Rada Powiatowa WIR w Lesznie otrzymała od posła Jana Dziedziczaka pismo z odpowiedzią Ministerstwa Rolnictwa na jego interpelację w sprawie obawy o spadek znaczenia produkcji trzody chlewnej w Wielkopolsce. Ministerstwo przesłało następujące odpowiedzi na wskazane w interpelacji problemy.
- Zabezpieczenie środków na rekompensaty utraconych dochodów dla hodowców świń w wyznaczonych strefach do wartości rynkowej sprzedaży spowodowanych ograniczeniami administracyjnymi.
Zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 stycznia 2015 r.w sprawie szczegółowego zakresu i sposobów realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U z 2015 r. poz.187 z późn. zm.) producenci rolni prowadzących chów lub hodowlę świń na obszarze zapowietrzonym lub zagrożonym wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń lub na obszarze objętym częścią II lub III załącznika do decyzji wykonawczej Komisji z dnia 9 października 2014 r. w sprawie środków kontroli w zakresie zdrowia zwierząt w odniesieniu do afrykańskiego pomoru świń w niektórych państwach członkowskich i uchylającej decyzję wykonawczą 2014/178/UE zgodnej z przepisami rozporządzenia Komisji (UE) nr 702/2014 z dnia 25 czerwca 2014 r. uznającego niektóre kategorie pomocy w sektorach rolnym i leśnym oraz na obszarach wiejskich za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE L 193 z 01.07.2014, str. 1) mogą ubiegać się o pomoc na wyrównanie kwoty dochodu uzyskanej ze sprzedaży świń w poszczególnych kwartałach od IV kwartału 2019 r. do III kwartału 2020 r.
Wnioski o przyznanie pomocy można było składać do 21 grudnia 2020 r. do kierownika biura powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) właściwego ze względu na miejsce zamieszkania albo siedzibę producenta świń, na formularzu opracowanym i udostępnionym przez ARiMR na jej stronie internetowej.
- Wydanie rozporządzenia, na mocy którego przy stwierdzeniu braku wirusa w danym stadzie (potwierdzonego odpowiednimi badaniami) sprzedaży tuczników ze stref niebieskich będzie możliwa tak jak ze stref wolnych od ASF.
Przemieszczanie świń regulowane jest aktualnie przepisami decyzji wykonawczej Komisji Europejskiej nr 2014/709/UE z dnia 9 października 2014 r. w sprawie środków kontroli w zakresie zdrowia zwierząt w odniesieniu do afrykańskiego pomoru świń w niektórych państwach członkowskich i uchylającej decyzję wykonawczą 2014/178/UE (Dz. Urz. UE L 295 z 11.10.2014, str. 63, z późn. zm. - Przedmiotowa decyzja została wdrożona w polskim porządku prawnym przepisami rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 maja 2015 r. w sprawie środków podejmowanych w związku z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń (Dz. U. z 2018 r. poz. 290, z późn. zm.).
Przepisy powyższej decyzji jednolicie obowiązują wszystkie państwa członkowskie UE. W związku z powyższym zmiana przepisów w tym zakresie i odstąpienie od obowiązku spełniania wymagań przewidzianych dla przemieszczenia zwierząt z obszaru zagrożenia (tzw. strefy niebieskiej) nie jest możliwa bez dokonania zmiany przepisów Unii Europejskiej. Aktualnie taka zmiana nie jest przy tym przewidywana.
Niezależnie od powyższego uprzejmie informuję, że sprzedaż tuczników pochodzących z obszaru zagrożenia (tzw. strefy niebieskiej) jest możliwa, po spełnieniu odpowiednich wymagań określonych ww. przepisami prawa.
- Uwzględnienie w przepisach tego, aby w obszarach zapowietrzonymi i zagrożonym zawieszone zostały obowiązki związane z przestrzeganiem dobrostanu - głównie chodzi o gospodarstwa produkujące prosięta, gdzie ze względu na niemożliwość przemieszczania nie ma gdzie trzymać zwierząt.
