Jakie są bariery w rozwoju mikroźródeł OZE z perspektywy rolników i mieszkańców obszarów wiejskich oraz jak je pokonywać – to główne tematy poruszane w ramach II. edycji konferencji nt. rozwoju mikroźródeł energii odnawialnej, organizowanej przez Fundację Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej. W dyskusji nt. bieżących problemów stojących przed energetyką prosumencką i rozproszoną, obok Komisarza UE ds. Polityki Klimatycznej i Energetycznej Miguela Ariasa Cañete, udział biorą polscy ministrowie oraz eksperci zajmujący się tematyką OZE.
II. edycja konferencji naukowej pt. „Pokonywanie barier administracyjnych w rozwoju mikroźródeł energii odnawialnej jako podstawy energetyki obywatelskiej – doświadczenia w Polsce i w Unii Europejskiej” odbywa się 7 lipca br. w Centrum Współpracy Międzynarodowej w Grodnie.
– Mieszkańcy terenów wiejskich coraz częściej odczuwają konsekwencje problemów z dostawami prądu. Wpływa to nie tylko na jakość ich życia, ale także na brak stabilizacji w i tak uzależnionej od warunków pogodowych produkcji rolno-spożywczej. Szansą na zmniejszanie niedostatków energii na terenach wiejskich może być rozwój odnawialnych źródeł energii. To nie tylko możliwość dla transformacji polskiej gospodarki energetycznej w gospodarkę niskoemisyjną, ale także istotny czynnik, który przyczyni się do aktywizacji lokalnych społeczności i ożywienia gospodarczego na polskiej wsi. Dlatego podczas cyklu naszych konferencji spotykamy się w międzynarodowym gronie ekspertów i przedstawicieli polityki, aby wspólnie wymienić się doświadczeniami, wiedzą oraz wypracowywać rozwiązania, korzystne z punktu widzenia osób i przedsiębiorców, zamierzających inwestować w zielone źródła energii – mówi Krzysztof Podhajski, prezes zarządu Fundacji Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej.
W pierwszym panelu dyskusyjnym nt. strategii Unii Europejskiej i krajów członkowskich w zakresie rozwoju odnawialnych źródeł energii i gospodarki niskoemisyjnej na obszarach wiejskich, udział biorą Komisarz UE ds. Polityki Klimatycznej i Energetycznej Miguel Arias Cañete, Minister Energii Krzysztof Tchórzewski, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Krzysztof Jurgiel oraz Przewodniczący Komisji ds. Przemysłu, Badań Naukowych i Energii Parlamentu Europejskiego prof. dr hab. Jerzy Buzek.
– Biorąc pod uwagę fakt, że cele wyznaczone na 2020 r. mogą stanowi siłę napędową inwestycji publicznych i prywatnych, obecnie ustanawiamy ramy i wyznaczamy cele na rok 2030. Komisja Europejska zaproponowała, aby do 2030 roku co najmniej 27% energii odnawialnej było wytwarzane w naszym sektorze energetycznym. Aby to osiągnąć, zobowiązujemy się zachęcać obywateli do aktywnego uczestnictwa w rynku energii odnawialnej. Zachęcamy ich do tworzenia i uczestnictwa w małych, lokalnych projektach dotyczących energii odnawialnej. Komisja Europejska
z zadowoleniem przyjmuje inicjatywy, które pomagają zwiększyć udział energii ze źródeł odnawialnych, dlatego wspiera prywatne inwestycje i gromadzenie kapitału, w tym na rozwój mikroźródeł energii odnawialnej w procesie przejścia na czystą energię – mówi Miguel Arias Cañete, Komisarz UE ds. Polityki Klimatycznej i Energetycznej.
Jak natomiast podkreśla Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, na zagadnienie odnawialnych źródeł energii należy patrzeć nieco szerzej niż tylko z punktu widzenia produkcji energii.
