Nieformalne spotkanie ministrów rolnictwa i rybołówstwa UE w Lizbonie

Pierwotnym zamiarem Prezydencji portugalskiej było przeprowadzenie dyskusji przez ministrów w oparciu o przygotowany dokument pt. „Systemy żywnościowe, innowacje i zarządzanie zasobami naturalnymi”. Mając jednak na względzie trwające negocjacje dotyczące pakietu legislacyjnego składającego się na reformę WPR po 2022 r., ministrowie poświęcili większość czasu temu zagadnieniu.

Systemy żywnościowe

Zdaniem Polski przygotowany przez Prezydencję dokument nadaje szerszy kontekst obecnym dyskusjom dotyczącym przyszłości Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej.

– Dokument ukazuje  wyzwania, przed którymi stoimy,  na poziomie UE oraz w skali globalnej, takie jak transformacja systemów żywnościowych oraz zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego i żywieniowego, zdrowia publicznego, zdrowego żywienia i zrównoważonego rolnictwa. Do tych wyzwań rolnictwo w UE musi być odpowiednio przygotowane – powiedział Minister Puda.

Polska uważa, że ważną rolę w przebudowie  potencjału  podmiotów łańcucha żywnościowego odgrywać będą badania i innowacje w sektorze rolnym oraz cyfryzacja. Podzielamy podejście związane z potrzebą  zrównoważonego wykorzystania zasobów naturalnych poprzez ochronę gleby i zasobów wodnych oraz przeciwdziałanie zmianom klimatu i utracie różnorodności biologicznej.

WPR

W negocjacjach dotyczących reformy  WPR po 2022r. do rozstrzygnięcia pozostają nadal ważne i trudne kwestie związane z budżetem przeznaczonym na działania środowiskowo –klimatyczne, realizowane zarówno w I filarze WPR (ekoschematy), jak i w II filarze.

Prezentując aktualne stanowisko odnośnie reformy WPR, Minister Puda wskazał na istotne dla Polski kwestie, takie jak: sprawa wydatków środowiskowych II filara WPR, elastyczność wdrażania ekoschematów, płatność redystrybucyjna i płatność dla młodego rolnika, płatności związane z produkcją, normy GAEC w szczególności GAEC 9 i możliwość jej realizacji również poprzez uprawy wiążące azot i międzyplony, brak uzasadnienia dla wiązania planów strategicznych ze strategią Zielonego Ładu.

Odnosząc się do otwartych jeszcze kwestii na ostatnim etapie negocjacji w sprawie WPR, wielu ministrów podkreślało, że Rada poczyniła znaczące ustępstwa na rzecz PE w wielu obszarach, np. zielonej architekturze oraz godząc się na wprowadzenie do WPR wymiaru społecznego. Sporo uwag dotyczyło proponowanego przez KE powiązania WPR z Zielonym Ładem. Wielu ministrów zwróciło uwagę, że ocena planów strategicznych p.cz. musi być oparta na wiążących prawnie kryteriach. Proponowane przez KE wprowadzanie do motywu preambuły odniesienia do ilościowych celów WPR nie spotkało się z poparciem większości p.cz. Zwracano uwagę na istotność dobrego porozumienia w sprawie norm GAEC, w szczególności wątpliwości wzbudziły propozycje PREZ dotyczące GAEC 9. W odniesieniu do ekoschematów p.cz. apelowały o zachowanie odpowiednich elastyczności. Wiele p.cz. podkreśliło także konieczność zapewnienia subsydiarności i elastyczności w zakresie ukierunkowania płatności.

Przyszłość Wspólnej Polityki Rybołówstwa

Druga część spotkania dotyczyła przyszłości Wspólnej Polityki Rybołówstwa. Zgodnie z jednym ze swoich celów, polityka ta miała przyczyniać się do osiągnięcia odpowiedniego poziomu życia osób zależnych od działalności połowowej, z uwzględnieniem przybrzeżnego rybołówstwa i aspektów społeczno-ekonomicznych. Wydaje się, że coraz częściej cel ten schodzi na dalszy plan.

W dyskusji ministrowie podkreślili , że jednym z najważniejszych osiągnięć Wspólnej Polityki Rybołówstwa jest jej regionalizacja. Region Morza Bałtyckiego może pochwalić się Forum Rybołówstwa Morza Bałtyckiego – Baltfish, skupiającym wszystkie państwa UE poławiające na tym akwenie.

Odpowiednie rozwiązania powinny zostać przygotowane w ramach regionalizacji przez BALTFISH, pozwoli to bowiem na uwzględnienie potrzeb każdego z państw Morza Bałtyckiego i jego floty rybackiej.

Dyskusja nad doradztwem naukowym Międzynarodowej Rady Badań Morza (ICES) w wąskim gronie zainteresowanych państw, stanowi każdorazowo punkt wyjścia do ustalania kwot połowowych na poziomie politycznym i stanowi istotny szczebel w procesie decyzyjnym.

Polska zgadza się z tezą, że zdrowy ekosystem i jego ochrona przełoży się długofalowo na dobrobyt społeczności zależnych od rybołówstwa. Jednak nie w każdym regionie UE i nie w odniesieniu do wszystkich gatunków ryb udało się osiągnąć poziomy maksymalnych podtrzymywalnych połowów (MSY) już teraz. Ze szczególnie trudną sytuacją mamy do czynienia w odniesieniu do stada dorsza wschodniego w Morzu Bałtyckim. Stanowi ona poważne zagrożenie dla bytu rybaków, w szczególności polskich.

W opinii Polski, istotnym elementem, który może usprawnić realizację założeń Wspólnej Polityki Rybołówstwa jest włączenie w proces zarządzania, w większym zakresie, samych zainteresowanych, praktyków, a więc rybaków. Jednocześnie wszystkie rozwiązania powinny mieć charakter długofalowy i być oparte na najlepszym możliwym doradztwie naukowym.