Zgodnie z przepisami ww. rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 maja 2015 r. w sprawie zwalczania afrykańskiego pomoru świń (Dz. U. poz. 754), w przypadku wystąpienia kolejnych ognisk choroby, na wniosek posiadacza świń po upływie 40 dni od dnia określenia obszaru zapowietrzonego, biorąc pod uwagę dobrostan zwierząt, powiatowy lekarz weterynarii może wyrazić zgodę na wywiezienie świń, w zaplombowanych przez niego środkach transportu, z gospodarstwa do:
- wyznaczonej przez niego rzeźni w celu niezwłocznego dokonania ich uboju, przy czym jeżeli jest to możliwe, powinna to być rzeźnia znajdująca się na obszarze zapowietrzonym lub zagrożonym;
- zakładu zajmującego się przetwarzaniem produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego i produktów pochodnych, w którym świnie są zabijane, a ich zwłoki niszczone lub unieszkodliwiane w sposób określony odpowiednimi przepisami;
- innych miejsc znajdujących się na obszarze zapowietrzonym.
Na obszarze zagrożonym powyższy przepis stosuje się odpowiednio, z tym że powiatowy lekarz weterynarii może wyrazić zgodę na skrócenie ww. okresu do 30 dni, jeżeli wykluczono chorobę na podstawie przeprowadzonych, zgodnie z instrukcją diagnostyczną, intensywnych programów pobierania próbek i badań tych próbek.
Niezależnie od powyższego uprzejmie informuję, że przepisy ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (Dz. U. z 2020 r. poz. 638) nie dają podstawy prawnej do zawieszenia na obszarach zapowietrzonych i zagrożonych obowiązków związanych z przestrzeganiem dobrostanu, a właściwie obowiązku zapewnienia świniom, w tym prosiętom, minimalnych warunków utrzymywania zwierząt zgodnych z przepisami określonymi w wydanym na podstawie tej ustawy rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 15 lutego 2010 r. w sprawie wymagań i sposobu postępowania przy utrzymywaniu gatunków zwierząt gospodarskich, dla których normy ochrony zostały określone w przepisach Unii Europejskiej (Dz. U. poz. 344, z późn. zm.). Przepisy w tym zakresie są zgodne z przepisami dyrektywy Rady 2008/120/WE z dnia 18 grudnia 2008 r. ustanawiającej minimalne normy ochrony świń (Dz. Urz. UE L 10 z 15.01.2009 r., str. 7). Ponadto, zgodnie z art. 12 ust. 5 ww. ustawy, obsada zwierząt ponad ustalone normy powierzchni dla danego gatunku, wieku i stanu fizjologicznego jest zabroniona.
Jednocześnie należy zauważyć, że zgodnie z art. 33b ustawy o ochronie zwierząt jeżeli na skutek stosowania nakazów, zakazów i ograniczeń wydanych na podstawie przepisów o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, z uwagi na wzrost liczby lub masy lub wiek zwierząt utrzymywanych w gospodarstwie nie jest możliwe spełnianie przy utrzymywaniu tych zwierząt warunków lub wymagań określonych w przepisach ww. rozporządzenia, powiatowy lekarz weterynarii może, w drodze decyzji, nakazać zabicie lub ubój tych zwierząt. W takim przypadku za zwierzęta gospodarskie zabite lub poddane ubojowi z nakazu powiatowego lekarza weterynarii przysługuje odszkodowanie ze środków budżetu państwa przeznaczonych na zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt.
- Wprowadzenie możliwości rekompensaty dla ubojni, które ponosić będą dodatkowe koszty dostosowania do uboju świń ze stref niebieskich, przy zobowiązaniu do skupu w cenach rynkowych.