– Wiemy doskonale, że energetyka zawodowa stanowi i przez długie lata pewnie będzie stanowić podstawę funkcjonowania i bilansowania krajowego systemu energetycznego. Odnawialne źródła energii w moim przekonaniu mają nieco inne zadanie. Dlatego rolą OZE nie jest zastąpienie energetyki zawodowej, ale jej uzupełnienie - zwłaszcza tam, gdzie energetyka zawodowa ma problemy z zapewnieniem wszystkim odbiorcom odpowiedniego komfortu energetycznego. Z reguły są to właśnie obszary wiejskie, gdzie szczególnie widoczne są wieloletnie zaniedbania infrastrukturze energetycznej. To powoduje, że odbiorcy energii na wsi mają zapewnione gorsze standardy energetyczne w porównaniu z mieszkańcami miast. Mam tu na myśli przede wszystkim częste przerwy w dostawach energii elektrycznej oraz niską jakość energii docierającej do odbiorców na wsi. Jest to problem, który w mojej ocenie wymaga systemowego rozwiązania, gdyż ciągłe przerwy w dostawach energii utrudniają prowadzenie działalności rolniczej oraz ograniczają możliwości rozwoju przedsiębiorczości – mówi Krzysztof Jurgiel, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Z kolei, prof. dr hab. Jerzy Buzek, Przewodniczący Komisji ds. Przemysłu, Badań Naukowych i Energii Parlamentu Europejskiego zaznacza, że z perspektywy Parlamentu Europejskiego ważne jest to, aby w Unii Europejskiej wprowadzić proste i przejrzyste zasady wsparcia dla mikroźródeł energii odnawialnej oraz jasno określić, jak handlować energią w przypadku, gdy ktoś produkuje jej ponad własne potrzeby. Wreszcie, jak rozwinąć rynek OZE, elektromobilności i zarządzania popytem i podażą na energię elektryczną.
Jakie więc rozwiązania pomogą więc Polakom pokonać obawy wynikające z inwestycji w mikroźródła energii odnawialnej?
– Niektóre działania są już wprowadzone na każdym z poziomów – europejskim, krajowym, lokalnym. Kluczowe znaczenie ma ograniczenie niepewności inwestycyjnych, regulacyjno-prawnych i to jest zadanie dla polityków. Na poziomie lokalnym ważne jest skuteczne informowanie odbiorców - mieszkańców terenów wiejskich, osiedli, poszczególnych gospodarstw domowych. Znaczna część po prostu nie wie, z jakich programów i funduszy może korzystać oraz jak spełnić wymogi formalne. Dlatego też potrzeba bardziej bezpośredniego kontaktu, spotkań, wykorzystania mediów społecznościowych - w dzisiejszych czasach większe znaczenie od publikacji informacji ma sposób jej dostarczenia – dodaje prof. dr hab. Jerzy Buzek.
W drugiej części konferencji uczestnicy spróbują odpowiedzieć na pytanie, jakie perspektywy, szanse oraz wyzwania w zakresie rozwoju odnawialnych źródeł energii i energetyki rozproszonej rysują się na terenach wiejskich oraz jak pokonywać bariery administracyjne, utrudniające rolnikom i małym przedsiębiorcom zakładanie własnych, przydomowych instalacji.
Według raportu pt. ”Pokonywanie barier administracyjnych i proceduralnych w rozwoju odnawialnych źródeł energii (OZE) na terenach wiejskich i gminnych” przygotowanego przez Institute for Security, Energy and Climate Studies – ISECS na zlecenie Fundacji Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej, do najważniejszych barier należą te natury prawno-administracyjnej oraz ekonomicznej.
– Jak wynika z raportu, nadal mamy do czynienia z nieufnym podejściem mieszkańców terenów wiejskich do inwestycji OZE, często uznawanych są za drogie i nieopłacalne. Inwestycja, której celem jest zapewnienie energii elektrycznej na potrzeby rodziny mieszkającej w domu jednorodzinnym, zwraca się dopiero po 10 latach. Dla wielu mieszkańców wsi korzyści wynikające z takiej inwestycji są więc zbyt abstrakcyjne. Dodatkowo w ostatnich latach mieliśmy do czynienia z wieloma zmianami, zarówno jeżeli chodzi o regulacje prawne, jak i systemy wsparcia finansowego dla instalacji OZE.
Z perspektywy potencjalnych prosumentów na obszarach wiejskich, regulacje te nadal nie są przejrzyste – mówi Krzysztof Podhajski.
