu progowego.

Małgorzata Verset - Biuro KRIR w Brukseli