Poziom cen na krajowym rynku wieprzowiny kształtowany jest aktualnie pod wpływem silnej presji cenowej na rynku unijnym, szczególnie na rynkach głównych producentów wieprzowiny w UE, jednocześnie będących dla Polski głównym kierunkiem w imporcie wieprzowiny, tj. w Niemczech, Belgii czy Holandii. Skutki COVID-19 (zakażenia w zakładach mięsnych oraz ograniczenia w popycie ze strony sektora HoReCa) oraz utrudnienia w eksporcie wieprzowiny z rynku unijnego w związku z wstrzymaniem importu przez Chiny po potwierdzeniu wystąpienia przypadków afrykańskiego pomoru świń w Niemczech, stanowią główne przyczyny spadku cen na rynku unijnym.
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, stale monitorując rozwój sytuacji na rynku wieprzowiny, systematycznie postuluje na forum unijnym podjęcie interwencji na rynku, w postaci dopłat do prywatnego przechowywania wieprzowiny oraz przyznania pomocy finansowej dla producentów świń. Na forum organów UE Polska jest przy tym jednym z najaktywniejszych państw w sprawie postulowania konieczności podjęcia przez Komisję Europejską środków zaradczych w sektorze wieprzowiny.
Ostatnia dyskusja w tej sprawie odbyła się 16 listopada br. na posiedzeniu Rady UE ds. Rolnictwa i Rybołówstwa. Strona polska ponownie zawnioskowała o uruchomienie przez Komisję Europejską mechanizmu dopłat do prywatnego przechowywania wieprzowiny oraz pomocy finansowej dla producentów. Wniosek w tej sprawie powtórzony został również na posiedzeniu Komitetu do Spraw Wspólnej Organizacji Rynków Rolnych 19 listopada br. W powyższych wystąpieniach zwrócono uwagę na bardzo trudną sytuację na rynku wieprzowiny wskazując, że obecny poziom cen powoduje brak opłacalności produkcji i utratę płynności finansowej gospodarstw. Podkreślono, że rynek wieprzowiny znajduje się pod silną presją cenową spowodowaną zarówno skutkami COVID-19, jak również rozprzestrzenianiem się wirusa ASF, a rolnicy coraz częściej mają problem ze zbytem świń w związku z nadwyżkami wieprzowiny na rynku UE.
W dniu 27 listopada br. skierowane zostało także do Komisarza ds. Rolnictwa Pana Janusza Wojciechowskiego pismo dotyczące rozwoju sytuacji na rynku wieprzowiny oraz ponownie zawnioskował o pilne uruchomienie interwencji rynkowej w postaci dopłat do prywatnego przechowywania wieprzowiny i przyznanie pomocy dla producentów świń.
Ponadto, do przedstawicieli sektora mięsa w Polsce skierowany został wniosek o uwzględnienie w bieżących decyzjach biznesowych, w szczególności dotyczących zaopatrzenia w surowiec, długookresowych konsekwencji dla funkcjonowania i możliwości rozwoju krajowego rynku wieprzowiny.
- Uwzględnienie w procesie legislacyjnym zapisu, który określany byłby stanem nadzwyczajnym (którym jest w opinii rolników właśnie walka z ASF oraz pandemią COVID-19), w wyniku którego można by było zwolnić czasowo gospodarstwa korzystające z programów pomocowych na rozwój produkcji trzody chlewnej z realizacji zobowiązań, do czasu ustąpienia zagrożenia.
Zgodnie z art. 67b ust. 3 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 (Dz. U. z 2019 r. poz. 2020), w przypadku gdy w okresie obowiązywania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, ogłoszonych na podstawie ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2 lub wprowadzenia stanu nadzwyczajnego w związku z zakażeniami tym wirusem, beneficjent nie spełnia warunków wypłaty pomocy lub pomocy technicznej lub warunków, z zastrzeżeniem których wydana została decyzja o przyznaniu pomocy, lub nie realizuje innych zobowiązań związanych z przyznaną pomocą lub pomocą techniczną, beneficjent może spełnić te warunki lub zrealizować te zobowiązania w terminie późniejszym, uzgodnionym odpowiednio z organem lub podmiotem, który przyznał tę pomoc lub pomoc techniczną.
Opracowanie: Paweł Dopierała
Źródło
Wielkopolska Izba Rolnicza
http://www.wir.org.pl/