Jak dodaje Minister Energii, w związku z uchwaleniem w 2016 roku ustawy zmieniającej ustawę o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw, Ministerstwo Energii zagwarantowało usunięcie nadmiernych i najbardziej dotkliwych barier rozwojowych, dotyczących inwestycji w zakresie odnawialnych źródeł energii, w tym rozwoju lokalnej mikroenergetyki, w szczególności klastrów energii na obszarach wiejskich. Z polskiego systemu prawa zostały usunięte bardzo rozbudowane i niesłużące niczemu procedury sprawozdawcze. Wprowadzone zmiany powinny przyczyni
się do dynamicznego rozwoju dużej liczby inicjatyw klastrowych.
– Niemniej jednak, Ministerstwo Energii nie zaprzestaje prac nad udoskonalaniem systemu prawa energetycznego. Zauważa również konieczność dostosowania obowiązujących przepisów do dynamicznie zmieniających się warunków rynkowych i gospodarczych, przede wszystkim tych, które wpisują się w strategię Planu na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju – podsumowuje Krzysztof Tchórzewski, Minister Energii.
Wśród prelegentów II panelu dyskusyjnego znajdą się m.in.: Prezes Zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej dr inż. Kazimierz Kujda, Prezes Zarządu Polskiej Spółki Gazownictwa Sp. z o.o., Jarosław Wróbel, Członek Narodowej Rady Rozwoju przez Prezydencie RP i Prezes Instytutu Energetyki Odnawialnej Grzegorz Wiśniewski, Prezes Institute for Security, Energy and Climate Studies dr Krzysztof Księżopolski, Dyrektor Zarządzający w Banku Ochrony Środowiska S.A. Adrian Markiewicz oraz Dyrektor Biura Cukru i Biopaliw Agencji Rynku Rolnego Marzena Skąpska.
Cykl konferencji naukowych nt. odnawialnych źródeł energii, zainicjowany przez Fundację EFRWP w 2016 roku to istotny głos w ogólnopolskiej debacie dotyczącej rozwoju odnawialnych źródeł energii i polityki prosumenckiej na obszarach wiejskich w Polsce. I edycja konferencji pt. „Mikroźródła energii odnawialnej jako podstawa energetyki obywatelskiej oraz perspektywy ich rozwoju w Polsce i UE” (czerwiec 2016) zbiegła się w czasie z uchwaleniem przez Sejm RP nowelizacji ustawy OZE pozwalającej m.in. na rozwój inwestycji na terenach wiejskich w zakresie instalacji źródeł odnawialnych w ramach (mikro)klastrów. Tematy i wnioski konferencji zostały wydane w publikacji pokonferencyjnej, dostępnej na stronie Fundacji EFRWP: www.efrwp.pl
Konferencja jest organizowana przez Fundację Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej
i Poręczenia Kredytowe Sp. z o.o. w ramach Forum Inicjatyw Rozwojowych
Patronat honorowy Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Ministerstwa Energii
Fundacja Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej jest organizacją pozarządową, działającą na rzecz rozwoju polskiej wsi. Od blisko 30 lat pomaga zmieniać jej wizerunek oraz aktywnie wspiera rozwój społeczno-gospodarczy lokalnych społeczności na terenach wiejskich. Działania EFRWP skupiają się przede wszystkim na wsparciu inwestycji z zakresu infrastruktury technicznej, rozwoju lokalnych przedsiębiorstw oraz działaniach edukacyjnych i społecznych skierowanych do osób zamieszkujących obszary wiejskie.
Istotnym obszarem działalności Fundacji jest Forum Inicjatyw Rozwojowych (FIR), które zostało utworzone w celu wypracowywania rozwiązań i stanowisk istotnych z punktu widzenia rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa, nie tylko w Polsce, ale także w Unii Europejskiej. Działalność FIR koncentruje się na projektach badawczych, przygotowywaniu analiz, raportów i opracowań naukowych oraz organizacji konferencji i debat na temat przyszłości obszarów wiejskich i kierunków ich rozwoju nie tylko w Polsce, ale także w Unii Europejskiej. Na potrzeby takiej działalności w ramach FIR powoływane są zespoły skupiające niezależnych ekspertów oraz specjalistów o uznanym autorytecie naukowym w kraju i za granicą.
